Голема афера ја тресе Хрватска: Дали Пленковиќ ќе биде суверено на чело на владата и по 30 смени на министри

Нова афера во која е вмешан самиот врв на државата повторно ја тресе Хрватска. Спорно е именувањето на новиот главен државен обвинител, кој е доведен во врска со поранешнa функционерка на ХДЗ, обвинета за корупција.

Во фокусот на јавноста е и премиерот и претседател на Хрватската демократска заедница (ХДЗ) Андреј Пленковиќ, кој инсистира на именување на судијата на Вишиот кривичен суд Иван Турудиќ за главен државен обвинител.
Во неделата во медиумите беа објавени СМС пораки кои дополнително го дискредитираат Турудиќ.

Загребачки Јутарњи лист во своето неделно издание ја објави содржината на околу стотина пораки на WhatsApp што Турудиќ, како претседател на Жупанискиот суд во Загреб, ги разменил со тогашниот државен секретар на ХДЗ, Јосипа Римац, обвинета за корупција.

Содржината на тие пораки, кои беа разменети од 2016 до 2020 година, кога таа беше уапсена, открива дека тие двајца имале многу поблиски односи отколку што тврдеше кандидатот за главен државен обвинител во медиумите, на распит пред собраниската Комисија за правда. .

Пораките откриваат и дека се сретнале неколку пати, вклучително и во Жупанискиот суд, како и дека тема на разговор биле некои судски случаи.

Спорни се и контактите со Здравко Мамиќ

Хрватскиот претседател Зоран Милановиќ вчера му предложи на премиерот да свика седница на Советот за национална безбедност поради вонредната и неочекувана ситуација во хрватскиот правосуден систем поради случајот Турудиќ.

Милановиќ изминатите денови се спротивстави на владиниот предлог за главен државен обвинител да биде именуван судијата Иван Турудиќ, оценувајќи дека за тоа постојат безбедносни пречки.

Милановиќ го обвини Турудиќ дека додека бил претседател на Жупанискиот суд во Загреб во 2015 година, тајно се сретнал со поранешен висок функционер на загрепскиот фудбалски клуб Динамо Здравко Мамиќ. Според него, тие неколку пати се сретнале додека Мамиќ бил осомничен, а потоа и кога бил под истрага поради милионски финансиски малверзации на клубот од Загреб.

Турудиќ, додаде, паднал во тајните мерки за следење на Здравко Мамиќ, кои по предлог на државното обвинителство ги спроведувала Агенцијата за безбедност и разузнавање (СОА).

Претседателот, исто така, ја пофали блискоста на Турудиќ и Андреј Пленковиќ со владејачката ХДЗ, велејќи дека „тој е единствениот судија во Хрватска кој јавно и недвосмислено ја изјавува својата блискост и лојалност кон ХДЗ“.

Последна во низата афери на Пленковиќ

Оваа афера е само една во последните 7 години од мандатот на Андреј Пленковиќ. Бројот на министри разрешени од Пленковиќ или кои самите поднеле оставки е дури 30.

Оваа бројка станува особено важна ако се знае дека во 2020 година бројот на министерства е намален од 20 на 16. Тешко е да се избројат сите случаи, а од првичната постава на Пенковиќ од 2016 година, само министерката за култура и медиуми Нина Обљен Коржинек , остана вицепремиерот и министерот за море, транспорт и инфраструктура Олег Бутковиќ, вицепремиерот и министер за хрватски ветерани Томо Медвед.

Пленковиќ првпат разреши четворица министри на Мост во април 2017 година, бидејќи тие одбија да го поддржат министерот за финансии Здравко Мариќ, кој во тоа време беше оптоварен со аферата Агрокор. Паво Баришиќ беше разрешен од функцијата министер за наука и образование по скандалот и протестите.

Во аферата „Хотмејл“ „падна“ министерката за економија Мартина Далиќ, која прво го напиша Лекс Агрокор, а потоа од неговата апликација заработи десетици милиони куни.

Недвижен имот, распределба на пари и ручеци на сметка на ЕУ

Министерот за администрација Ловро Кушчевиќ беше разрешен на сопствено барање на почетокот на јули 2019 година поради афера во која купил земјиште по ниска цена, ја сменил намената и потоа изградил вили.

Разрешена беше и министерката за регионален развој и фондови на ЕУ, Габријела Жалац, која трошеше пари од ЕУ на приватни ручеци. Жалац прегази девојка во Винковци, а набрзо беше откриено дека нема важечка возачка дозвола која речиси три години заборавила да ја обнови.

На почетокот на 2020 година, Пленковиќ го разреши министерот за здравство, Милан Кујунџиќ. Промената дојде како резултат на афери со недвижнини кои Кујунџиќ не можеше да ги објасни.

Во февруари 2022 година беше уапсен министерот за реконструкција Дарко Хорват. Спорно беше издвојувањето пари од програмата за развој на претприемништвото и занаетчиството во области населени со припадници на националните малцинства. По апсењето, Пленковиќ го разрешил од должноста.

Во јануари 2023 година, Пленковиќ ги разреши министерот за градежништво, Иван Паладина, и министерката за фондови на ЕУ и регионален развој, Наташа Трамишак.

Последен од големите скандали беше разрешувањето на Марио Баножиќ од функцијата министер за одбрана откако ја сокри сообраќајната несреќа во која загина татко на две деца од Привлака. И тој беше отпуштен набргу по несреќата.

Симптоматично е дека Пленковиќ во ниту еден случај не презел одговорност и покрај тоа што лично го избрал секој од министрите. Се добива впечаток дека и покрај сите скандали, Пленковиќ сè уште го задржува имиџот на успешен и модерен европски политичар, но и лидер кој го влече Западен Балкан кон ЕУ.

Летово ќе се одржат нови парламентарни избори, но тешко е да се очекува дека ќе има големи промени во хрватското раководство. Пленковиќ најверојатно и во иднина ќе ја задржи улогата на „државен менаџер“.