Чилеанците го отфрлија прогресивниот устав на референдум

Гласачите во Чиле со големо мнозинство го отфрлија новиот устав кој требаше да го замени уставот изготвен за време на воената власт на генералот Аугусто Пиноче.

На референдумот речиси 62 отсто гласаа против прогресивниот нацрт.

Маргината на поразот е многу поголема отколку што сугерираа анкетите.

Чилеанскиот претседател Габриел Бориќ, кој го поддржа новиот устав, рече дека ќе соработува со Конгресот и граѓанското општество за да се дојде до „нов уставен процес“.

„Мораме да го слушаме гласот на народот“, кој, како што рече, очигледно не бил задоволен од предлогот што го предложи уставната конвенција.

Тој рече дека ќе продолжи да работи на постигнување предлог што „ќе нѐ исполни со доверба и ќе нѐ обедини сите“.

Процесот за замена на Уставот на Чиле од времето на военото владеење започна пред три години откако масовните протести ја потресоа нацијата, која вообичаено се смета за рај за стабилност во регионот.

Речиси 80 отсто од Чилеанците гласаа за замена на стариот устав на референдумот во октомври 2020 година.

Но, новиот документ, подготвен со уставна конвенција чии членови беа избрани од гласачите, се покажа премногу радикален за многумина.

Би го прогласила Чиле за „плурнационална“ држава, признавајќи ги правата на домородните популации на Чиле – кои сочинуваат околу 13% од населението – на нивните земји и ресурси.

Сега отфрлениот нацрт, исто така, би променил многу од институциите на Чиле, како што е замена на Сенатот со Комора на региони.

Во него беа вклучени и клучните барања на женските групи, како што се правото на абортус и барањето со закон жените да имаат најмалку 50% од позициите во официјалните институции.

Додека анкетите предвидуваа гласање „против“, големото отфрлање – 61,9 отсто против во споредба со 38,1 отсто за новиот устав – е шлаканица за претседателот Бориќ.

36-годишниот лидер беше донесен на власт по масовните протести и неговиот младешки левичарски кабинет вети дека ќе ги промени институциите на Чиле.

Но, речиси шест месеци од неговото претседателствување и по убедливиот пораз на уставот што тој го поддржа, сега се очекува тој да направи промени во неговиот кабинет за да донесе поумерени и политички искусни политичари.

Аналитичарите сметаат дека тоа што гласањето е задолжително значело дека гласачите кои имаа дури и мали сомневања во текстот избраа да го отфрлат со надеж дека новата верзија ќе покаже повеќе вкус.

Моника, гласач во главниот град, Сантијаго, изјави за новинската агенција АФП: „На Чиле му требаат промени, но не му треба комунизам, и тоа е она што овој процес се обидуваше. Тоа создаваше нееднаквост и поделба во Чиле“.

Хозе Бургар изјави за АФП дека смета дека може да се постигне подобар текст: „Можам да ве уверам дека се потребни промени, несомнено ќе има промени, но тогаш ни треба добар устав, устав кој ќе нѐ претставува сите нас“.

Некои луѓе излегоа на улиците на Сантијаго за да го прослават отфрлањето на уставот.

Претседателот Бориќ рече дека сега ќе работи на постигнување „текст што ќе ги вклучи лекциите од процесот и ќе придобие големо мнозинство граѓани“.

Сепак, се уште не е јасно како ќе изгледа процесот на прекројување на нацртот и колку време би можело да потрае за да се дојде до нов текст. (Би-Би-Си)