Гренел чека награда од Трамп, сака да биде државен секретар

Кон крајот на 2020 година, желен да изврши дипломатски удар во последните денови пред претседателските избори, Доналд Трамп го испрати Ричард Гренел во мисија што ги збунува западните дипломати цела деценија: да се обиде да ја убеди Србија да го признае Косово.

Сега Ричард Гренел се надева дека ќе стане државен секретар на новоизбраниот претседател Доналд Трамп. Но, неговите активности предизвикуваат прашања дури и кај ново- стариот господар на Белата куќа.

Обидот на Гренел да стане државен секретар во втората администрација на Трамп започна доцна на денот на изборите 2020 година, кога поразениот републиканец испрати лојалисти да водат хаотични операции за „запирање на кражбата“ во спорните држави. Трамп го искористи Гренел – неговиот воинствен поранешен амбасадор во Германија, вршител на должноста директор на националното разузнавање и специјален пратеник на Балканот – за да лета со приватен авион до Невада. Таму Гренел се пријавил со својот тим во хотелот Венитиан. Во текот на неколку дена, тимот на Трамп поднесе тужби и објави лажни наводи за измама, вклучително и едно во кое погрешно се вмешани стотици воени лица. Сето тоа беше измама. Гренел му рекол на својот тим, се сеќаваат двајца републиканци, дека гласањето во Невада всушност не е украдено.

Во ретроспектива, еден оперативец рече дека комисијата на Претставничкиот дом што го истражува нападот на Капитол на 6 јануари требало да го повика целиот тим на Гренел.
За неговите критичари Гренел е опортунист со скромни достигнувања кој се искачи на врвот на администрацијата што ја ценеше неговата пристрасност. Сузан Рајс, поранешен советник за внатрешна политика на претседателот Џо Бајден и поранешен советник за национална безбедност на претседателот Барак Обама, го нарече „еден од најодвратните и најнечесни луѓе што некогаш сум ги сретнала“. Бред Чејс, поранешен деловен партнер на Гренел, кој се раздели со него поради неговото зближување со Трамп, рече дека тој е „бездушен, бесрамен продавач“.

За неговите поддржувачи, Гренел е лојален, неуморен емисар на Трамп, кој ги исполнува неговите барања со ефикасна милитантност што ги задушува противниците.

„Претседателот Трамп му верува како безбеден пар раце во деконструкцијата на администрацијата и спротивставувањето со длабоката држава“, рече Стивен Банон, водител на подкастот „Воена соба“. „Има толку многу што треба да се одвои и отфрли“, додаде тој.

Неколку луѓе блиски до новоизбраниот претседател велат дека Гренел има добри шанси да добие врвна надворешнополитичка работа во втората администрација на Трамп – ако не како државен секретар, што бара потврда од Сенатот, тогаш можеби како советник за национална безбедност.  Во текот на изминатите три ипол години, Гренел ги користеше своите балкански контакти во деловни потфати, вклучително и со клучниот партнер, Џеред Кушнер.

„Ако сакате да избегнете војна, подобро да имате кучкин син за државен секретар“, рече Гренел во мартовската епизода од подкастот  „Фокусот на себе“. На Америка и треба „тврд“ главен дипломат, рече тој, „кој оди на маса  и вели: „Момци, ако не го решиме ова овде, ако не претставиме мир и не најдеме лесен начин, ќе ја земам оваа папка, ќе се вратам во САД и ќе пренесам на секретарот за одбрана кој не преговара. Ќе ве бомбардира“.

Приватно, Гренел понекогаш им навестуваше на поранешните колеги од администрацијата на Трамп дека функцијата државен секретар му била ветена, иако две лица блиски до републиканскиот претседател рекоа дека таквото уверување од кој било кандидат за таа функција е прерано.

Загриженоста за конфликтот на интереси може да изгледа иронично од аспект на Трамп, кој ја користи претседателската функција во корист на своите бизниси. Но, едно лице блиско до републиканецот наведе два разговори во кои Трамп рекол дека не му се допаѓа неговите советници да патуваат низ светот и да заработуваат од нивниот однос со него.

Сепак, Трамп редовно разговара со Гренел, а пред година и половина упати пофалби за неговата лојалност. „Рик Гренел: борец“, рече Трамп во Аризона во октомври 2022 година. „Имаме одличен, голем човек. Голем борец. Тој има многу голема иднина“.

