„Еурактив“: Ветата на Бугарија и Унгарија ја фрустрираат ЕУ, десет земји бараат мнозинско гласање

Околу десетина земји сакаат да ги променат правилата на гласање во ЕУ, така што само  мнозинство гласање – не на целиот состав од 27 држави – ќе биде потребно за да се отвори нов кластер во преговорите за пристапување, токму  фазата во која Унгарија ги блокира Киев и Кишињев. Едногласноста би останала неопходна на почетокот и на крајот од процесот, но не и за сите безбројни средни чекори, пишува „Еурактив“. Понатаму во текстот се вели:

„Ни треба многу почист процес… со помалку можности земјите да стават вето“, рече Јесика Розенкранц, шведска министерка за прашања на ЕУ. „Не можеме само да гледаме на другата страна. Треба да го зголемиме притисокот.“

Таа ја покрена идејата на состанок, забележувајќи дека тоа би можело да се однесува и на санкциите, друга област каде што Унгарија се закопа во позицијата.

Розенкранц не е сама. Министрите за надворешни работи од Германија, Италија, Словенија и Австрија неодамна ја повикаа комесарката за проширување Марта Кос да го „поедностави“ процесот за раст на клубот, предупредувајќи дека „кредибилитетот“ на ЕУ е во прашање.

Сигитас Миткус, заменик-министер за надворешни работи на Литванија, повтори: „Ние навистина сме за флексибилност во процесот на проширување“.

Не станува збор само за Унгарија. Бугарија со години ја фрустрира Северна Македонија.

„Мора да најдеме решение за билатерализацијата за да спречиме пенетрација на руските интереси во Западен Балкан“, рече Орхан Муртезани, министер за европски прашања на Северна Македонија.

Сепак, парадоксот е очигледен: за да се променат правилата, Унгарија мора да се согласи.

„Тоа би било и правно и политички невозможно“, рече Јанош Бока, министерот за ЕУ ​​на земјата.

Вицепремиерот на Луксембург, Ксавиер Бетел, беше понежен: „Ова нема да успее сега“, рече тој, сугерирајќи постепен пристап.

Зошто тогаш да се стремиме кон таква идеја? Постојат малку други начини на кои ЕУ26 може да изврши притисок врз Унгарија да го отфрли ветото. Со оглед на тоа што руските бомби сè уште паѓаат врз Украина и Молдавија, кој се подготвува за клучни избори, земјите се под притисок да постигнат напредок, колку и да е скромен, за проевропските лидери да имаат што да понесат дома.

Дури и Путин се чини дека е задоволен со приклучувањето на Украина кон ЕУ. Но, проблемот не е Русија – туку Унгарија. Затоа кружат шепотења за радикално заобиколување на ветото на Будимпешта, кое ги замрзна аспирациите за членство на Украина и нанесе колатерална штета на паралелната кандидатура на Молдавија пред изборите, пишува „Еурактив“.

Официјалните претставници на ЕУ нагласуваат дека техничката работа за подготовка на влезот на Украина и Молдавија продолжува со забрзано темпо, но идејата Кишињев да продолжи сам беше отфрлена откако Киев се спротивстави. Единствената вистинска перспектива за промена може да бидат изборите во Унгарија следната година, на кои премиерот Виктор Орбан би можел да биде отфрлен од гласачите. Дотогаш, проширувањето останува заглавено.

Дека притисокот за ветата расте и не е пријатен, потврди и писмото на бугарскиот шеф на дипломатијата Георг георгиев до сите земји членки и функционери во ЕУ со кое се пожали дека преговорите со Македонија се заглавени не заради Софија, туку затоа што актуелната влада на ВМРО-ДПМНЕ ништо не исполнува од договореното.

 Георгиев во писмото наведува дека Бугарија јасно изјавила дека нема дополнителни услови кон својот сосед, освен она што веќе е договорено и додава дека Софија нема да прифати никакви измени „на консензусот на ЕУ од 2022 година, без оглед на каков било процес, правен или политички, во Северна Македонија“.

 „Сметам дека е важно да се напомене дека прашањето стана дел од довербата на нашите граѓани во самиот процес на ЕУ – ако сме се согласиле за нешто како Унија, ако споделуваме збир на заеднички вредности и цели, тогаш исходот од нашите договори ќе биде предвидлив и фер“, вели тој во писмото.

Сепак, како што наведува понатаму, другата страна, односно Владата на Северна Македонија, одбива да ги спроведе конкретните договори.

