Зошто Јанез Јанша не ја сака Урсула фон дер Лајен?

Националната политика на Словенија допира до срцето на Брисел и може дополнително да го одложи почетокот на новата Европска комисија. Лицето што го прердизвикува ова одложување е Јанез Јанша, поранешниот популистички премиер на земјата, а сега опозициски лидер кој го сака Доналд Трамп.

Љубљана е единствената влада на ЕУ што допрва официјално не номинирала комесар откако го замени својот машки кандидат Томаж Весел за жена, Марта Кос. Номинацијата на Кос не е завршена додека парламентарната комисија не даде одобрение. Со тој комитет претседава соработник на Јанша, чија партија, како што стојат работите, одбива да го закаже состанокот.

Доцнењето може да трае до две недели. Љубљана и ЕУ како целина се во режим на чекање.

Претседателката Урсула фон дер Лајен веќе ги отфрли своите планови да ја открие следната Комисија оваа недела, забележувајќи дупка во форма на Словенија во составот. Според договорите на ЕУ, на Советот му треба комплетна листа на имиња за процесот да започне сериозно.

Да биде иронијата поголема, партијата на Јанша, СДС, е член на политичкото семејство на Фон дер Лајен, десноцентристичката Европска народна партија. Но, меѓу нив нема љубов. Европратениците на Јанша гласаа против Фон дер Лајен како шпиценкандидат претходно оваа година.

Јанша изгледа лут поради предлогот Кос да биде еврокомесар. Франц Брезник, неговиот сојузник и претседател на словенечкиот комитет за прашања на ЕУ, бара да го види писмото на Фон дер Лајен, наводно, испратено до Роберт Голоб, либералниот премиер на земјата, во кое се отфрла Весел, кој подоцна ја повлече својата кандидатура, поради нејзиниот притисок за повеќе жени во нејзиниот врвен тим.

Опозицијата сака да ја принуди владата гласно да го каже дека Весел не сакал да поднесе оставка, туку дека бил принуден од Голоб, кој самиот беше притиснат од Фон дер Лајен.

„Мислам дека е наше право да знаеме што побарала претседателката Урсула фон дер Лајен од владата и зошто владата одлучила да го смени кандидатот. Тоа е основното правило на транспарентност“, рече Матеј Тонин, опозициски европратеник од партијата Нова Словенија.

Еве како европратеничката Романа Томц, лојалист на Јанша, на Твитер им го објаснува ставот на нејзината партија на своите колеги од ЕПП.

1. Словенечката влада е единствена одговорна за доцнењето и тешкотиите во формирањето на комисијата, бидејќи Роберт Голоб во последен момент се поклони на желбите на ВДЛ и го повлече својот кандидат. Со ова го наруши угледот на Словенија и не го заштити суверенитетот што го имаме како членка на ЕУ.
2. Коалицијата врши неприфатлив притисок врз претседателот на комисијата за европски прашања во собранието и го принудува да ги прекрши процедурите за да ја ублажи штетата што ја направи владата во Брисел.
3. Владата очигледно не можеше да предложи силен кандидат, што ја стави во слаба позиција во однос на ВДЛ. ВДЛ брзо откри каде би било најлесно да ја зголеми женската квота. Во зависност од развојот на настаните, постои можност заткулисните сценарија за замена на кандидатот да се веќе однапред подготвени.
4. СДС не учествуваше во процесот на селекција, но немаше да се спротивстави на кандидатот Весел во Европскиот парламент. Во новиот политички состав на ЕП, Весел дефинитивно би добил зелено светло.
5. Новата кандидатка, за која сѐ уште не се знае во која политичка групација ќе биде квотата, нема соодветни ингеренции да зазема највисоки извршни функции. Таа престојува во Швајцарија, а не во ЕУ, поранешна соработничка на тајната служба, а нејзината единствена видлива политичка улога како амбасадор, на која се потпира и ВДЛ, е во сенка на мобинг, што се вели дека ја натерало да предвреме го заврши својот мандат.
6. Словенечката делегација на ЕПП во Европскиот парламент не го поддржува назначувањето на Марта Кос за комесарка во Европската комисија.

„Мораме да земеме предвид дека сега [Јанша] повторно е фигура на европското поле и тој ужива [во тоа]. Тој е со истиот начин на размислување како Орбан“, рече словенечкиот европратеник на С&Д, Матјаж Немец. „Тој може да го направи животот на Фон дер Лајен многу тежок“.

Премиерот Голоб го обвини Јанша дека игра цинична политичка игра „само заради одложување“. Премиерот рече дека разговарал со Фон дер Лајен и ја уверил дека „процедурите во Европа нема да страдаат поради тоа“. Голоб, исто така, рече дека немало штета на репутацијата на Словенија како резултат на одложувањето

Никој не можеше да ја види оваа словенечка драма како доаѓа… освен можеби една личност: самата Фон дер Лајен, пишува „Политико“. Сигурно би знаела дека со притисокот врз Словенија да ги смени кандидатите, таа создава плодна почва за ваков вид национално политиканство?

Тоа е, исто така, можеби предупредувачка лекција за европратениците кои размислуваат да го соборат изборот на унгарскиот комесар, Оливер Вархеји. Дали навистина сакаат да му дадат можност на Виктор Орбан дополнително да го одложи и попречи почетокот на следната Европска комисија?

„Политико“ наведува дека во исто време се шират шпекулациите дека Словенија би можела да го преземе портфолиото за проширување, улога во која поранешната југословенска земја би можела да го шири влијанието на ЕУ на Западен Балкан. Наводно, Фон дер Лајен при неодамнешната посета на Словенија споменала дека Љубљана може да го добие ресорот проширување