Бомгартнер: Не посакуваме долготрајна блокада

Европските шефови на држави или влади се договорија за нова методологија на интеграција; постигнаа консензус во однос на отварањето на преговорите за членство со Северна Македонија без никакви услови, како и за Албанија. Министерскиот состанок во вторникот не стави крај на процесот на евртоинтеграција за Северна Македонија. Европските институции и државите-членки остануваат мобилизирани, а германското претседателство ќе се обиде да го искористи времето кое останува до Европскиот Совет на 10 и 11 декември за разврска на состојбата. Дотогаш, ќе се одржи уште еден Совет на министри. Франција целосно ги поддржува овие напори кои треба да продолжат, да се охрабрат и олеснат. Не посакуваме долготрајна блокада.

Ова во интервју за МИА го изјави новиот француски амбасадор во земјава Сирил Бомгартнер запрашан дали ветото на Бугарија за усвојување на преговарачката рамка на ЕУ со Северна Македонија ќе значи повторување на „грчкото сценарио“ во однос на евроинтегративниот пат на земјата.

– Оваа година европските шефови на држави или влади се договорија за нова методологија на интеграција; постигнаа консензус во однос на отварањето на преговорите за членство со Северна Македонија без никакви услови, како и за Албанија; и на крај, Европската Комисија во својот последен извештај го поздрави забележителниот напредок кој го постигна земјата подготвувајќи се за тој чекор. Сето ова е многу важно и ништо од ова не е изгубено. А ако под “грчко сценарио” подразбирате долготрајна блокада, ние не сметаме дека тоа се повторува сега, особено затоа што ние тоа не го посакуваме, вели францускиот амбасадор.

Според него, бугарската блокада, во никој случај не значи запирање на политиката на проширување, бидејќи европската определба на земјите од Западен Балкан останува целосна, а новата методологија ќе го направи процесот подинамичен, посуштински; односно поверодостоен.

– Европската изградба не е долга мирна река; целата нејзина историја е обележана со успеси, кризи и компромиси. Брзината со која беше постигнат консензус во поглед на новата методологија за европска интеграција покажува дека таа реформа беше неопходна. Отсега процесот ќе биде подинамичен и посуштински; или со еден збор – ќе биде поверодостоен. Со него ќе се унапредуваат реални и суштински реформи, кои, откако ќе бидат усвоени, ќе почнат и да се спроведуваат и ќе ги дадат резултатите кои ги очекува Унијата, а особено граѓаните. Оваа нова рамка ќе се спроведува отсега за земјите кои преговараат за членство, а Северна Македонија би требало да биде една од првите врз кои истата и ќе се примени. Го велам за да ја истакнам важноста на предизвиците, нагласува амбасадорот Бомгартнер.

Тој во интервјуто за МИА  се осврнува и на дијалогот меѓу Скопје и Софија кој вели треба да да се води со доза на дискреција, во спротивно, јавната дипломатија ризикува или да биде поткопана или да биде контра-продуктивна. Франција, во секој случај, вели тој, сака да биде од полза.

Во однос на работата на Мешовитата комисија за историски прашања амбасадорот Бомгартнер вели треба да се продолжи по тој пат, решително, постојано, методично и трпеливо, знаејќи дека во суштина станува збор за работа на долги патеки. – Заедничката историја која ја имаме со Германија, всушност може да биде добар извор на инспирација. Времето е суштинска димензија, нагласува Бомгартнер.

– Во спроведувањето на мојата мисија овде во Северна Македонија, ја чувствувам и фрустрацијата и обесхрабрувањето па дури и моменталната болка. Во времиња како ова, човечки е да посакаме да удриме на маса, да кажеме „што е многу, многу е”. Човечки е и не е тешко. Тешко е и потребна е храброст за да се одржи добриот дијалог задржувајќи го чувството на умереност во име на повисоките цели. Треба да се издржи бидејќи станува збор за националните интереси и бидејќи претстои европска иднина. Овој тежок момент ми помогна да забележам длабоко чувство на одговорност, па и ако сакате и вистински европски дух. Тоа создава политички капитал и ни влева причина за надеж, порачува францускот амбасадор.

Следува целосното интервју со амбасадорот на Франција во нашата земја Сирил Бомгартнер.

Во своето обраќање на онлајн Самитот за Западен Балкан во Софија претседателот Макрон ја реафирмираше француската поддршка за европерспективите на Западен Балкан, и вети поддршка во делот на реформските напори и политичките спорови. Сведоци сме дека на сцена се јавува нов спор кој се заканува да ги закочи евроинетрациските процеси во регионот – ветото на Бугарија за усвојување на преговарачката рамка на ЕУ со нашата земја. Како гледате на ставовите на Софија за условување на македонската евроинтеграција со прифаќање на бугарски корени на идентитетот и јазикот – непринципиелни барања кои задираат во правото на самопределување на земјата?

– Прашањата поврзани со идентитетот и со јазикот се секогаш сложени и чувствителни, како овде на Западниот Балкан така и во Европската Унија. Тоа е причината поради која пристапот што го има германското претседателство со Советот на ЕУ ни изгледа релевантно: соочени со несогласувањата меѓу двете соседни земји, да се фокусираме на точките кои создаваат напнатост а за кои е возможен компромис на краткорочен план, а во поглед на суштинските прашања, особено оние кои се поврзани со историското толкување, унапредувајќи ја работата на специјализираните органи предвидени според договорот за пријателство од 2017 година.

