Европскиот пазар на храна се соочува со големи промени

Пред неколку дена, ЕК ја претстави новата визија за европскиот земјоделско-прехранбен сектор до 2040 година, со што ја тонираше претходната амбициозна политика за животната средина, која, како што коментираат медиумите, е одговор на се поголемите протести на земјоделците.
Овојпат фокусот е ставен на поедноставување на регулативата и претворање на земјоделството во атрактивна професија, наместо да се подигнат еколошките стандарди, пишува Еуроњуз, коментирајќи дека со оваа промена, ЕК се оддалечува од претходната контроверзна стратегија „Од фарма до маса“ како дел од Европскиот зелен договор.

Во исто време, има промени во политиките кои најмногу ги засегаат потрошувачите. Друг контроверзен план од претходниот период кој бараше задолжително етикетирање на храната пред пакувањето (како што е системот Nutri Score или кодирање во боја) овојпат беше отфрлен во корист на етикети кои ќе им кажат на потрошувачите за потеклото на производот и стандардите за благосостојба на животните што ги применуваат производителите.
Заземен е посилен став кон европската стратешка автономија на храната. Со акцент на приоритет на производството на основни земјоделски производи со цел подобрување на суверенитетот на европскиот пазар.

Земјоделците кои активно придонесуваат за безбедноста на храната ќе можат да се надеваат на поголема поддршка, што, како што се посочува, е ставот што го застапува десноцентристичката Европска народна партија, на која припаѓа и комесарот за земјоделство и претседател на Комисијата Урсула фон дер Лајен. Ова е една од мерките што директно им користи на потрошувачите.

Сепак, од перспектива на земјоделските производители, новата стратегија нуди малку на начин за вистинска реформа на Заедничката земјоделска политика. Со други зборови, не постојат видливи начини за спроведување на поправедна распределба на стимулации во корист на малите земјоделци преку намалување на плаќањата кон големите земјоделски компании. Медиумите потсетуваат дека системот за директни плаќања долго време е критикуван за непропорционална поддршка во корист на големите фарми, но новата стратегија не носи никакви решенија.

Исто така, иако еколошките аспекти остануваат, тие повеќе не се централна тема во новиот план. Особено не ревизија на рамката за употреба на пестициди. Сега на сите им е јасно дека претходната стратегија, како што е преполовување на нивната употреба до 2030 година, е тешко остварлива. Медиумите потсетуваат дека Регулативата за одржлива употреба на пестициди беше повлечена уште во февруари 2024 година поради зголемениот десничарски бунт против Европскиот зелен договор, како и големите протести на незадоволните земјоделци.

„Начинот на работа е јасно променет кон постигнување на потребните намалувања на поинаков начин“, рече комесарот за земјоделство Кристоф Хансен на прес-конференција.

Одлуката за напуштање на претходната политика уследи по критиките од земјоделците кои тврдеа дека стратегијата ја продлабочила поларизацијата во земјоделскиот сектор. Наместо тоа, новата визија има за цел да го обнови земјоделството, осигурувајќи дека ќе остане конкурентно и способно да обезбеди фер услови за живот и работа за земјоделците. „Потребен ни е пристап кој ќе ги наградува земјоделците без да им врши преголем притисок“, рече Хансен.

Како што се посочува, првиот чекор ќе биде рационализирање на имплементацијата на Заедничката земјоделска политика, огромна програма за субвенционирање на земјоделството која моментално вреди речиси една третина од вкупниот буџет на ЕУ.

Обезбедувањето соодветен животен стандард за земјоделците е уште еден клучен елемент на стратегијата.

Причината е што многу производители во европскиот земјоделски сектор се соочуваат со финансиска несигурност и висок ризик од сиромаштија, нагласува Комисијата во документот. За да се реши ова, извршната власт на ЕУ планира да развие посебна стратегија до крајот на оваа година која ќе ги мотивира младите да се вклучат во производството на храна, преку полесен пристап до земјиште, капитал и обука за младите фармери.

Покрај тоа, ќе продолжи да се работи за подобрување на позицијата на земјоделците во синџирот на снабдување со храна, бидејќи тие често се борат со моќните трговци на мало. Реформата на нефер трговските практики ќе вклучи мерки за спречување на практиките со кои производителите се принудени да ги продаваат своите стоки под цената.

Комисијата, исто така, ќе се заложи за построго усогласување на стандардите за производство за увезената стока со оние што се применуваат за европските производители. Претежно во делот на употребата на пестициди и благосостојбата на животните, а особено кога станува збор за опасните пестициди кои се забранети во ЕУ од здравствени и еколошки причини и не треба да се враќаат во европските продавници преку производи увезени од трети пазари.