Јанша го нападна Советот на Европа поради извештајот за слободата на медиумите

Словенечкиот премиер ги напаѓа сите што не мислат како него. Состојбата со медиумите во Словенија драматично се влошува

Словенечкиот премиер Јанез Јанша го нападна Советот на Европа, меѓународно тело за човекови права, во врска со меморандумот во кој се критикува „неверојатно влошувањето“ на слободата на медиумите во Словенија, која го презема ротирачкото претседателство на Советот на ЕУ на 1 јули.

Јанша се огласи на Твитер во неделата (6 јуни) за да ја омаловажи комесарката за човекови права на Советот на Европа (СЕ), Дуња Мијатовиќ. Вербалниот напад уследи по објавувањето на меморандумот на СЕ на 4 јуни.

Откако Јанша стапи на должноста во март 2020 година, тој честопати директно се спротивставуваше на критиките кон неговата влада и од медиумите и од меѓународните институции.

Во февруари, ЕУ ги осуди твитовите на Јанша, во кои го обвини репортерот на „Политико“ за пристрасност во написот за влошувањето на медиумите во Словенија и последователно напаѓајќи ги другите кои го бранеа новинарот.

Непријателско опкружување

Меморандумот на СЕ ги детализира растечките ограничувања на критичките гласови и граѓанското општество, како и сè попријателското опкружување за новинарите и загриженоста за политичко влијание во медиумскиот систем.

Беше забележано дека амбиентот во кој новинарите треба да работат е „значително потоксичен и непријателски“, особено за новинарите, и дека фактор што придонесува за тоа е „погрешниот став на некои членови на владата кон печатот“.

Клучен дел од ова непријателско опкружување се токму нападите врз новинарите преку интернет од страна на владини претставници, вклучително и премиерот, за кого се вели дека „постојано го поткопува кредибилитет на новинарите“ преку социјалните медиуми, особено Твитер, обвинувајќи ги за лаги и навредливи хаштагови.

Д-р Марко Милосављевиќ, професор по новинарски студии на Универзитетот во Љубљана, за „Еурактив“ изјави дека нападите врз новинари од страна на Јанша и другите членови на кабинетот се втемелени во „непријателство или омраза кон новинарството и кон новинарите како целина“.

„Гледаме систематски пристап кој се обидува да ги дискредитира главните вести не само од Словенија, туку и од целиот свет, и тоа е знак на општа омраза кон медиумите, која обично е, и треба да биде, независна и критична“, додаде Милосавlевиќ.

Медиумите и граѓанското општество

Меморандумот исто така повикува на зголемена транспарентност во финансирањето и сопственоста на медиумите, заедно со декриминализацијата на клеветата и законодавството за да се спречи употребата на стратешки тужби против учеството на јавноста, наменети за замолчување на новинарите и актерите на граѓанското општество, нивната самоцензура за да се избегнат долги и скапи судења.

Особено внимание посветува на состојбата со СТА, словенечката национална агенција за печат и други јавни сервиси. Владата го запре финансирањето на СТА во декември 2020 година, тврдејќи дека не доставила точна документација.

И покрај ветувањето за продолжување на плаќањата во јануари 2021 година, по притисокот од Брисел, СТА не добило финансирање од февруари, се забележува во меморандумот.

Во мај, словенечкото здружение на новинари и словенечкиот синдикат на новинари започнаа кампања за финансирање со донации за да ја одржат агенцијата во живот, собирајќи 271.800 евра до 16 јуни.

Како одговор на меморандумот, словенечките власти објавија документ со кој се побиваат точките изнесени од комесарот. Тие негираа какво било политичко мешање во слободата на медиумите и тврдеа дека правото на слобода на изразување исто така им дава право на владините службеници да ги изразат своите критики.

Користењето на Твитер од страна на Јанша не беше насочено само кон новинарите. Во јуни 2020 година, тој го искористи тоа за да го обвини европскиот комесар за економија, Паоло Џентилони, дека игра „политичка игра за словенечката левица“, откако беше замолен да го објасни ненадејното разрешување на директорот на Заводот за статистика на Словенија.

Сето ова доаѓа пред шестмесечниот мандат на Словенија како претседател на Советот на ЕУ во јули. Последен пат Словенија беше претседател на Советот во 2008 година, кога Јанша беше и премиер. Истата загриженост за слободата на медиумите беше и тогаш присутна, рече Милосаљевиќ.

Таа година, до Европскиот парламент беше поднесена петиција потпишана од 571 новинари во која Јанша се обвинува за цензура. Односот меѓу медиумите и владата, рече Милосављевиќ, е „навистина драматично, драстично различен во секое време кога Јанез Јанша ќе стане премиер“.

„Сметам дека е многу парадоксално тоа што Словенија сега е претседател на Советот на Европската унија, додека истовремено покажа навистина отворено непочитување на сите нејзини институции, но не само на институциите како институции – многу од тие напади беа навистина лични“, тој рече. (Еурактив)