Оттогаш Гренел е зафатен на Балканот. Заедно со Кушнер подготвил планови за луксузен хотел, станбен комплекс и музеј во Белград на местото на штабот на југословенската армија бомбардиран од НАТО во 1999 година. Тој, исто така, развива две други луксузни туристички локации, една на албанскиот полуостров, а друга на медитерански остров во близина на албанскиот брег.

„Работам на проекти, проекти со приватен капитал каде што можам да заработам пари“, рече Гренел во телевизиско интервју во Албанија минатата година. „Никој никогаш не треба да се извинува што сака да заработи пари“.

Врските на Гренел со Балканот, исто така, одат преку десничарското издание Newsmax, каде што тој е аналитичар за меѓународен развој. Минатата година Newsmax склучи повеќегодишен договор со Телеком Србија, српскиот државен оператор, за емитување содржини на Newsmax во Источна Европа. Newsmax во соопштението рече дека Гренел не бил вклучен во преговорите за договорот.

Според две лица информирани за потфатот, пријателот на Трамп, исто така, се здружил со трговецот со оружје и поранешен експерт на Њузмакс, Џон Кардило за да ја истражи можноста за производство на муниција на Балканот. Кардило, чија компанија се нарекува M42 Tactical, неодамна беше тужен за наводно прибирање на речиси 200.000 американски долари што му ги платил украинскиот иселеник Мајкл Богачек за да и достави панцирни елеци на полицијата во Украина – кои никогаш не биле испорачани. Бизнисменот се согласил да ги врати парите, но не го сторил тоа, изјави адвокатот на Богачек. Кардиљо одби да разговара за неговата работа со Гренел, велејќи само дека „ова се зделки за приватен капитал во приватниот сектор и немаат никаква врска со никаков јавен интерес“.

Гренел работеше напорно за да му помогне не само на Трамп, туку и на неговото семејство. Тој и помогна на Меланија Трамп да обезбеди 500.000 долари за два говори во два последователни дена во 2022 година, вклучително и еден за Фикс Калифорнија, група за изборен интегритет и ангажирање на гласачите што Гренел ја основа во 2021 година.

Гренел минатата година даде идеја како да ги нагласи поплаките на Трамп дека обвиненијата што ги бара специјалниот советник Џек Смит се политички. Американскиот дипломат му предложи на Трамп да му се придружи во посетата на поранешниот косовски претседател и премиер Хашим Тачи во затворот во Хаг, каде што го чека судење за воени злосторства. Тачи беше обвинет и од Смит, кој ги надгледуваше судењата во Хаг пред да биде назначен за специјален советник. Поранешниот премиер на Косово изјави дека обвинувањата против него се базирани на политика.Гренел на социјалните мрежи објави сугестии дека обвинението против Тачи е заговор предводен од Министерството за правда.

Патот на Гренел до администрацијата на Трамп беше кружен. Тој пораснал во Џенисон, Мичиген, дипломирал на Евангелистичкиот универзитет, христијански колеџ во Спрингфилд, магистрирал на Факултетот за влада Џон Ф. до Обединетите нации. Таму служеше како портпарол на четворица американски амбасадори во Обединетите нации, вклучувајќи го и Џон Болтон, кој подоцна стана советник на Трамп за национална безбедност. Потопувајќи се во дебати и политички состаноци, Гренел одговараше на прашања од новинарите во тензичните години по терористичките напади на 11 септември 2001 година и изгради репутација дека е ш експлозивен кога одговара на прашања и приказни што не му се допаѓаат.

Без работа откако Барак Обама ја освои претседателската функција во 2008 година, тој на крајот ја основа Капитол Медиа Партнерс, комуникациска фирма која го рекламира своето присуство во неколку големи градови. Во реалноста, Гренел и неговиот деловен партнер, Чејс, работат од нивните домови во Јужна Калифорнија. Гренел стана злобен корисник на Твитер кој навредува новинари, познати личности и политичари. Тој го оцрнува изгледот на жените, вклучувајќи ги и двете поранешни државни секретари – Хилари Клинтон и Медлин Олбрајт – и водителката на МСНБЦ Рејчел Медоу.Во 2012 година, Гренел започна долгогодишна расправија со Сузан Рајс, тогашната амбасадорка на претседателот Обама во Обединетите нации. Тој помогна да се  закочи нејзината кандидатура за државен секретар истакнувајќи ја нејзината поддршка за претседателот на Руанда, Пол Кагаме, кој спонзорираше насилство во соседна Демократска Република Конго.

