Црна Гора излегува на избори за да го определи патот кон ЕУ

ПОДГОРИЦА – Во Црна Гора в недела се одржуваат предвремени парламентарни избори, гласање кое би можело да даде индикации дали малата членка на НАТО на Балканот ќе ги надмине длабоките политички поделби и нестабилност што го попречија нејзиниот пат кон пристапување во Европската унија.

Околу 542.000 гласачи имаат право да избираат меѓу 15 партии и коалиции со кандидати, почнувајќи од групи кои се цврсто прозападни до оние кои се просрпски и проруски.

Изборите ќе бидат први во Црна Гора во повеќе од 30 години на кои не се појавува Мило Ѓукановиќ, кој речиси постојано беше премиер или претседател на земјата од 2001 година. Тој загуби на претседателските избори во април и се најде на задните места во политиката.

Анкетите и аналитичарите предвидуваат дека центристичкото движење Европа сега, предводено од финансискиот експерт Милојко Спаиќ и актуелниот претседател Јаков Милатовиќ, најверојатно ќе добие најмногу гласови, но нема да има доволно места во парламентот за самостојно да формира нова влада.

Спаиќ (37), поранешен министер за финансии, кој во 2021 година создаде економски реформи кои вклучуваа зголемување на просечните плати, сега ветува дополнително зголемување на платите, како и седумчасовен работен ден наместо сегашните осум часа.

„Многу сум заинтересиран да го реализирам планот што им го претставив на граѓаните“, рече Спаиќ, кој би можел да стане следниот премиер на земјата, на еден од неговите предизборни митинзи. „Ќе поднесам оставка ако не го реализирам тоа“.

Демократската партија на социјалистите, партијата порано предводена од Ѓукановиќ, доживеа пад на популарноста по три децении доминација и има ново раководство кое бара шанса да се врати.

Лидерот на партијата Даниел Живковиќ ја обвинува актуелната влада на земјата дека го загрозува патот на Црна Гора кон ЕУ и ветува дека ќе го деблокира доколку ДПС се врати на власт. Црна Гора, земја со 620.000 жители, некогаш се сметаше за прва во редот за влез во ЕУ од Западен Балкан.

Ѓукановиќ ја предводеше Црна Гора до независност од Србија во 2006 година и ѝ пркоси на Русија за да се приклучи на НАТО во 2017 година.

Меѓутоа, новата владејачка алијанса набрзо падна во неред, што го закочи патот на Црна Гора кон ЕУ и создаде политички ќор-сокак. Владата падна со гласање за недоверба минатата година, но остана на функцијата со месеци поради блокадата.

На изборите в недела ќе учествуваат и коалицијата „Обединета реформска акција“ која го вклучува вршителот на должноста премиер Дритан Абазовиќ и просрпската и руската коалиција наречена „За иднината на Црна Гора“.

Абазовиќ, кој се претстави како лидер на антимафијата во земјата погодена од криминал и корупција, ветува и неколку чекори за подобрување на животниот стандард на гласачите.

„Кога ќе ја победиме мафијата, ќе има (пари) за сите“, рече неодамна Абазовиќ. „Ќе формираме фонд за правда, кој ќе ги врати украдените средства во буџетот на државата и на сите граѓани“.

Млаката изборна кампања беше потресена оваа недела од страна на Абазовиќ и лидерот на партијата Европа сега, Спаиќ, кои разменуваа обвинувања за јужнокорејскиот „крипто крал“ До Квон.

Квон беше уапсен во Црна Гора во март по меѓународна потерница заедно со уште еден јужнокорејски државјанин во врска со падот на криптовалутата на неговата Terraform Labs во вредност од 40 милијарди долари што ги уништи малопродажните инвеститори ширум светот.

И Јужна Кореја и САД побараа негова екстрадиција од Црна Гора, каде што му се суди за наводно користење фалсификуван пасош.

Абазовиќ тврди дека Спаиќ имал блиски деловни контакти со До Квон.

Спаиќ ги нарече наводите на Абазовиќ „политички прогон“ и го обвини дека ги злоупотребува институциите на Црна Гора додека создава контроверзии за изборната недела „од страв од губење на власта“.

Политичкиот аналитичар Далиборка Уљаревиќ рече дека ваквите тврдења и контра-тужби докажуваат дека главното изборно прашање не е влезот во ЕУ, туку „економскиот популизам“, доказ за кој повеќето партии ветуваат поголеми плати.

„Тој пат (ЕУ) е запрен. Не одиме кон ЕУ. ЕУ не беше ниту тема ниту предизборно ветување, во тој дел беше целосно изгубена“, рече Уљаревиќ. (АП)