Американски Политико го анализираше Вучиќ: Популистичкиот владетел на Србија успева во она што малкумина можат да го направат

Српскиот претседател Александар Вучиќ е мајстор за балансирање меѓу различни светски сили, пишува американски Politico анализирајќи ги политичките потези на првиот човек на Србија. Способноста на Вучиќ да одржува добри односи со Европската Унија и Соединетите Американски Држави, додека соработува со Кина и Русија, го рангира, се истакнува во анализата, „меѓу ретките лидери кои можат да играат на повеќе фронтови“.

Неговите односи со кинескиот претседател Си Џинпинг се особено блиски – Вучиќ се состана со него неколку пати, а Кина значително инвестираше во инфраструктурата на Србија, вклучувајќи ги автопатите, железницата и енергетиката. Одржува односи и со Русија, која историски има силни културни и политички врски со Србија. Иако Србија е кандидат за членство во Европската унија, Вучиќ одби да се приклучи на санкциите против Русија за нејзината инвазија на Украина, што предизвика незадоволство во Брисел.

Сепак, тој ја користи позицијата на Србија како неутрален играч за да ја задржи својата политичка флексибилност и да привлече инвестиции од двете страни. Неговиот однос со Западот не е помалку сложен.

Вучиќ ги истакнува добрите односи со американскиот претседател Џо Бајден и го опиша како „најподготвениот лидер“ со кој некогаш соработувал. Тој, исто така, потсети дека имал „многу добри односи“ со поранешниот американски претседател Доналд Трамп, нагласувајќи ја трудољубивоста на неговите соработници за време на преговорите.

Косово: Клучната точка на политиката на Вучиќ
Едно од главните прашања на кои Вучиќ ја гради својата меѓународна позиција е Косово. Оваа мнозинска албанска држава прогласи независност од Србија во 2008 година, но Белград сè уште не ја признава, со поддршка на Русија и Кина. Српскиот претседател ја користи поддршката на Москва и Пекинг во зачувувањето на територијалниот интегритет на Србија како важен лост во преговорите со Европската унија, пишува Politico.

Иако учествува во преговорите за нормализација на односите со Косово, кои се водат под покровителство на ЕУ, многу критичари тврдат дека Вучиќ го користи прашањето за српското малцинство на северот на Косово за да ги зголеми тензиите секогаш кога тоа политички му одговара. Тие го обвинуваат дека не е искрено посветен на решавање на конфликтот и дека ја користи ситуацијата за да го задржи вниманието на неговите западни партнери.

Од друга страна, тој често изразува фрустрација од односот на Европската унија кон неговата земја. Тој тврди дека ЕУ ја третира Србија како „камче во чевлите“ и дека таквиот став придонесува за растот на евроскептицизмот кај српските граѓани. Токму затоа Вучиќ игра на картата на кинески и руски инвестиции, одржувајќи рамнотежа меѓу Истокот и Западот.

Внатрешната политика на Вучиќ: Популизам и контрола врз медиумите
На домашната политичка сцена Вучиќ е неприкосновен лидер, но многумина го обвинуваат за авторитарност и контрола врз медиумите. Неговата Српска напредна партија (СНС) и понатаму ужива висока поддршка, а анкетите покажуваат дека моментално ја има поддршката од 47 отсто од граѓаните, што ја прави доминантна политичка сила во земјата. Тој успеа да создаде имиџ на „човек од народот“, често користејќи популистички потези за да ја задржи својата популарност.

Пример за таква политика е неговата кампања во која се појави пред камери правејќи палачинки за српските војници или мешајќи џем во тенџериња во касарната.

Но, и Вучиќ се соочува со сериозни критики поради состојбата со слободата на медиумите во земјата. Според извештаите на Репортери без граници, Србија е ниско рангирана во однос на слободата на медиумите, а новинарите кои ја критикуваат владата се соочуваат со политички притисок, пишува Политико.

Протести поради експлоатација на литиум: Отпорот на Вучиќ на критиките
Еден од најголемите домашни предизвици со кои се соочи Вучиќ во последните години беа протестите против плановите за ископ на литиум. Србија има значителни наоѓалишта на овој минерал, кој е неопходен за производство на батерии за електрични возила, што го привлече вниманието на бројни меѓународни рударски компании, меѓу кои и австралиско-британската компанија Рио Тинто.

Плановите за ископ на литиум предизвикаа масовни протести во Белград, при што илјадници граѓани изразија загриженост за потенцијалните еколошки последици. Вучиќ, сепак, не попушти под притисокот на демонстрантите. Иако се соочи со остри критики, тој остана на својот став дека овие проекти се клучни за економскиот раст на Србија.

„Секогаш кога ќе почнете да правите нешто ново на Балканот, на почетокот сите се против“, рече Вучиќ, минимизирајќи го значењето на протестот.

Геополитички предизвик на Вучиќ: Литиумот како ново „бело злато“

Литиумот стана геополитичко прашање од клучно значење за Вучиќ, бидејќи многу меѓународни играчи се заинтересирани за српските депозити. Германскиот канцелар Олаф Шолц и потпретседателот на Европската комисија Марош Шефчовиќ во јули во Белград склучија договор со кој ЕУ и европските производители на автомобили обезбедуваат ексклузивен пристап до српското „бело злато“.

Овие договори јасно покажуваат дека српскиот претседател ја користи геополитичката позиција на Србија за привлекување инвестиции, балансирајќи меѓу различни интереси. Иако проектите поврзани со литиум предизвикаа контроверзии во земјата, тој останува уверен дека тие ќе донесат долгорочни придобивки за српската економија.

Вучиќ ќе ја напушти власта во 2027 година?
Според уставот на Србија, Вучиќ може да има најмногу два претседателски мандати, а вториот мандат му истекува во 2027 година. Сепак, многу од неговите критичари се сомневаат дека тој лесно ќе се повлече од власта. Досега тој успешно изгради политичка машинерија која му овозможува голема контрола врз политичките процеси, а неговата Српска напредна партија ужива голема поддршка.

Иако вели дека ќе се повлече по завршувањето на неговиот мандат, многумина веруваат дека ќе најде начин да го задржи влијанието и надвор од тоа. Неговата политичка кариера, која трае повеќе од две децении, покажува дека Вучиќ е подготвен на се за да остане клучна фигура во српската политика, заклучува Политико.