За десет години цените за изнајмување во Бугарија пораснале 133 отсто, во Унгарија – 180 отсто!

Бугарија е осмото најдобро место за инвестирање во недвижен имот во Европа, со годишен бруто приход од изнајмување од 4,65%. Истовремено, Бугарија и Романија имаат најнизок данок на приходот од изнајмување во цела Европа – 10%, тврди новата студија на британската компанија 1st Move International. сетоа тоа пак се одразува на цените на наемнината која, како што покажа истражувањето во Бугарија пораснала за 133 отсто за една година, а во Хрватска дури за 180 отсто правејќи ги недостижни за голем дел од населението.

Истражувањето, чија примарна цел е сепак, да покаже каде е најпрофитабилно да се инвестира во Европа, покажува дека земјите од Централна и Источна Европа се на врвот на листата на земји привлечни за инвестирање во недвижнини. Литванија и Унгарија исто така ги заземаат првите места, додека Белгија и Франција се рангирани меѓу најлошите.

Извештајот ги испитува клучните елементи на инвестициите во недвижен имот во европските земји, вклучувајќи ги даночните стапки, данокот на доход од изнајмување и бруто приносот од изнајмување, а нивните резултати укажуваат на Литванија како најдобар избор како земја.

Најдобрите места за инвестирање во имот во Европа

Главниот град на Литванија Вилнус ветува просечен доход од изнајмување од 6,44%, според најновите податоци за Global Property Guide.

Цените на кириите во земјата се високи – повеќе од 170% од оние во 2015 година, според Организацијата за економска соработка и развој, ОЕЦД. Данокот на приходот од изнајмување е умерен – 15%. На странците не им е ограничено да купуваат имот.

Цените скокнаа за повеќе од 10% во вториот квартал од 2024 година во споредба со претходната година, според Евростат, а трендот најверојатно ќе продолжи, обезбедувајќи добар поврат на инвестицијата.

Естонија е рангирана на второ место според изборот за инвеститори. И на нерезидентни лица во балтичката држава им е дозволено да купуваат имот во градот. Трошоците за купување, вклучувајќи ги даноците, се сметаат за ниски и се од околу 1,3%. Во исто време, цените за изнајмување се релативно високи, со годишен бруто принос од изнајмување од околу 4,5% и данок на доход од 20%. Со зголемување на цените на недвижностите за 6,7%  до јуни 2024 година, вредноста на инвестицијата може дополнително да се зголеми.

Романија е рангирана на третото место во овој извештај, каде што предностите вклучуваат релативно евтини дополнителни трошоци за купување, многу ниска просечна стапка на данок на доход од изнајмување од 10% и релативно висок бруто приход од изнајмување од 6,46% годишно.

Просечниот пприход од изнајмување во Бугарија е 4,65%, а данокот на имот е 10%, што (заедно со Романија) е најниската стапка во Европа. Во споредба со 2015 година, цените за изнајмување во Бугарија се зголемени за 133% и само во Хрватска порастот е помал (122%). Со тоа нашата земја го зазема престижното осмо место на рангирањето.

Според извештајот, има добри можности за инвестирање во имот и во земјите од Централна и Источна Европа како Унгарија, Словенија и Полска, каде кириите се високи (во Унгарија 180% од нивното ниво во 2015 година), но даноците се умерени. Според Евростат, цените на куќите во Полска пораснале за 17,7%, во Унгарија за 9,8% и во Словенија за 6,7% во 12-те месеци до јуни 2024 година.

Најлошите места за инвестирање во недвижен имот

Во меѓувреме, најлошите земји за кои се размислува за инвестирање во недвижен имот според овој извештај се Белгија, а веднаш зад неа се Франција и Грција.

Белгија има некои од највисоките трансакциски трошоци во Европа, а данокот на приходот од изнајмување лесно може да достигне 50%. Просечниот приход е околу 4,2%, но во Брисел може да биде и поголем. Во вторите три месеци од 2024 година, цените на недвижностите се зголемија за 3,4% на годишна основа.

Франција се смета за втора најлоша земја за инвестирање во имот, според извештајот, кој нагласува дека даноците и трошоците за купување и изнајмување се релативно високи. На пример, просечната даночна стапка за инвеститорите во недвижности на приходите од наемнини е 18,28%. Годишниот бруто приход од изнајмување е околу 4,5%. Според Евростат, цените на недвижностите во Франција оваа година всушност паднале за 4,6%.

Грција е трета на листата на најлоши земји за инвестиции во имот поради високите трошоци за купување и високите нивоа на данок на доход, со просечна даночна стапка на приходот од изнајмување над 33%, се наведува во извештајот.

