22 ноември во историјата – Убиен е американскиот претседател Џон Кенеди


 

Џон Фицџералд Кенеди, 35-тиот претседател на САД, е убиен додека се возеше низ Далас, Тексас, во кабриолет со отворен покрив.

Првата дама Жаклин Кенеди ретко го придружуваше својот сопруг на политички патувања, но таа беше покрај него, заедно со гувернерот на Тексас Џон Конали и неговата сопруга, на колона низ улиците на центарот на Далас на 22 ноември 1963 година. Кенеди и Конали мафтаа на големата и ентузијастичка толпа собрани по патеката на парадата. Додека нивното возило минуваше пред зградата на Депозитарот на училишни книги во Тексас во 12,30 часот, Ли Харви Освалд наводно испукал три куршуми од шестиот кат, убивајќи го претседателот Кенеди и тешко ранувајќи го гувернерот Конали. Кенеди беше прогласен за мртов 30 минути подоцна во болницата Паркленд во Далас. Тој имаше 46 години.

Потпретседателот Линдон Џонсон, кој беше три автомобили зад претседателот Кенеди во колоната, положи заклетва како 36-ти претседател на САД во 14,39 часот. Тој положи претседателска заклетва во авионот „Ер Форс 1“ додека стоеше на пистата на аеродромот во Далас. На заклетвата посведочија околу 30 луѓе, меѓу кои и Жаклин Кенеди, која сè уште носеше облека извалкана со крвта на нејзиниот сопруг. Седум минути подоцна, претседателскиот авион полета за Вашингтон.

Следниот ден, 23 ноември, претседателот Џонсон ја објави својата прва прокламација, прогласувајќи го 25 ноември за ден на национална жалост за убиениот претседател. Во тој понеделник, стотици илјади луѓе се наредија на улиците на Вашингтон за да гледаат како коњски лафетго носи телото на Кенеди од Ротондата на Капитол до католичката катедрала „Свети Метју“ на реквиемска миса. Свечената поворка потоа продолжи кон националните гробишта Арлингтон. каде лидерите на 99 држави се собраа на државниот погреб. Кенеди беше погребан со целосни воени почести на падината под Арлингтон домот, каде што вечниот пламен беше запален од неговата вдовица за засекогаш да го одбележи гробот.

Ли Харви Освалд, роден во Њу Орлеанс во 1939 година, им се придружил на американските маринци во 1956 година. Тој бил отпуштен во 1959 година, а девет дена подоцна заминал во Советскиот Сојуз, каде што неуспешно се обидел да стане државјанин. Работел во Минск и се оженил со советска жена, а во 1962 година му било дозволено да се врати во Соединетите Држави со сопругата и ќерката. На почетокот на 1963 година, тој купил револвер и пушка 0,38 со телескопски нишан по пошта, а на 10 април во Далас пукал и го промашил поранешниот генерал на американската армија Едвин Вокер, личност позната по своите екстремно десничарски ставови. Подоцна истиот месец, Освалд отиде во Њу Орлеанс и основаше огранок на Комитетот за фер плеј за Куба, про-Кастро организација. Во септември 1963 година, тој отиде во Мексико Сити, каде што инспекторите тврдат дека се обидел да обезбеди виза за патување во Куба или враќање во СССР. Во октомври, тој се вратил во Далас и се вработил во Тексас Училишниот депозитар за книги на Тексас.

Помалку од еден час откако Кенеди беше застрелан, Освалд уби полицаец кој го испрашуваше на улица во близина на неговата куќа во Далас. Триесет минути подоцна, Освалд беше уапсен во кино од страна на полицијата која реагираше на извештаите за еден осомничен. Тој беше формално изведен на 23 ноември за убиствата на претседателот Кенеди и полицаецот Џ.Д. Типит.

На 24 ноември, Освалд беше донесен во подрумот на полицискиот штаб во Далас на пат кон побезбеден окружен затвор. Група полицајци и новинари со телевизиски камери во живо се собраа да го сведочат неговото заминување. Кога Освалд влезе во просторија, Џек Руби излезе од толпата и смртно го рани со еден истрел од скриен револвер .38. Руби, кој веднаш беше приведен, тврдеше дека бесот за убиството на Кенеди бил мотивот за неговата постапка. Некои го нарекоа херој, но сепак беше обвинет за убиство од прв степен.

Џек Руби, првично познат како Јакоб Рубенштајн, управувал со стриптиз џоинт и сали за танцување во Далас и имал мали врски со организираниот криминал. Тој е истакнат во теориите за атентатот на Кенеди, а многумина веруваат дека го убил Освалд за да го спречи да открие поголем заговор. Во неговото судење, Руби го негираше обвинението и се изјасни за невин со образложение дека неговата голема тага поради убиството на Кенеди го натера да страда од „психомоторна епилепсија“ и несвесно да пука во Освалд. Поротата го прогласи Руби за виновен за „убиство со злоба“ и го осуди на смрт.

Во октомври 1966 година, Апелацискиот суд во Тексас ја смени одлуката врз основа на несоодветно признавање на сведочењето и фактот дека Руби не можеше да добие правично судење во Далас во тоа време. Во јануари 1967 година, додека чекаше ново судење, кое ќе се одржи во Вичита Фолс, Руби почина од рак на белите дробови во болница во Далас.

Официјалниот извештај на Вореновата комисија од 1964 година заклучи дека ниту Освалд ниту Руби не биле дел од поголем заговор, било домашен или меѓународен, за убиство на претседателот Кенеди. И покрај неговите цврсти заклучоци, извештајот не успеа да ги замолчи теориите на заговор околу настанот, а во 1978 година Избраниот комитет за атентати во Претставничкиот дом заклучи во прелиминарен извештај дека Кенеди „веројатно бил убиен како резултат на заговор“ во кој можеби биле вклучени повеќе стрелци и организиран криминал. Наодите на комитетот, како и оние на Вореновата комисија, и понатаму се оспоруваат од некои.