Драма во Израел: Судбина на Нетанјаху зависи од протежето Либерман

Авигдор Либерман влезе во израелската политика како лојален штитеник на премиерот Бенјамин Нетанјаху. Сега, бунтовниот политичар би можел да биде тој што ќе го собори својот поранешен ментор.

Либерман, тврд на зборови имигрант од поранешниот Советски Сојуз, ги однесе Израелците на втори избори во една година и пак ќе биде клучен играч. Анкетите покажуваат дека Нетанјаху нема да може да формира коалициска влада без поддршка од Либерман.

Либерман играше тврдо за да биде придобиен.

„Не мора да се приклучам по секоја цена“, рече тој за вестите на Канал 12 во текот на викендот. „Политиката на премиерот е едноставно потчинување на тероризам“.

Со години, Нетанјаху и Либерман имаат ролекостер-односи. Либерман, некогаш шеф на кабинетот на Нетанјаху, држеше серија високи работни места во кабинетот и честопати беше стабилен партнер. Но тој исто така беше ривал, критичар и ја делеше страната на Нетанјаху.

Во коцкање со високи ризици, тој ја откажа функцијата министер за одбрана во владата на Нетанјаху по изборите во април оставајќи го премиерот без парламентарно мнозинство и принудувајќи го на повторни избори на 17 септември.

Нивниот спор, како што вели Либерман, е за прекумерното влијание на ултраортодоксните верски партии. Тоа стана централно прашање во тековната кампања.

Либерман рече дека ќе инсистира на секуларна влада за единство помеѓу Нетанјаху и неговиот главен предизвикувач, Бени Ганц, со цел да ги истурка ултраортодоксните партии. Но Нетанјаху вели дека вистинската цел на неговиот поранешен сојузник е да го собори од функцијата, а Либерман одеднаш открива нова поддршка од оние што се надеваат дека го прави токму тоа.

„Тој е единствениот што всушност му се спротивстави на Нетанјаху и не се наведна“, рече Ели Авидар, пратеник од партијата на Либерман, Израел Беитену. „Либерман го познава Нетанјаху 31 година. Тој ги знае добрите и лошите страни и секој агол што можете да си го замислите“.

Кризата што доведе до избори за овој месец наводно се сврте околу инсистирањето на Либерман млади ултраортодоксни мажи да бидат испратени во војска, како и повеќето други еврејски мажи. Но под површината е повеќедецениска затегнатост меѓу нив двајцата.

Либерман, роден во Молдавија, започна како главен помошник на Нетанјаху во 1990-тите години, пред да започне со своја политичка кариера. Но, тој поднесе оставка минатата година затоа што Нетанјаху ги блокираше неговите планови да изврши силен удар против милитантите во Газа.

„Кога гледам во појасот Газа, тоа е неверојатно. Шефовите на Хамас знаат дека имаат имунитет од Нетанјаху“, рече Либерман во саботата.

Либерман е честопати обвинет за расизам при окарактеризирањето на арапските пратеници како непријатели на државата и застапување на идејата за размена на население што би однесло многу арапски државјани надвор од границите на Израел. Но тој исто така покажа знаци на прагматизам, како што сугерира дека ќе биде подготвен да ја растури сопствената населба на Западниот Брег ако се прецртаат крајните граници на Израел.

Секуларната агенда на Либерман го направи фаворит на деловниот сектор во Израел, а неговата иконокластична личност и директен говор – испорачан со бавен монотен акцент на руски јазик – го направи неочекуван спасител на луѓето уморни од корупцијата на Нетанјаху и неговата децениска контрола на власта. Тоа е и покрај фактот дека Либерман преживеа долг скандал со корупција во кој беа исфрлени на виделина неговите врски со сивата ликови и дека, наводно, ги заработил мистериозните милиони на неговата ќерка.

„Чудно, човекот кој беше симбол за таен и заговорнички политичар, кој ја води својата партија недемократски, е надеж за израелска демократија и општество“, напиша експертот за комуникации Барух Лешем во колумна на веб-страницата „Инет“.

Иритираниот Нетанјаху подготви мисија да го уништи Либерман политички, целејќи на него во реклами и водејќи жестоко кампања меѓу неговата основна база на приврзаници што зборуваат руски. Тој го нарече „левичар“ и „сериски соборувач “ на десничарските влади.

„Кој сака левичарска влада, треба да гласа за Либерман“, рече тој за време на неодамнешната посета на Украина целејќи на традиционалните поддржувачи на Либерман.

Но целокупниот напад засега не покажува заби. Анкетите велат дека поддршката за партијата на Либерман е двојно зголемена откако за малку ја помина границата за влез во парламентот на изборите во април.

Охрабрен, Либерман неодамна се состана со највисоките членови на партијата Ликуд на Нетанјаху, наводно разговарајќи за шансите за замена на премиерот, доколку тој не успее да собере парламентарно мнозинство. Се чини дека тој страв го натера Нетанјаху да бара „лојална заклетва“ од партиските членови, што Либерман го спореди со практиките на севернокорејскиот лидер.

За разлика од Ганц, Либерман официјално не ја отфрли можноста повторно да формира влада со Нетанјаху велејќи дека е потребна широка коалиција за решавање на итни безбедносни предизвици и намалување на дефицитот – за што тој ги обвинува помалите верски партии. Но тој не стори ништо за да ги растера сугестиите дека сака да го снема Нетанјаху.

„Тој е стратег, тој знае да игра политика подобро од кој било“, рече Ешли Пери, поранешен советник.

Поранешни функционери поврзани со централната левица се појавија на неговите предизборни настани. Либерман беше топло пречекан во бастионите на либералниот Тел Авив – до неодамна незамислива сцена.

Авидар, пратеник од партијата на Либерман, рече дека цврстиот став против Нетанјаху за верски прашања ја засили пошироката привлечност на партијата кај секуларните гласачи кои имаат тенденција да гласаат полиберално, но рече дека останува цврсто на десницата кога станува збор за безбедност и преговори со Палестинците.

„Добиваме многу симпатии затоа што луѓето гледаат дека ние сме единствената партија што ја спречува халахиската држава“, рече тој осврнувајќи се на една управувана според еврејскиот закон.

Сепак, оние што соработувале со него не се импресионирани од неговиот променет политички повик.

„Либерман може да одлучи дека ерата на Нетанјаху е завршена и дека тој ќе биде оној што ќе го направи последното вртење на ножот. Тоа би бил погоден крај за претстава на Шекспир, но она што го добивме овде е израелска трагедија“, напиша Захава Галон, поранешен лидер на умерената партија Мерец.

„Либерман беше и останува едно од најтемните и презирани лица во израелската политика, а неговата сегашна легитимизација оди само да покаже колку ниско сме потонале“, рече тој. (АП)