Што може да каже Google за трендовите

Извештајот анализираше кои земји се најпопуларни врз основа на пребарувањата на Google и откри дека Шпанија и Португалија се најпосакуваните дестинации за купување.Во периодот 2023-2024 година, глобалните барања за купување имот достигнуваат 279.000 за Шпанија.

Земјата им нуди даночни олеснувања на странските инвеститори  – стандардна стапка од 19% за граѓаните на ЕУ или 24% за државјаните на трети земји за даночен приход (како што е изнајмување имот) во Шпанија.

Втората најпребарувана земја е Португалија со преку 270.000 пребарувања за термини поврзани со купување имот во земјата, каде што странците можат да купат имот под исти услови како и локалните жители.Сепак, популарноста на овие две земји доведе до хроничен недостиг на станови за местните жители, што се одрзи на цените за купување кои се зголемени за 70 отсто од 2015 година.

ЕУ е ја решава станбената криза

Во последните десет години цените на недвижностите се зголемени за 49 отсто, а кириите за 24 отсто на ниво на целата Унија, се наведува на веб-страницата на ЕК. Во истиот период цените во седум земји-членки се удвоиле. Станбената криза е присутна во Европа веќе неколку децении, но таа беше влошена од инфлаторните притисоци по пандемијата на коронавирус и руската агресија врз Украина.

ЕК за првпат најави дека  ќе усвои план за достапно домување кој ќе се однесува на „структурните двигатели на станбената криза“. Комисијата ќе предложи начини за забрзување на изградбата на поволни станови, ќе обезбеди техничка помош за градовите и државите и ќе се фокусира на инвестиции и реформи на постоечките планови.ЕК ќе работи и со Европската инвестициска банка на паневропска инвестициска платформа за поволни станови.

Изнајмувањето станува се понедостапно во Хрватска

Хрватскиот пратеник Гордан Босанац причината за зголемувањето на трошоците за домување ја гледа во „низата несоодветни даночни политики“, „инвестирањето во бизнисот со недвижнини наместо да се чуваат пари во банките“ и платформите за изнајмување кои се премногу слабо регулирани. Како клучна причина тој наведе поистоењето на „премалку јавни станови“.

„Да имавме, на пример, 30.000 такви станови во Загреб кои се издаваат за 300 евра месечно, тогаш цените на становите ќе паднат“, вели претставникот на Зелените за Хина, наведувајќи го позитивниот пример на Виена, која има огромен фонд на јавен станови, но и закони кои ги штитат станарите од „преноќни“ иселувања и поскапувања на кириите.

Како еден од предлозите, Босанац спомена јавно-приватно партнерство во кое, на пример, градот дава земјиште, а инвеститорот потоа гради зграда и враќа дел од становите на градот, а дел задржува. Тој се спротивставува на идејата за субвенционирање на кредити бидејќи се покажало дека тоа е од корист само за банките.

Народната претставничка Николина Брњац, поранешна министерка за туризам, како една од причините за растот на цените во Хрватска ја гледа туризмот, односно становите што се „изнајмуваат за туристи, а не за локалната заедница“. И таа се залага за пренасочување на средствата од кохезионите политики кои би биле исклучиво за „одржливо достапно домување“, преку модел кој мора да биде „специфичен за секоја земја“ бидејќи секоја од нив има различна структура и проблеми. Таа ја поздрави најавата на претседателката на ЕК, Урсула фон дер Лајен, за овозможување на земјите-членки да ги удвојат планираните инвестиции од кохезионата политика во оваа насока.

„Важно е Европската унија да преземе активна улога во решавањето на оваа криза, која е реална и многу важна за младите“, посочи Брњац во изјавата за Хина, додавајќи дека без младите, европскиот социјален и економски модел ќе стануваат неодржливи, а демографската слика на континентот „неповратно ќе се смени“.

Нејзиниот сопартиец Томислав Сокол посочи дека кириите се превисоки, а кредитоспособноста за купување недвижен имот за многумина е недостижна. Затоа, тој ја повика Европската унија да ја измени Директивата за хипотекарни заеми и да овозможи посилно искористување на европските фондови за да се обезбеди соодветно домување.

„Соодветното и достапно домување, за жал, денес стана луксуз, особено за младите кои сакаат да основаат семејства и да започнат самостоен живот“, рече членот на ЕПП, додавајќи дека во некои земји членки зголемувањето на трошоците за домување надминува неверојатни 200 проценти.