Конечно корист од Трамп: И Македонија ќе прави профит од новиот одбранбен фонд на ЕУ

Компаниите за оружје од САД, Обединетото Кралство и Турција ќе бидат исклучени од новото финансирање од 150 милијарди евра од ЕУ, освен ако нивните матични земји не потпишат договори за одбрана и безбедност со Брисел. Планираниот фонд за трошење на капиталот за оружје ќе биде отворен само за одбранбените компании на ЕУ и оние од трети земји кои потпишаа договори за одбрана со блокот, изјавија официјални лица во средата.

Тоа, исто така, би ги исклучило сите напредни системи за оружје врз кои трета земја има „овластување за дизајн“ – ограничувања за нејзината конструкција или употреба на одредени компоненти – или контрола врз неговата евентуална употреба, додаваат официјалните лица.

Тоа би ја исклучило американската воздушна и ракетна одбранбена платформа „Патриот“, која ја произведува одбранбениот изведувач RTX, и другите американски системи за оружје каде Вашингтон има ограничувања за тоа каде може да се користат.

Политиката е победа за Франција и другите земји кои бараа пристап „Купи европски“ за инвестициите во одбраната на континентот, поради стравувањата од долгорочната сигурност на САД како одбранбен партнер и снабдувач, поттикнати од претседателот Доналд Трамп.

Најмалку 65 отсто од сумата ќе треба да се потроши во ЕУ, Норвешка и Украина. Земјите-членки на ЕУ нема да можат да ги трошат парите на производи „каде што може да има контрола на употребата или на дестинацијата на тоа оружје.“

Обединетото Кралство напорно лобираше да биде вклучена во иницијативата, особено со оглед на нејзината клучна улога во европската „коалиција на волни“ чија цел е зајакнување на одбранбените способности на континентот. Одбранбените компании од Обединетото Кралство, вклучувајќи ги BAE Systems и Babcock International, се длабоко интегрирани во одбранбената индустрија на земјите од ЕУ, како што се Италија и Шведска. Доколку трети земји како САД, Обединетото Кралство и Турција сакаат да учествуваат во иницијативата, тие ќе треба да потпишат одбранбено и безбедносно партнерство со ЕУ, рекоа официјални лица.

Разговорите меѓу Лондон и Брисел за таков пакт започнаа, но се вплеткаа во барањата за поголем договор ЕУ-Велика Британија, кој исто така ќе вклучи контроверзни прашања како што се правата за риболов и миграцијата. Исклучувањето на Обединетото Кралство и Турција ќе создаде големи главоболки за големите европски одбранбени компании со блиски врски со производителите или добавувачите на тие пазари.

Запрашан за позицијата на Обединетото Кралство за правилата за новиот фонд на ЕУ во вторникот, британски официјален претставник рече: „Ние сме подготвени да работиме заедно на европската одбрана во интерес на пошироката европска безбедност за да се спречи фрагментацијата на европските одбранбени пазари и да се создадат правни структури за да им се овозможи на земјите-членки да бидат партнери со трети земји“.

Потегот ќе предизвика значителна загриженост во одбранбениот сектор на Велика Британија. Еден висок претставник на одбранбената индустрија во Обединетото Кралство рече дека тоа е „значителна загриженост“, додавајќи: „Гледаме огромни можности и  Обединетото Кралство се смета за дел од Европа. Но, ако ЕУ – а особено Франција – бидат трансакциски за ова, тоа ја поткопува целата филозофија на заедничка и обединета Европа во одбранбена и безбедносна смисла“.

Претходните француски напори да се ограничат одбранбените трошоци за компаниите од ЕУ наидоа само на силен отпор од земји како Германија, Италија, Шведска и Холандија кои имаат блиски врски со производители на воена опрема кои не се членки на ЕУ. Предлогот треба да биде одобрен од мнозинството држави на ЕУ.

Според условите на планот, земјите од ЕУ ќе можат да ги трошат заемите на производи кои користат компоненти од Норвешка, Јужна Кореја, Јапонија, Албанија, Молдавија, Северна Македонија и Украина. (Фајненшел Тајмс)