Истата година, Гренел и Чејс му понудија на иранскиот дисидент Алиреза Џафарзадех план да им плаќа помеѓу 15.000 и 25.000 долари месечно за да „помогнат да се направат промени во корист на Иран“. Џафарзадех беше претставник со седиште во Вашингтон на иранската група на отпорот позната како Муџахедин Калк (М.Е.К.). Многу американски политичари веќе работеа за групата, вклучувајќи го и Рудолф Џулијани, кој го повика Стејт департментот да го отповика вклучувањето на М.Е.К. на списокот на терористички организации, што се случи во септември 2012 година. Не е јасно што точно направи Гренел за иранскиот дисидент и колку е платен.

Следната станица на Гренел беше кратка. Во 2012 година, кога беше портпарол за надворешна политика на претседателската кампања на Мит Ромни, тој издржа само две недели среде проверка на неговите објави на социјалните мрежи, за што се извини и избриша стотици од нив.

Инаку познато е дека Гренел ја започна кампањата во 2016 година како жесток критичар на Трамп. Тој го нарече „опасен“ во оттогаш избришаниот твит, обновен од Политико и фирмата за сајбер безбедност Нисос. Но, откако Трамп ја освои номинацијата, Гренел стана поддржувач на Трамп, потпомогнато од неговата работа како коментатор на „Фокс њуз“. Истата година, компанијата на Гренел доби 103.750 долари од фондација финансирана главно од унгарската влада, а тој напиша авторски текстови за кои рече дека се неплатени во одбрана на молдавскиот олигарх кој бил санкциониран од Стејт департментот за корупција.

Во 2018 година, Трамп го номинираше за американски амбасадор во Германија. Неколку недели по неговото пристигнување во Берлин, Гренел наиде на осуда од двете страни на Атлантикот откако му кажа на „Брејтбарт Лондон“ дека сака да ги зајакне европските конзервативни лидери кои ги оспоруваат „пропаднатите политики на левицата“. Коментарите на Гренел толку ја нарушија неутралноста што беше очекувано т што Мартин Шулц, поранешен претседател на Европскиот парламент, го нарече неговото однесување како однесување на „екстремно десничарски колонијален офицер“.

Во 2020 година, Трамп го назначи Гренел како привремена замена за вршителот на должноста директор на Националното разузнавање Џозеф Мегваер, кој беше отпуштен. Демократите во Сенатот одговорија барајќи од Министерството за правда да истражи дали Гренел го прекршил Законот за регистрација на странски агенти. Законот бара луѓето да ја обелоденат својата активност во САД доколку таа е финансирана од странски влади. Во писмото се наведува работата на Гренел за Унгарија и за молдавскиот олигарх и се истакнува дека тој не се регистрирал според законот.

Не е јасно што се случи со барањето – Министерството за правда одби да коментира – но Гренел никогаш не бил планиран да биде постојан шеф на разузнавањето. По три месеци тој беше заменет со Џон Ретклиф, републиканец од Тексас, кој беше потврден откако демократите заклучија дека, иако е исто толку зависен како Гренел, тој е многу помалку токсичен.
За време на неговите недели на функција, Гренел отпушти високи функционери и го надгледуваше бранот протекување документи со цел да се дискредитира проценката на американската разузнавачка заедница за махинациите на Русија за поддршка на Трамп за време на кампањата во 2016 година.

Трамп, се разбира, беше задоволен од активностите на неговиот пријател.

„Мислам дека ќе влезете во историјата како најголем „сторител“ во која било функција“, рече Трамп на последниот состанок на кабинетот на Гренел.

Кон крајот на 2020 година, желен да изврши дипломатски удар во последните денови пред претседателските избори, Трамп го испрати Гренел во мисија што ги збунува западните дипломати цела деценија: да се обиде да ја убеди Србија да го признае Косово. Гренел им се додворуваше на регионалните лидери, главно игнорирајќи ги дипломатите на САД и ЕУ кои работеа на ова прашање со години.

Уверен во постигнувањето договор, Гренел предложи индустрискиот резервоар што ги поврзува Косово и Србија да се преименува во „Езеро Трамп“ за да го одбележи неговото достигнување. Но, разговорите пропаднаа откако Трибуналот за воени злосторства во Хаг ги објави плановите да го обвини косовскиот претседател Хашим Тачи. Србите и Албанците во Косово сè уште го нарекуваат езерото со две различни имиња, од кои ниту едно не е Трамп.