Зеленски за прв пат од војната излезе од Украина и отиде право во Белата куќа

ВАШИНГТОН – Украинскиот претседател Володимир Зеленски во средата беше во пркосна воена посета на Вашингтон за да им се заблагодари на американските лидери и на „обичните Американци“ за нивната поддршка во борбата против руската инвазија и да изврши притисок за континуирана помош во бруталните месеци што следат. Претседателот Џо Бајден и Конгресот одговорија со нова милијарда помош и ветување дека ќе ѝ помогнат на Украина да постигне „праведен мир“.

Бајден му посака добредојде на Зеленски во Овалната соба, велејќи дека САД и Украина ќе продолжат да проектираат „обединета одбрана“ додека Русија врши „брутален напад врз правото на Украина да постои како нација“. Зеленски, на неговото прво познато патување надвор од неговата земја по инвазијата на Русија во февруари, рече дека сакал да дојде во посета порано и неговата посета сега покажа дека „ситуацијата е под контрола, поради вашата поддршка“.

Високо чувствителното патување се одвиваше по 10 месеци брутална војна во која имаше десетици илјади жртви од двете страни и пустош за украинските цивили. Непосредно пред неговото пристигнување, САД ја објавија својата најголема поединечна испорака на оружје за Украина, вклучувајќи ги и ракетите земја-воздух „Патриот“, а Конгресот планираше да гласа за пакетот трошоци што вклучува околу 45 милијарди долари итна помош за Украина.

Русија, рече Бајден, „се обидува да ја искористи зимата како оружје, но украинскиот народ продолжува да го инспирира светот“, рече Бајден. Тој му рече на Зеленски дека „чест е да се биде покрај тебе“.

По состанокот во Белата куќа, Зеленски и Бајден треба да одржат прес-конференција во Источната соба. Украинскиот претседател се очекуваше вечерта да има обраќање пред Конгресот, на кој ќе присуствува и потпретседателката Камала Харис.

Зеленски се упати во странство откако во вторникот направи смело и опасно патување до она што тој го нарече најжешкото место на фронтот од 1.300 километри на војната, градот Бахмут во спорната украинска провинција Донецк. Тој ги пофали украинските трупи за нивната „храброст, издржливост и сила“ додека артилеријата пукаше во заднина.

Полскиот приватен радиодифузер, ТВН24, рече дека Зеленски преминал во Полска рано во средата на пат за Вашингтон. Станицата покажа снимка од она што се чини дека Зеленски пристигнува на железничка станица и го придружува до автомобилска колона. ТВН24 соопшти дека видеото, делумно замаглено од безбедносни причини, е снимено во Пшемишл, полски пограничен град кој е точка на пристигнување на многу бегалци кои бегаат од војната.

Официјални лица, повикувајќи се на загриженост за безбедноста, беа запрепастени за плановите за патување на Зеленски, но американски официјален претставник потврди дека Зеленски пристигнал со авион на американските воздухопловни сили што слетал во базата Ендрјус, непосредно пред главниот град, од полскиот град Жешов.

Претседателката на Претставничкиот дом Ненси Пелоси, во нејзината покана до Зеленски да зборува пред пратениците, рече дека „борбата за Украина е борба за самата демократија“ и дека тие со нетрпение очекуваат „да ја слушнат вашата инспиративна порака за единство, издржливост и решителност“.

Американските и украинските власти јасно ставија до знаење дека не замислуваат скорешна разрешница на војната и се подготвуваат борбите да продолжат некое време. Последната инфузија на пари од САД ќе биде најголемата досега – и ќе го надмине барањето на Бајден од 37 милијарди долари.

Бајден повтори дека додека САД ќе ја вооружуваат и обучуваат Украина, американските сили нема да бидат директно вклучени во војната.

Бајден и Зеленски најпрво разговарале за идејата за посета за време на телефонскиот разговор на 11 декември, а официјалната покана следела три дена подоцна, според висок претставник на американската администрација. Зеленски ја прифати поканата во петокот и таа беше потврдена во неделата, кога Белата куќа почна да се координира со Пелоси за да го договори обраќањето во Конгресот.

Белата куќа се консултираше со Зеленски за безбедноста, вклучувајќи го и ризикот од руска акција додека тој беше накратко надвор од земјата, рече функционерот, кој одби да даде детали за мерките преземени за заштита на украинскиот лидер. Функционерот ги информираше новинарите под услов да остане анонимен поради чувствителноста на посетата.

Пакетот за американска воена помош од 1,85 милијарди долари за прв пат ќе вклучи ракетна батерија „Патриот“ и прецизни наведувани бомби за нејзините борбени авиони, соопштија американските власти. Тоа претставува проширување на видовите на напредно вооружување наменето да ја зајакне воздушната одбрана на Украина во сè поголемиот налет на руски ракети.

Руското Министерство за надворешни работи соопшти дека испораката на напредниот ракетен систем земја-воздух ќе се смета за провокативен чекор и дека системот и сите посади што го придружуваат ќе бидат легитимна цел за војската на Москва.

Не е јасно кога батеријата „Патриот“ ќе пристигне на фронтот во Украина, имајќи предвид дека американските трупи ќе треба да ги обучуваат украинските сили. Обуката може да потрае неколку недели и се очекува да се реализира во Германија.

Посетата доаѓа во важен момент, кога Белата куќа се подготвува за поголем отпор кога републиканците ќе ја преземат контролата врз Домот во јануари и ќе ја разгледаат поголемата контрола на помошта за Украина. Лидерот на Републиканската партија Кевин Мекарти од Калифорнија изјави дека неговата партија нема да напише „бланко чек“ за Украина.

Бајден и Зеленски често разговараа по телефон, при што Бајден ја пофали Украина што остана цврста против Русите, а Зеленски му се заблагодари на американскиот претседател за поддршката.

Володимир Фесенко, шеф на киевскиот тинк-тенк Пента центар, рече дека посетата на Зеленски на САД „треба да го одреди текот на војната – Зеленски за прв пат се осмели да ја напушти Украина и смета дека ќе може да ја одржи, а можеби дури и ја зајакне, воената и економската помош на САД“. (АП)