Вучиќ стратешки се оддалечува од Путин

Србија сѐ повеќе економски се оддалечува од Русија, што најдобро се гледа на енергетското поле, бидејќи Белград се свртува кон други добавувачи на гас.

Договорот за стратешко партнерство во областа на енергетиката меѓу Србија и САД може да се толкува како отстапување од Москва, што е добар економски и геополитички потег на властите во Србија, велат соговорниците на весникот „Данас“, коментирајќи го склучувањето на овој договор кој во Америка ќе го потпишат министерот за надворешни работи Марко Ѓуриќ и потсекретарот на САД за економски раст, енергија и животна средина Хозе Фернандес.

Може да се претпостави дека економското оддалечување на Белград од Москва е последица на политичката одлука на државниот врв, кој во последните месеци прави потези за кои многумина тврдат дека се показател дека претседателот на Србија, Александар Вучиќ, „премина на страната на Западот“.

На пример, купувањето на француските авиони „рафал“ и најавената соработка во областа на нуклеарните централи, заедно со доаѓањето на францускиот претседател во Белград.

Или потпишувањето на Меморандумот за разбирање меѓу ЕУ и Србија за стратешко партнерство за одржливи суровини, синџири за производство на батерии и електрични возила во присуство на германскиот канцелар во главниот град на Србија.

Нејасниот одговор на Вучиќ на поканата на Путин да присуствува на самитот на БРИКС во Казан покажува дека отфрлањето на прегратката на претседателот на Русија, Владимир Путин, не е лесно за Вучиќ. Иако на почетокот се чинеше дека го одбил, наведувајќи бројни обврски и гости, Вучиќ конечната одлука ќе ја објави во средината на октомври.

Вицепремиерот и врската на Вучиќ со „рускиот свет“, Александар Вулин, најверојатно ќе оди во Казан, иако Путин во поканата го предупредил Вучиќ дека договорот за гас истекува во март.

Додека соработката со Франција, Германија и ЕУ беа главна тема во Србија, стратешкиот договор со Америка не беше во прв план на медиумите.

Затоа е важно што значи овој договор политички и во контекст на енергетската (не)зависност од Русија.

Драгомир Рашета, истражувач на Новиот трет пат, за „Данас“ вели дека кога слушаме дека западните лидери и дипломати зборуваат за зближувањето на Србија со Западот, меѓу причините ги наведуваат значителните напори на Србија да го диверзифицира своето портфолио на гас.

„Минатата година беше пуштен во употреба конекторот со Бугарија, кој Србија ќе ја снабдува со 400 милиони кубни метри гас (максималниот проток ќе биде околу 1,8 милијарди) од Азербејџан и терминалот во грчкото пристаниште Александрополи, додека пред еден месец министерката Ѓедовиќ потпиша меморандум за соработка и изградба на гасен конектор со Романија, што ќе ѝ овозможи на Србија да увезува гас кој пристигнува од правец на Каспиското Море, Турција и Грција“, потсетува тој.

И тоа укажува дека на тој начин се намалува влијанието на Русија во регионот и Србија продолжува да се поврзува со ЕУ кога е во прашање енергетската инфраструктура.

„Договорот на Србија со Русија истекува во 2025 година, а во интерес на Белград е максимално да ја намали зависноста што моментално постои“, вели Рашета.

Економистот Саша Ѓоговиќ за „Данас“ наведува дека потпишувањето на договорот има економски и геополитички аспект.

„Бидејќи ни недостига електрична енергија, а имајќи предвид дека во нашиот енергетски сектор веќе долги години немаме значителни инвестиции, добредојдени се сите потези кои водат кон зајакнување или ревитализација на електроенергетскиот сектор. Особено што во иднина со климатски промени ќе имаме сѐ поголема потрошувачка. Имавме жешко лето и трошиме многу енергија во лето. Со нови инвестиции, економски развој, односно индустријализација, ќе има и поголема потрошувачка на струја. Во таа смисла, со постоечките капацитети нема да можеме да го опслужиме, а тие инвестиции се секако добредојдени“, објаснува тој.

Кога станува збор за геополитичкиот аспект, Ѓоговиќ вели дека влегувањето на САД во енергетските проекти предизвикува Србија полека да се оддалечува од руското влијание. Тој ги наведува примерите на хидроцентралата „Ѓердап 3“ и соларниот парк што треба да се изгради.

„Ова укажува дека американскиот фактор влегува на српскиот енергетски пазар“, вели Ѓоговиќ. (Данас)