Што понатаму со македонските евроинтеграции, дали се повторува грчкото сценарио?

– На средбата со министрите за европски прашања во вторникот не се стави крај на процесот. Европските институции како и државите-членки остануваат мобилизирани, а на краткорочен план германското претседателство ќе се обиде најповолно да го искористи времето кое останува до Европскиот Совет на 10 и 11 декември за разврска на состојбата продолжувајќи по истиот тек. А дотогаш, ќе се одржи уште еден Совет на министри. Франција целосно ги поддржува овие напори кои треба да продолжат, да се охрабрат и олеснат!

Оваа година Европските шефови на држави и на влади се договорија за нова методологија на интеграција; постигнаа консензус во однос на отварањето на преговорите за членство со Северна Македонија без никакви услови, како и за Албанија; и на крај, Европската Комисија во својот последен извештај го поздрави забележителниот напредок кој го постигна земјата подготвувајќи се за тој чекор. Сето ова е многу важно и ништо од ова не е изгубено. А ако под “грчко сценарио” подразбирате долготрајна блокада, ние не сметаме дека тоа се повторува сега, особено затоа што ние тоа не го посакуваме!

Што ќе значи оваа блокада за целокупниот процес на проширувањето на Унијата?

– Во никој случај не станува збор за запирање на политиката на проширување. Европската определба на земјите од Западен Балкан останува целосна.

Но европската изградба не е долга мирна река; целата нејзина историја е обележана со успеси, кризи и компромиси. Брзината со која беше постигнат консензус во поглед на новата методологија за европска интеграција покажува дека таа реформа беше неопходна. Отсега процесот ќе биде подинамичен и посуштински; или со еден збор – ќе биде поверодостоен. Со него ќе се унапредуваат реални и суштински реформи, кои, откако ќе бидат усвоени, ќе почнат и да се спроведуваат и ќе ги дадат резултатите кои ги очекува Унијата, а особено граѓаните. Оваа нова рамка ќе се спроведува отсега за земјите кои преговараат за членство, а Северна Македонија би требало да биде една од првите врз кои истата и ќе се примени. Го велам за да ја истакнам важноста на предизвиците.

Дали молкот на дел од земјите членки на ЕУ за бугарската блокада е премолчена поддршка за пролонгирање на процесот на проширување?

– За билатерално недоразбирање како што е ова, помеѓу земја-членка и земја кандидат, многу е важно да се разговара но тоа да биде со мерка. Дијалогот меѓу страните треба да се води со доза на дискреција. Во спротивно, јавната дипломатија ризикува или да биде поткопана или да биде контра-продуктивна. Најважно е да се биде ефикасен, да се работи но не мора да се обзнанува. Во секој случај, Франција сака да биде од полза.

Постои ли можност за француско посредување во надминување на македонско-бугарските недоразбирања?

– Секој во својата улога. Не може за цел да ни биде потрагата по протагонизам. Поскромно и веројатно поефикасно би било да се види како да се даде корисен придонес во граници на колективниот напор кој го прават прво самите заинтересирани, а потоа и од страна на легитимните институции. И ќе повторам дека тој напор е во тек и истиот и ќе продолжи.

Еден од аргументите кои ги користи Бугарија се недоволните резултати на Заедничката комисија за историски и образовни прашања. Франција и Германија имаат искуство во надминување на разликите со потпишувањето на Договорот за пријателство од 1963 година, познат како Елисејскиот договор, кој даде значаен придонес за историското помирување меѓу двете земји. Кои се поуките за нас од вашето искуство?

– Ми се чини дека беше постигната одредена согласност во рамки на Мешовитата комисија за одредени личности или одредени периоди од заедничката историја. Дали е тоа доволно? Веројатно не. Дали е занемарливо? Не верувам! Но тоа го покажува токму спротивното, обединувајќи го знаењето и добрата волја, возможно е да се постигне заедничко разбирање. Треба да се продолжи по тој пат, решително, постојано, методично и трпеливо, знаејќи дека во суштина станува збор за работа на долги патеки. Заедничката историја која ја имаме со Германија, всушност може да биде добар извор на инспирација. Времето е суштинска димензија. Проектот за образовна опсерваторија по историја за која се разговара во Советот на Европа е исто така важен проект во таа насока, кој Франција активно го поддржува.

И сосема за крај, во спроведувањето на мојата мисија овде во Северна Македонија, ја чувствувам и фрустрацијата и обесхрабрувањето па дури и моменталната болка. Во времиња како ова, човечки е да посакаме да удриме на маса, да кажеме “што е многу, многу е”. Човечки е и не е тешко. Тешко е и потребна е храброст за да се одржи добриот дијалог задржувајќи го чувството на умереност во име на повисоките цели. Треба да се издржи бидејќи станува збор за националните интереси и бидејќи претстои европска иднина. Овој тежок момент ми помогна да забележам длабоко чувство на одговорност, па и ако сакате и вистински европски дух. Тоа создава политички капитал и ни влева причина за надеж.