Заедничка изјава на САД и Македонија: Ќе се јакнат сите врски и историски точното сеќавање

По вчерашниот Стратешки дијалог меѓу САД и Македонија двете земји издадоа заедничко соопштение во кое се наведува не само за што разговарале делагацииите, туку какви ќе бидат правците на идната соработка на двата докажани пријатели. Таа соработка е во регионалните иницијативи, одбраната и безбедноста, економијата, енергијата и животната средина, како и врските меѓу луѓето.

Еве го заедничкото соопштение во целост онака како што го објави Стејт департментот:

„На 2 јуни 2022 година, владите на Соединетите Американски Држави и Северна Македонија одржаа Стратешки дијалог во Вашингтон, фокусиран на продлабочување на билатералното партнерство. Стратешкиот дијалог го предводеа министерот за надворешни работи на Северна Македонија, Бујар Османи и помошникот државен секретар на САД за европски и евроазиски прашања, д-р Карен Донфрид. Тие ги потврдија силните односи меѓу нивните две земји и се радуваа на заедничко унапредување на заедничките приоритети за безбедност и просперитет на билатерален план, на европскиот континент и во целиот свет.

Регионални иницијативи

Соединетите Држави и Северна Македонија ја истакнаа нивната силна поддршка за суверенитетот и територијалниот интегритет на Украина и слободата да ја следи нејзината избрана европска иднина. Тие ја повикаа Русија веднаш да ја прекине својата непредизвикана војна и целосно да се повлече од Украина. Соединетите Држави и Северна Македонија ја потврдија својата посветеност на регионалната интеграција на Западен Балкан преку политички, економски и безбедносни иницијативи и ја истакнаа својата поддршка за економската интеграција и просперитетот на Западен Балкан. Соединетите Американски Држави ја истакнаа важноста за унапредување на процесот на пристапување во ЕУ за Северна Македонија и Албанија што е можно поскоро. Тие го поддржаа конструктивното вклучување на Северна Македонија во регионалните иницијативи за стабилност и безбедност, вклучувајќи ги Иницијативата VIII и Б6, иницирани од Северна Македонија, како и намерата на Северна Македонија да стане членка на Иницијативата за три мориња. Соединетите Држави со нетрпение очекуваат да ја поддржат работата на Северна Македонија кога таа ќе го преземе претседавањето со ОБСЕ во 2023 година.

Одбрана и безбедност

Како најнов сојузник во НАТО, Северна Македонија ја истакна својата посветеност за промовирање мир и стабилност на европскиот континент. И Соединетите Држави и Северна Македонија ја истакнаа стратешката важност од развивање на одбранбени капацитети од висока класа, спроведување билатерални вежби и активности за обука за подобрување на интероперабилноста и подготвеноста, како и важноста од исполнување на обврските на НАТО за поддршка на колективната безбедност. Соединетите Држави ги признаа достигнувањата на Северна Македонија во однос на модернизацијата и опремувањето на нејзините вооружени сили со напредни воени средства, како и напорите за унапредување на нејзината сајбер-безбедност и сајбер-одбранбени капацитети. Соединетите Американски Држави го пофалија развојот на областа за обука Криволак во Северна Македонија за да им служи на сложените обуки на сојузниците и партнерите во НАТО. Соединетите Држави го поздравија потпишувањето на Северна Македонија на Договорот од 1951 година за статусот на организацијата на Северноатлантскиот договор, националните претставници и меѓународниот штаб (исто така познат како „Договор од Отава“). Соединетите Американски Држави и Северна Македонија ја потврдија својата соработка во рамките на САД – Јадранската повелба (А5), како единствена платформа за регионална соработка, и со нетрпение очекуваат тесна соработка за време на претстојното претседавање на Северна Македонија со Повелбата во 2023 година.

Енергија и животна средина

Двете земји ја повторија својата посветеност за зголемување на енергетската диверзификација и независност во поддршка на националната безбедност и на начин што ќе ги спречи најлошите влијанија од климатските промени со задржување на границата од 1,5 Целзиусови степени на пораст на температурата на дофат. Соединетите држави и Северна Македонија ја повторија својата посветеност за зајакнување на партнерството во транзициското и производството на обновливи извори на енергија. Северна Македонија ги повтори своите заложби дека постепено ќе го исфрли јагленот до 2030 година и ќе придонесе за целта на Глобалното ветување за метан за 30 отсто намалување на глобалните антропогени емисии на метан до 2030 година од нивоата во 2020 година.

Врски меѓу луѓето

Соединетите Американски Држави и Северна Македонија ја потврдија својата посветеност да ги прошират образовните, културните и професионалните размени кои поттикнуваат меѓусебно разбирање меѓу луѓето од двете земји и ги одразуваат заедничките вредности, аспирации и цели. Соединетите Држави ја пофалија Северна Македонија што се приклучи на Меѓународната алијанса за сеќавање на холокаустот како полноправна членка во 2022 година. Двете земји со нетрпение очекуваа да ја зајакнат промоцијата на образованието и историски точното сеќавање.

Билатерална соработка, добро владеење и владеење на правото

Двете земји се посветени на промовирање на демократијата, владеењето на правото и човековите права и на регионално и на глобално ниво, и се надоврзуваат на ветувањата дадени на Самитот за демократија чиј домаќин беше претседателот Бајден. Годината на акција е можност за двете земји да ги спроведат заложбите на Самитот и да продолжат со нашите напори за зајакнување на демократијата дома, регионално и глобално. Соединетите Држави го поздравија интересот на Северна Македонија да стане земја партнер со Глобалната програма за влез на Царината и заштитата на границите на САД.

Трговија и инвестиции

Двете земји ја потврдија заедничката посветеност за проширување и продлабочување на билатералната економска и комерцијална соработка. Соединетите Држави ја препознаа Северна Македонија како стратешки важен пазар во развој со висок потенцијал за раст. Северна Македонија и Соединетите Американски Држави изразија подготвеност да ги искористат комерцијалните можности, да ги унапредат реформите во деловната клима и да продолжат со идентификување и намалување на бариерите за трговија и инвестиции“.

На средбата што ја имаа државниот секретар Ентони Блинкен и Бујар Османи заедно со делегациите, амерканскиот дипломат во уводните забелешки, како што објави Стејт департментот, нагласи дека „ја цениме многу значајната реформска агенда на која се ангажираше Северна Македонија, за демократијата, за енергетиката, за регионалните економски иницијативи. Сите овие работи се значајни, важни се и ние многу ги поддржуваме.

Исто така, ние силно ги поддржуваме амбициите на Северна Македонија во процесот на пристапување во ЕУ. Многу сакаме да видиме дека се движи напред и ќе продолжиме да го поддржуваме тоа на секој начин што можеме. И, се разбира, имаме многу да зборуваме кога станува збор за руската агресија против Украина“, рече меѓу другото Блинкен во уводните напомени.

На овие зборови на Блинкен Османи меѓу другото одговара: „Ова е многу важен ден за нас. Отпочнувањето на стратешкиот дијалог меѓу Соединетите Американски Држави и Република Северна Македонија претставува значајна пресвртница во нашите севкупни билатерални односи и мислам дека е логичен чекор напред по 30 години воспоставени дипломатски односи и 15 години стратешко партнерство, а особено две години сојузништво во НАТО.

Мислам дека ова ќе отвори ново поглавје на соработка, ќе ја врами нашата севкупна соработка, ќе стави одредена динамика и предвидливост. И ова е особено важно сега кога нашите вредности се предизвикани; и ние истомисленичките земји кои споделуваме исти вредности, треба да бидеме тесно координирани за да се справиме со тие предизвици“.