Како руските сили ја изгубија најголемата тенковска битка правејќи ги истите грешки

КУРАХОВЕ, Украина – Пред да возат во битка со нивната воена машина распрскана со кал, тенк „Т-64“, тричлениот украински екипаж изведува ритуал.

Командантот Дмитро Хребенок ја рецитира Господовата молитва. Потоа, мажите шетаат околу тенкот, тапкајќи го неговиот густ зелен оклоп.

„Ние велиме: ‘Те молам, не изневерувај нѐво битка“, рече наредникот Артјом Книгницки, механичарот. „’Внеси нѐе и извади нѐ’“е.

Нивната почит кон нивниот тенк е разбирлива. Можеби ниту едно оружје не го симболизира жестокото насилство на војната повеќе од главниот борбен тенк. Тенковите се наѕираа околу конфликтот во Украина во последниве месеци – воено и дипломатски – додека двете страни се подготвуваа за офанзиви. Русија ги повлече резервите на тенкови од складиштето од времето на студената војна, а Украина ги поттикна западните влади да ја снабдуваат со американски тенкови „Абрамс“ и германски „Леопард II“.

Софистицираните западни тенкови се очекуваат на бојното поле во следните неколку месеци. Новиот руски оклоп се појави порано – и во неговото прво широко распоредување беше десеткуван.

Тринеделната битка во рамнината во близина на градот за ископ на јаглен Вухледар во јужна Украина предизвика, како што велат украинските власти, најголемата тенковска битка во војната досега, и жесток неуспех за Русите.

Во продолжената битка, двете страни испратија тенкови во пресметка кои татнеа по земјените патишта и маневрирајќи околу дрворедите, при што Русите одеа напред во колони, а Украинците маневрираа во одбрана, пукајќи од далечина или од скривалишта додека руските колони се појавуваа во нивниот видоглед.

Кога заврши, Русија не само што не успеа да го заземе Вухледар, туку и ја направи истата грешка што ја чинеше Москва стотици тенкови порано во војната: напредуваше со колони во заседи.

Разнесени од мини, погодени со артилерија или избришани со противтенковски проектили, јагленосаните делови од руските оклопни возила сега ги преливаат полињата на фармите околу Вухледар, според снимките од украинските воени беспилотни летала. Украинската војска соопшти дека Русија изгубила најмалку 130 тенкови и оклопни транспортери во битката. Таа бројка не можеше да се потврди независно. Украина не открива колку оружје губи.

„Ги проучувавме патиштата што ги користеа, а потоа се криевме и чекавме“ да пукаме од заседи, рече наредникот Книгницки.

Недостатокот на експертиза исто така ги збуни Русите. Многу од нивните најелитни единици беа оставени во хаос од претходните борби. Нивните места беа исполнети со новорегруирани војници, неучени во тактиката на Украина за заседа на колони. Како една од индикациите дека Русија има недостиг од искусни команданти на тенкови, украинските војници рекоа дека заробиле лекар кој бил прераспределен да управува со тенк.

Руската армија со децении се фокусираше на, па дури и митологизирана, тенковска војна поради нејзиното восхитување на советските победи над нацистите во Втората светска војна. Фабриките на планините Урал изработија тенкови од илјадници. Во Вухледар, до минатата недела Русија загуби толку многу машини за да ги одржи оклопните напади поради што ја сменија тактиката и прибегнаа само кон пешадиски напади, рекоа украинските команданти.

Длабочината на рускиот пораз беше подвлечена од руските воени блогери, кои се појавија како влијателен провоен глас во земјата. Честопати критички настроени кон војската, тие објавуваа лути критики за неуспесите од повторените напади на тенкови, обвинувајќи ги генералите за погрешна тактика со познатото руско оружје.

„Греј зона“, канал на Телеграм поврзан со платеничката група „Вагнер“, во понеделникот објави дека „роднините на загинатите се речиси склони кон убиство и крвна одмазда против генералот“ задолжен за нападите кај Вухледар.

Во детално интервју минатата недела во напуштена куќа во близина на фронтот, поручник Владислав Бајак, заменик командант на првиот механизиран баталјон на Украина од 72-та бригада, опиша како украинските војници можеле да нанесат толку тешки загуби во, како што велат командантите, најголемите тенковска битка на војната досега.

Заседите се тактика со потпис на Украина против руските оклопни колони уште од раните денови на војната. Работејќи од бункер во Вухледар, поручникот Бајак ја забележал првата колона од околу 15 тенкови и оклопни транспортери како се приближуваат на видео довод од дрон.

