Курц ќе се врати како канцелар на изборите в недела

Виена – Австријците гласаат в недела на избори со цел да се врати политичката нормалност по скандалот што ја урна коалициската влада на поранешниот канцелар Себастијан Курц со екстремнодесничарската Партија на слободата во мај.

Младиот 33-годишен конзервативец е силно фаворизиран да се врати на власт, но не е јасно дали Курц би ја оживеал истата коалиција со националистите чии проблеми завршија со неговата претходна влада или ќе сврти в лево за да бара сојуз со нови партнери.

Земјата со 8,8 милиони луѓе во срцето на Европа од драмата во пролетта ја водеше непартиска привремена администрација под канцеларот Бригите Берлајн, поранешен шеф на највисокиот суд. Изборите нудат тест за закрепнување на екстремнодесничарската партија од скандалот поради кој мораше да се повлече нејзиниот лидер во изминатите 14 години, Хајнц-Кристијан Штрахе.

Штрахе поднесе оставка по објавувањето на видео во кое се чинеше дека нуди услуги на наводен руски инвеститор. Видеото го поттикна Курц да стави крај на неговата владејачка коалиција, во која Штрахе беше вицеканцелар. Другите партии тогаш влегоа во сојуз во парламентот за да го отстранат Курц од премиерското место.

Четири месеци подоцна, анкетите покажуваат голема предност за централнодесничарската Народна партија на Курц. Партијата на слободата се натпреварува за второто место со централнолевичарските социјалдемократи, кои водеа голем број владини коалиции по Втората светска војна, но тешко им оди под водство на Памела Ренди-Вагнер.

Парламентарното мнозинство за реална коалиција, која би била предводена од некој друг наместо Курц, изгледа малку веројатно. Иако можеби ќе може да избере помеѓу две или повеќе потенцијални коалиции, тој може да се соочи со фактот дека сите имаат недостатоци.

Курц, кој се искачи на власт во 2017 година, откако многу се фокусираше на ограничување на миграцијата, своите намери ги одржува нејасни во кампања што цврсто се фокусираше на него лично и немаше големи дискусии во врска со политиките. Тој инсистира на тоа дека очекува потесен исход отколку што предвидуваат анкетите и им рече на приврзаниците на неодамнешниот митинг во Баден, во близина на Виена, дека „да се биде број 1 не е доволно“ на овие избори.

„Јас ви гарантирам: кога има мнозинство против нас, тогаш тоа мнозинство ќе се искористи“, рече тој.

Тоа може да им помогне да се соберат поддржувачи на митингот, но не ја менува неговата позиција како огромен фаворит. Социјалдемократите под Ренди-Вагнер „никогаш не успеаја навистина да влезат во трката за позиција на канцелар“, вели Томас Хофер, водечки политички аналитичар.

„Ако анкетите се дури и половина точни, ќе има голем јаз помеѓу првото и второто место, можеби дури и најголемиот јаз во историјата на републиката“, рече тој. Во оваа кампања, „ако има проблем, тогаш тоа не е фактичко прашање, туку прашањето кој треба да управува со кого“.

Неодамнешните анкети покажаа дека поддршката за партијата на Курц е 33 или 34 отсто, а социјалдемократите и Партијата на слободата имаа меѓу 20 и 23 отсто секоја. Тие покажуваат дека Зелените треба да се вратат во парламентот со 11-13 отсто откако ги загубија своите места на последните избори пред две години, а либералниот и бизнис-ориентиран Неос со околу 8 отсто.

Народната партија на Курц победи на изборите во 2017 година со 31,5 отсто од гласовите, пред социјалдемократите со 26,9 и Партијата на слободата со 26 проценти. Последниве се чини дека изгубија некои гласачи со скандалот оваа година, но го задржа многу значајното јадро на поддршка.

Партијата на слободата би сакала да врати во владата со Курц. Неодамнешната изборна реклама дури и покажа дека новиот лидер Норберт Хофер советува еден актер кој го прикажува Курц и изјавува дека „честопати е потребна мала лопата да се продолжи заедно“.

Курц добро зборува за Хофер, кој е релативно умерен, барем во тонот. Но овие амбиции би можеле да бидат комплицирани поради анимозитетот меѓу партијата на Курц и Херберт Кикл, тврдокорен лидер на парламентарната група и поранешниот министер за внатрешни работи на Курц – кој е фаворит на членовите на партијата.

Курц изјави за телевизијата ОРФ минатиот викенд дека „колку и да имало добра работа“ во последната коалиција со Партијата на слободата, „во исто време беше тешко поради поемите за стаорец и други поединечни случаи“. Ова беше алузија за инцидентот оваа година во која локален претставник на Партијата на слободата објави песна во која мигрантите се споредуваат со стаорци и разни други инциденти со членови на партијата.

Покрај тоа, Штрахе сега се соочува со истрага за сомнително кршење на довербата во врска со наводното наплата на приватни трошоци на неговата партија. Тој негира каков било криминал.

Ноќта на изборите, Курц може да се соочи со „изборот помеѓу штетници, колера и ебола“, вели аналитичарот Томас Хофер. Новиот сојуз со Партијата на слободата ќе биде изводлив во однос на политиките, но ќе биде нестабилен, рече тој, како и потенцијалниот трипартиски сојуз со Зелените и Неос.

Тогаш ќе има можност за „голема коалиција“ со социјалдемократите – позната комбинација која управуваше со Австрија за поголемиот дел од својата повоена историја. Курц помогна да се стави крај на „големата коалиција“ предводена од социјалдемократите во 2017 година и формирањето на нова ќе го присили „да ја отпише својата приказна за промени, што го направи популарен на прво место“, рече Хофер.

Курц ги задржа своите опции отворени објаснувајќи за ОРФ дека „секоја демократски избрана партија може потенцијално да биде во влада“.

„Мојата омилена опција е да формираме коалиција што прави добра работа за Австрија, во која можеме да продолжиме по патот на промени, можеме да ги спроведеме потребните реформи, за кои не се расправаме и да работиме за земјата“, рече тој.

И ако не е можна стабилна коалиција, исто така, опција е малцинската влада. (АП)