Далија Орешковиќ: „За Пленковиќ нема враќање назад, тој е подготвен за власт да ја продаде Хрватска на најмрачните сили“

„Во моментот кога Андреј Пленковиќ дојде да ги баци рацете на Томпсон спроти концертот во Загреб и испрати министри да бидат присутни на концертот и да извикаат ‘За дом спремни’, ХДЗ изјави на чија идеолошка страна е. Не би било проблем да беше десничарска политичка партија или десничарски центар, како што вели Пленковиќ, но тоа е лага. Со тоа, ХДЗ изјави дека е на позициите на неоусташството, коe никогаш не е искоренетo од хрватската политичка реалност, туку само е скриен под тепих. Според мое толкување, со тоа, Пленковиќ си пресуди сам себеси“.

Ова го изјави пратеничката во хрватскиот Сабор Далија Орешковиќ во интервју за порталот „Телеграм“. Опозициската политичарка (партија Центар) неодамна се најде во центарот на вниманието на јавноста поради нејзините често осамени изјави против сè поагресивната екстремна десница и за состојбата во државата која таа ја нарекува „Хиподромска Хрватска“ (по концертот на Томпсон). Еве дел од тоа интервју:

Суштината на вашите последни изјави би била и дека ХДЗ се радикализирала како партија. Премиерот вели дека ова се ноторни глупости. Како го коментирате тоа?

Не го употребив зборот радикализација на ХДЗ, туку радикализација во општеството откако ХДЗ се здружи со неофашистичкото движење. Во моментот кога Андреј Пленковиќ дојде да му ги баци рацете на Томпсон во пресрет на концертот во Загреб и испрати министри да бидат присутни на концертот и да извикаат „За дом спремни “, ХДЗ се изјасни на чија идеолошка страна е.

Не би било проблем да е десничарска политичка партија или десничарски центар, како што вели Пленковиќ, но тоа е лага. Со тоа, ХДЗ се изјасни дека е на позициите на неоусташството, кој никогаш не е искоренето од хрватската политичка реалност, туку само е скриено под тепих. Според моето толкување, со тоа, Пленковиќ си пресуди самиот себеси. За него нема враќање назад.

Секој што сега ќе му дојде во власта власт се согласува не само со корумпираниот Пленковиќ, туку и со сервилниот Пленковиќ и со ХДЗ, кој за власт е подготвен да ја продаде Хрватска на најмрачните сили. Така нè продаде Анте Павелиќ, ако сакаме да повлечеме некакви историски паралели.

Дали ХДЗ воопшто има став за „За дом спремни“? Се чини како да е тема што не ги интересира, освен кога се појавува јавно, а потоа мора да се справат со неа, да зборуваат за двојните конотации на тој поздрав…

ХДЗ има јасен став за НДХ и јасен став за извикот „За дом спремни“. Оваа позиција јасно дава можност фашизмот и усташството да преживеат прикриено во периоди кога не е поволно за ХДЗ затоа што нè засрамува пред светот, и отворено кога ХДЗ добива сила и мисли дека може да прави што сака. Доволно е да се погледне соседната земја, Австрија, како таа недвосмислено се постави кон симболите на најмрачниот период во историјата на човештвото. Ова е она што Хрватска треба да го прави според Уставот.

Голем проблем е кога имаме еден користољубив ХДЗ, која во тоа време, а очигледно ова се случува околу триесет години, беше во спрега со Црквата. Ниту Црквата се сврте кон универзалните вредности на љубовта, мирот и толеранцијата, ниту ХДЗ ги почитуваше темелите што основачот на ХДЗ и авторот на делови од нашиот Устав ги зацрта дека треба да бидат таму, а тоа е антифашизмот.

Дали употребата на слоганот „За дом спремни“ треба целосно да се забрани? Ако е така, дали треба да се забрани и употребата на симболи на други тоталитарни режими?

Апсурдно и неприфатливо е да се изедначува слоганот „За дом спремни “ со други тоталитарни режими. Тука нема знак на еднаквост. НДХ беше квислиншка творба според чии расни закони беа основани концентрациони логори.

Не може да има знак на еднаквост помеѓу концентрационите логори кои беа официјална политика на еден систем и недемократските практики на поранешната држава со кои се разделивме и се збогувавме засекогаш со демократска одлука донесена на референдумот за хрватска независност, а потоа потврдена преку одлуките на државните органи на Хрватска.

Поединечните злосторства треба да се истражат, признаат и осудат. Но, нема знак на еднаквост помеѓу поранешната држава и НДХ. Ова е пропагандна машина на некои десничарски политички партии, но и профашистички струи, со кои не смееме да се согласиме.

Дали е нормално што во летото 2025 година се занимаваме со вечната тема за усташите и партизаните? Не зборуваме за инфлација, туристичка сезона, земјоделство, ништо не е толку важно како дискусијата за усташите.

Па, не мислам дека станува збор за историските теми за усташите и партизаните. Понекогаш го имавме тоа како главен мобилизирачки фактор во пресрет на изборите. Ова е прв пат да го имаме тоа како главна тема во ситуација кога нема избори на повидок. Она што сакам да го кажам, да не заобиколувам: не станува збор за историски теми, туку за обликување идентитети. Некои од овие идентитети се лажни и воено потпалувачки, но ова е релевантно со оглед на светските настани и сериозната закана од избувнување нови војни.

Факт е дека Хрватска го зголеми својот буџет за одбрана за пет проценти и го оправда тоа со нестабилности во регионот, нестабилности во Босна и Србија. Овој вид реторика ќе послужи како плодна почва за некаков вид ѕвецкање со оружје кое навистина ќе се претвори во напад, агресија и конфликт. Тука треба да бидеме будни, прецизни и јасни. И да не се зборува за инфлација, за пропаста на земјоделците, за фактот дека немаме идеја како да го направиме туризмот одржлив, за демографските трендови кои сè уште се катастрофални…

Сите овие се важни теми, но ХДЗ е виновен за сите порази на државните политики во последните десет години. И сега истата таа политичка партија ја користи оваа ситуација за дополнително да го зајакне својот политички авторитет и моќ, а за цената не прашува.