„Бевме подготвени“, рече тој. „Знаевме дека вакво нешто ќе се случи“.

Тие имаа подготвено зона за убивање подалеку покрај земјен пат по кој тенковите татнеа. На командантот му требаше само да даде наредба преку радио – „Во битка!“ – рече поручникот Бајак.

Противтенковски тимови кои се кријат во дрворедите покрај полињата и вооружени со американски инфрацрвени водени „џејвлини“ и украински ласерски наведувани проектили „Стугна-П“ го подготвија своето оружје. Подалеку, артилериските батерии беа подготвени. Земјиниот пат беше оставен без мини, додека полињата наоколу беа засеани со нив, за да ги намамат Русите да напредуваат, а истовремено да ги спречат тенковите да се вртат наоколу откако ќе се појави стапицата.

Колоната тенкови станува најранлива, рече поручникот Бајак, откако ќе започне пукањето, а возачите паничат и се обидуваат да се свртат – возејќи на полето полеано со мини. Разнесените возила потоа делуваат како пречки, забавувајќи ја или блокирајќи ја колоната. Во тој момент, украинската артилерија отвора оган, разнесувајќи повеќе оклопи и убивајќи војници кои излегуваат од онеспособените машини. Следува сцена на хаос и експлозии, рече поручникот.

Руските команданти испратија оклопни колони напред поради недостаток на други опции против добро утврдените позиции на Украина, колку и да е скапа тактиката, рече тој.

Во текот на околу три недели од тенковската битка, повторените руски оклопни напади пропаднаа. Во еден пример, украинските команданти повикаа на удар со наведувани ракети ХИМАРС; тие обично се користат на стационарни цели како складишта за муниција или касарни, но исто така се покажаа ефикасни против стационарна тенковска колона.

Украинската тенковска екипа која се молеше пред секоја битка го нарече својот тенк „Скитник“, поради неговите лутања низ бојното поле. Помеѓу мисиите, тој останува скриен во дрвјата под маскирна мрежа, покрај патот претворен во панорама од кал поради поминувањето на тенкови, околу осум километри од линијата на фронтот.

За време на битката за Вухледар, на војникот Хребенок, командантот, му беше наредено да вози напред од тоа место во опасни мисии, три или четири пати на ден.

Војникот Хребенок, кој има само 20 години, немаше формална обука за тенковска борба кога започна војната. Но, во френетичните први денови од војната, тој беше доделен на тенк и оттогаш постојано се бореше во нив, собирајќи трикови на патот.

Тренингот сè уште изгледа како проблем. Украина, исто така, губи квалификувани војници и ги заменува со млади регрути. И многу украински тенковски екипажи се обучуваат на западни тенкови во земји како Германија и Британија.

„Сето мое знаење го стекнав на терен“, рече тој. А руските тенковски екипажи, рече тој, се од претежно нови регрути без искуство од каква било борба.

Во заседите, екипажот го крие тенкот во опсегот на патот по кој руските тенкови или оклопните транспортери би можеле да поминат. Потоа тивко чека. Додека седат и се подготвуваат за заседа, мора да го чуваат моторот топол, бидејќи неговото повторно палење би траело предолго. Во лер би било бучно. Наместо тоа, тие користат мал грејач на керозин покрај моторот.

Еднаш, додека чекале, низ нишан поминал руски оклопен транспортер и тие пукале, но за малку ја промашиле, оштетувајќи ја, но не и уништувајќи ја машината.

Во последниот голем ангажман, пред една недела, дојде наредба за време на сивата претзора да се подготви заседа за колона од 16 руски тенкови и оклопни возила што напредуваа кон украинските линии. Екипажот ја кажа својата молитва, го потапка нивниот тенк и возеше напред.

„Го скривме тенкот во дрворед и ги чекавме“, рече војникот Хребенок. „Секогаш е страшно, но ние треба да ги уништиме“.

Во овој пример, тие застанаа на околу пет километри подалеку од местото на заседата, веднаш надвор од дострелот на повратниот оган, и пукаа во координација со пилот на дрон кој испрати координати на радио за цели што не можеа директно да ги видат.

Руската колона заглави на мини и, рече војникот Хребенок, „Скитникот“ отвори оган. Руските тенковски екипажи имаа мали шанси откако беа во зоната на убивање, рече тој.

„Уништивме многу руска опрема“, рече тој. „Она што тие го згрешија беше дека дојдоа во Украина“. (Њујорк тајмс)