„Владата на земјата кандидат сметаше за соодветно да води политика на конфронтација, обвинувања и постојани негодувања, главно против мојата земја, но сè повеќе кон самата Унија. Наместо да гради мостови, активно се обидува да нè испровоцира на дејствија што потоа може да ги користи како примери за понатамошни поплаки предизвикувајќи каскада од самосоздадени проблеми и блокади“, вели Георгиев.

Според него, проблемот за статус-квото во преговорите на земјава со Унијата е во тоа што Северна Македонија „чека“, наместо да „работи“.

„Бугарија отсекогаш го побивала аргументот дека Република Северна Македонија чекала предолго – токму ова е проблемот, Скопје ‘чекало’, наместо да ‘работи’“, вели Георгиев.

 Според шефот на бугарската дипломатија, последните месеци биле особено предизвикувачки бидејќи во земјава се одвивала кампања на клевети во медиумите, која веднаш влијаела на јавниот дискурс во Бугарија.

„Исмејувањето и дискриминацијата против бугарската заедница (наместо нејзиното договорено вклучување во Уставот), непотребната дебата во Европскиот парламент за прашања што не се поврзани со процесот на пристапување (за кој владата во Скопје тврди дека го започнала)“, пишува Георгиев.

Како најнова во оваа  серија на непотребни провокации, тој ја посочува неодамна поднесената иницијатива до Уставниот суд на земјава за оцена на уставноста и законитоста на Протоколот од вториот состанок на Заедничката меѓувладина комисија со Бугарија од 17 јули 2022 година во Софија. Иницијативата на поранешната пратеничка и поранешна претседателка на Демократската обнова за Македонија (ДОМ), Лилјана Поповска, шефот на бугарската дипломатија ја оценува како апсурден предизвик, координиран со раководството на на владејачката партија ВМРО-ДПМНЕ.

„Свесни сме дека предизвикот е координиран со раководството на ДПМНЕ и дека очекуваниот исход е споменатиот Протокол да послужи како уште еден изговор во поширокиот контекст на политиката на Скопје да избегне спроведување на она за што сите се согласивме“, вели Георгиев.

Во таа насока, додава тој, загриженоста на Софија е што настанува уште еден проблем што го прави Северна Македонија, со сериозни импликации за перспективата на земјава за членство во Европската Унија.

„Тоа, исто така, ќе ги принуди и Унијата и земјите членки да губат дополнително време справувајќи се со таа земја која не сака да стане полноправна земја-кандидат за членство во ЕУ, наместо да се фокусираат на многу посериозните геополитички проблеми на нашето време. Бугарија има Договор со Северна Македонија, за кој очекуваме да биде почитуван и имплементиран во целост. Сигурен сум дека се сеќавате дека споменатото спроведување ‘со добра намера’ беше нагласено во неколку заклучоци на Советот за проширување. ‘Годишните прегледи и мерки за негово ефикасно спроведување’ според член 12 од тој Договор претставуваат јасни политички обврски, на чија имплементација ‘Комисијата ќе посвети посебно внимание’ според став 47 од Преговарачката рамка“, вели Георгиев.

Во таа насока, тој наведува дека Бугарија нема да прифати никакви измени „на консензусот на ЕУ од 2022 година, без оглед на каков било процес, правен или политички, во Северна Македонија“. Ставот на Софија, како што вели тој, писмено му го соопштил и на министерот за надворешни работи и трговија, Тимчо Муцунски.

„Очекуваме дека доколку сме се согласиле да не поставуваме дополнителни условувања за земјата кандидат, повеќе од природно е за Македонија да се придржува до истите услови и да се воздржи од постојан обид за отворање нови прашања и поставување нови барања. Како прашање од најголема важност за мојата земја во односите со нашиот близок сосед, но и како уште еден пример за искрениот и директен пристап на Бугарија, писмено му го соопштив нашиот став на министерот за надворешни работи на Република Северна Македонија, неговата екселенција Тимчо Муцунски“, вели шефот на бугарската дипломатија.

На крајот од дописот, тој вели ги замолува своите колеги од земјите членки на ЕУ да го разгледаат наведеното во писмото и да го земат предвид во нивните разговори со надлежните власти во Скопје.

„Сигурен сум дека зборувањето во еден глас ќе го мотивира нашиот партнер за конструктивно спроведување на договорениот консензус како единствено средство за гарантирање на интеграцијата на Северна Македонија во ЕУ“, подвлекува на крајот Георгиев. (С.Ј.)