„Отворен Балкан“ дочекан на нож од соседството
Лидерите на Србија, РС Македонија и Албанија мора да го напуштат популизмот, а да ги спроведат потребните реформи и да ги исполнат критериумите потребни за да станат членки на ЕУ. Вистината е дека овие три земји се уште не се во состојба добро да се вклопат во ЕУ, пишува грчки „Катимерини“ по повод иницијативата „Отворен Балкан“ на која очигледно се гледа со сомнеж од другите земји во регионот.
-Лидерите на Србија, РС Македонија и Албанија минатиот четврток се согласија заеднички да ги отворат своите граници, што ќе овозможи слободно движење на луѓе, стоки и капитал од 1 јануари 2023 година. Тие ја нарекоа својата иницијатива „Отворен Балкан“ или „Мини-Шенген“, слична на слободната зона за патување на Европската унија. Триото изрази надеж дека еден ден Црна Гора, Босна и Херцеговина и Косово ќе се приклучат на иницијативата, но сепак, досега не одговорија на поканата за учество во процесот.Ваквото регионално партнерство очигледно не е лошо, иако неговото спроведување изгледа малку веројатно со оглед на историските разлики што ги делат општествата таму, растргнати од етнички тензии, пишува „Катимерини“.
Вистинскиот проблем, според весникот, сепак, е на друго место.
-Дали иницијативата „Отворен Балкан“ е вистински приоритет за Александар Вучиќ, Зоран Заев и Еди Рама, или е симболичен потег на тројцата лидери за вршење политички притисок врз Брисел за побрзо приклучување кон Европската унија? Што сакаа да кажат со својата изјава дека Западен Балкан „едвај чека ЕУ да ги реши своите внатрешни проблеми, за да се забрза нивното пристапување“? И ако сметаат дека не можат да чекаат повеќе, дали имаат на ум некое друго политичко кредо, напуштање на визијата за „европски Балкан“?
Она што Рама, Вучиќ, Заев и другите одлучија да направат за да се случи овој „Мини-Шенген“ не е од интерес за Европејците. Европа е заинтересирана овие земји ги спроведуваат реформите потребни за влез во Европската унија. Коментарите, слушнати по потпишувањето на договорот за отворени граници меѓу трите страни, дека се предизвикани од „неуспехот“ на ЕУ да одреди датум за почеток на пристапните преговори помеѓу Албанија и РС Македонија „поради внатрешната проблеми “, изразуваат само половина од вистината. Другата половина е дека овие земји, делумно како резултат на изборот што го направија нивните лидери, се уште не се во позиција да се вклопат добро во ЕУ, и покрај фактот што нивните партнери ги сакаат под заедничкиот европски покрив – главно за геополитички причини.
Значи, наместо да бараат алтернативи, можеби овие лидери треба да ги остават настрана своите популистички и лични амбиции и да вложат поголеми напори за побрзо исполнување на критериумите што ќе ги отворат вратите за нивните земји. И тогаш ќе можат да видат како нивните граѓани и стоки се движат слободно меѓу себе, бидејќи благодарение на укинувањето на визите од Брисел, луѓето од Србија, Албанија и РС Македонија веќе уживаат во придобивките од бесплатното патување во ЕУ. Значи, што ќе изберат? „Отворен“ или „европски“ Балкан? Тројцата лидери треба да одлучат, бидејќи обидувајќи се да седнат на две столици, тие им прават лоша услуга на своите луѓе, пишува „Катимерини“.