Двоен метеорски дожд на 29 и 30 јули
На 29 и 30 јули 2025 година, небото ќе приреди редок и спектакуларен настан – двоен метеорски дожд, резултат на активноста на Делта Акваридите и Алфа Каприкорнидите. И двата метеорски роеви имаат максимум во ист период и ќе бидат видливи и од Македонија, особено во раните утрински часови, по полноќ па сè до зори, кога небото е најтемно, а радијантите – односно точките од кои метеорите „излегуваат“ – се високо над хоризонтот, пишува ИГЕО портал.
Делта Акваридите потекнуваат од остатоците на кометата 96P/Machholz и се карактеризираат со релативно брзи, но не многу светли метеори, со очекувана фреквенција од околу 20 метеори на час. Иако тие се подобро видливи од јужната хемисфера, и кај нас може да се набљудуваат во поволни услови. Од друга страна, Алфа Каприкорнидите, кои потекнуваат од кометата 169P/NEAT, се познати по своите бавни, но исклучително светли и ефектни огнени топки (т.н. fireballs), иако нивната појава е поретка – се појавуваат 5 до 10 на час. Но токму тие често оставаат најголем впечаток.
За среќа на набљудувачите, месечината во тој период ќе биде во опаѓање и нема значително да пречи, особено пред зори. Најдобро е метеорскиот дожд да се набљудува од темни места, далеку од вештачки светла, свртени кон југоисточниот дел од хоризонтот каде се наоѓаат соѕвездијата Водолија и Јарец. За љубителите на астрофотографијата, овој настан е одлична можност за долги експозиции, фотографирање на светлечки траги и дури и можност да се „улови“ светлечка огнена топка.
Вкупно, двојниот метеорски дожд претставува вистинска небесна претстава – ретка, незаборавна и достапна за секого што ќе одвои време да го подигне погледот кон ѕвезденото летно небо.
Да не заборавиме, овој период актуелни се и Персеидите, кои секоја година го красат ноќното, летно небо.
Кометата‑мајка, широка речиси 26 километри, го обиколува Сонцето еднаш на 133 години. Секое нејзино враќање остава „магистрала“ од честички што нашата планета ја пресекува секое лето. Кога тие зрнца, поголеми од песок, а помали од орев, ќе удрат во атмосферата со брзина над 200.000 км/ч, се палат и цртаат долги светлечки линии – типичниот потпис на Персеидите.
Како да ги гледате од Македонија и Балканот
Најдобро е да се оддалечите од градските светла, да легнете на грб и да ѝ дадете на темнината барем 20 минути за очите да се навикнат. Не ви требаат телескопи ниту двогледи – човековото око фаќа најширок агол. Персеидите „излегуваат“ од соѕвездието Персеј на северо‑исток, но погледот раширете го низ целото небо: ѕвездопадот е насекаде.
Зошто токму Персеидите важат за „кралици“ на метеорските дождови?
Нивните траги често се обоени во зеленикава или виолетова светлина, а не се ретки ниту огнени топки – поголеми фрагменти што светат посилно од Венера. Средината на август нуди и уште една предност: топли ноќи и релативно кратка месечина – оставајќи доволно темнина за астрономски „фаст‑фуд“ до зори.
Италијанскиот астроном Џовани Шапарели прв во 1865 година ја врза орбитата на Swift‑Tuttle со овој летен дожд. Оттогаш Персеидите станаа незаменлив календарски настан за професионални и аматерски набљудувачи, а NASA ги нарекува „најдобрите во годината“ токму поради бројноста и колоритот на метеорите .
Доколку облаците и светлосното загадување ви го расипат видикот, следната можност доаѓа тек во декември со Геминидите. Но, Персеидите се нешто посебно: летна, топла и речиси романтична покана, барем еднаш во годината да изгаснете екрани, да го подигнете погледот и да ѝ дозволите на вселената да ви раскаже приказна – со стотина блескави потези во темнината.