ЕУ ќе ги “„прескокне“ ветата за Украина и Молдавија- ќе почне преговори без консензус

Брисел го поздрави планот на претседателот на Европскиот совет, Антонио Коста, да го заобиколи ветото на Унгарија и да продолжи со кандидатурите за членство на Украина и Молдавија во ЕУ.

Според предлогот на Коста,  квалификувано мнозинство од земјите би гласале за отворање таканаречени преговарачки групи за двете земји. Постојните правила бараат сите 27 земји-членки на ЕУ да дадат зелено светло за секоја фаза од процесот на пристапување.

„Можноста за овластување на Советот да одлучува со квалификувано мнозинство би можела да се истражи за одредени привремени чекори во процесот на проширување“, изјави во понеделник Гијом Мерсие, портпарол на Европската комисија за проширување.

Иако планот на Коста сè уште бара едногласност за одобрување на конечното пристапување на земјата – зачувување на колективниот авторитет на земјите од ЕУ врз конечната одлука – намалувањето на прагот за започнување разговори би можело да ги помести работите и да ги ублажи фрустрациите во Киев и Кишињев.

Овој потег би им помогнал на земјите-кандидатки, како што се Украина и Молдавија, да започнат реформи за усогласување со стандардите на ЕУ, дури и ако една или две членки официјално се спротивстават на започнувањето преговори.

Дипломатите на ЕУ го гледаат предлогот на Коста како начин за надминување на повторените опструкции од унгарскиот премиер Виктор Орбан, чие вето го запре напредокот на Украина и Молдавија.

„Кога една земја е попречена без објективни причини, и покрај исполнувањето на критериумите, кредибилитетот на целиот процес на проширување е во опасност“, рече Мерсие.

Иако ги поддржува напорите за забрзување на процесот, Комисијата нагласи дека секоја одлука за унапредување на преговорите за членство во ЕУ на крајот е на рацете на земјите-членки.

„Навистина е на земјите-членки да одлучат за следните чекори и се надеваме дека ќе го отвориме првиот кластер што е можно поскоро“, рече Мерсие.

Кластерите се клучни чекори во процесот на пристапување во ЕУ, групирајќи ги 35-те поглавја од преговорите во шест области на политиката, како што се основните права, внатрешниот пазар и конкурентноста.

Во својот говор за состојбата на Унијата претходно овој месец, претседателката на Комисијата, Урсула фон дер Лајен, исто така, ја истакна потребата од премин кон гласање со одреден број пратеници во одредени области, експлицитно наведувајќи ја надворешната политика – но оставајќи ја вратата отворена и за други области.

Дали проширувањето на ЕУ може да спаѓа во таа категорија што ја спомена фон дер Лајен, главната портпаролка на Комисијата, Паула Пињо, изјави во понеделник: „Тоа навистина може да се истражи“.

Според дипломатите, Коста директно лобирал кај лидерите на ЕУ за време на неодамнешната „турнеја на престолнините“ каде што се сретнал со неколку европски лидери, како и за време на билатералните разговори на маргините на Генералното собрание на Обединетите нации минатата недела во Њујорк.

„Проширувањето е важен приоритет за претседателот на Европскиот совет“, рече еден од претставниците. „Тој го гледа тоа како најважната геополитичка инвестиција што ЕУ може да ја направи. Затоа верува дека е важно да се продолжи со дискусијата за патиштата за да се обезбеди дека реформските напори на Украина можат да се преточат во опипливи чекори.“

Марта Кос, комесарката за проширување на ЕУ, ќе се упати кон Украина во понеделник, бидејќи земјата ќе го заврши процесот на проверка на законодавството потребно за да продолжи со својата кандидатура.

„Сите кластери се проверени, во рекордно време. Украина го исполни она што го вети. Украина е подготвена за следниот чекор. Сега е до земјите-членки да дадат зелено светло“, изјави Кос. „И Украина и Европа не можат да си дозволат да видат забавување на моментумот на Украина за реформи. Ова е моментот за забрзување“, порача таа.