Зошто Путин конечно преговара?
Додека американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин размислуваат за средба во наредните недели, можеби е корисно да се праша зошто Москва сега се чини дека е склона да стави крај на војната во Украина.
Три години по конфликтот, Путин му покажа на светот дека не се грижи за крвопролевањето. И, ако неговата цел беше да инсталира влада пријателска на Русија во Киев, тој останува далеку од тоа да го постигне. Сепак, постои трета, помалку истражена хипотеза која објаснува зошто рускиот претседател конечно може да дојде на преговарачка маса: Москва наскоро би можела да се мачи да ја финансира војната.
Вообичаениот наратив за фискалната ситуација на Москва има тенденција да сугерира дека Русија бележи мал буџетски дефицит и дека рускиот јавен долг е низок (на околу 20 проценти од БДП), што прави здрава фискална метрика. Оваа анализа важи за повеќето економии, но во случајот на Русија постои важна разлика: Со оглед на тоа што западните санкции ја ограничуваат способноста на Москва да дојде до меѓународните должнички пазари, Кремљ има ограничен простор за маневрирање за финансирање на својот мал – но сепак реален – фискален дефицит.
Со надворешен долг надвор од равенката, првичниот „план Б“ на Москва беше да ги натера руските банки да купат државен долг. Оваа стратегија функционираше прилично добро во 2022 и 2023 година, но пукнатините почнаа да се појавуваат минатата година. Соочени со континуираните притисоци од Кремљ да одобри стотици милијарди евтини заеми на одбранбените фирми, истовремено купувајќи огромни количини на државни обврзници, домашните банки станаа толку ограничени со готовина што сега не сакаат да натрупуваат повеќе долгови. Кон крајот на минатата година, Кремљ мораше да откаже неколку аукции за издавање на внатрешни обврзници бидејќи немаше купувачи.
Така, со домашното задолжување сè повеќе надвор од опциите, Москва се сврте кон „планот В“: искористување на резервите на Рускиот национален фонд за благосостојба. На хартија, ова изгледа како разумна стратегија. Со вкупна вредност од речиси 10 трилиони рубљи (околу 110 милијарди долари) на почетокот на 2022 година, ликвидниот дел од овие резерви првично изгледаше доволен за покривање на буџетскиот дефицит поттикнат од војната.Сепак, дури и најголемата заштеда на крајот пресушува, а три години по конфликтот резервите на фондот веќе се намалија за околу 60 проценти.
За Кремљ, според тоа, изгледа дека оваа година ќе биде тешка на фискален фронт. Во јануари, месечниот буџетски дефицит на земјата беше за околу 45 отсто повисок од целната цел за 2025 година. Гледано од Москва, овие податоци веројатно изгледаат алармантно: ако фискалните трошоци останат на нивните јануарски нивоа во текот на остатокот од годината, резервите на Рускиот национален фонд за благосостојба би можеле да исчезнат за само три месеци. И дури и ако не се случи тоа – како што е поверојатно – 2025 година е веројатно последната година што Москва ќе може целосно да го покрие својот фискален дефицит со искористување на тие заштеди. Овде се поставува прашањето, што би се случило ако Русија остане без пари за да го финансира својот буџетски недостиг?
Со оглед на тоа што домашните банки се задушуваат во долгови, државното неплаќање може да предизвика целосна финансиска криза. Ако се случи тоа, Кремљ ќе биде тешко притиснат да го поддржи својот банкарски сектор. Со намалување на резервите на Фондот нема да има пари на располагање за да се продолжи со докапитализација. Кулата од карти врз која стои руската економија брзо ќе почне да се тресе.
Фискално гледано, на Русија и истекува времето. Кремљ нема „план Д“ за финансирање на буџетскиот дефицит, што покренува прашања за неговата способност да ја финансира војната. Од оваа перспектива, просторот за фискално дишење може да биде она што Путин навистина го бара во неговите разговори со САД, без разлика дали преку ублажување на санкциите (на пример, релаксирање на американските ограничувања на способноста на Русија да подигне надворешен долг) или пауза во конфликтот (што ќе и овозможи на Москва да ја надополни својата каса преку намалување на трошоците за одбрана).
Уште во септември 2024 година, Кирило Буданов, шефот на одбранбеното разузнавање на Украина, предвиде дека заглавена во економски проблеми, Москва ќе се обиде да стави крај на војната во 2025 година. Овие зборови сега може да се покажат како промислени. Се чини дека причината зошто Путин конечно е подготвен да преговара е неверојатно едноставна: тој сака да избегне понижувачки банкрот. (Политико)