Виенски „Стандард“ пишува дека Вархеи сака да му помогне на ВМРО-ДПМНЕ
Виенскиот весник тврди дека функционерите на ЕУ не разбираат што му станало на Оливер Вархеи и дека тој веројатно спроведува агенда на Виктор Орбан да му помогне на ВМРО-ДПМНЕ. „Оптиката е катастрофална: најдобриот студент се третира најтешко и најнеправедно“, вели функционер на ЕУ за премиерот Зоран Заев
Изјавите на Оливер Вархеи предизвикаа бура на негодување во круговите на ЕУ и кај експертите од Југоисточна Европа, откако унгарскиот комесар за проширување минатата недела рече дека е можно Албанија да ги започне преговорите со ЕУ, а дека Северна Македонија, која е блокирана од Бугарија, ќе мора да почека понатаму, анализира денеска виенски „Стандард“. И дека на тој начин Вархеи, кој е многу лојален на унгарскиот премиер Виктор Орбан, сака да ѝ помогне на македонската опозициска партија ВМРО-ДПМНЕ.
Еве што пишува коментаторката Аделхајд Волфл во својата анализа:
„Изјавите на Оливер Вархели предизвикаа бура на негодување во круговите на ЕУ и кај експертите од Југоисточна Европа. Унгарскиот комесар за проширување минатата недела рече дека е можно Албанија да ги започне преговорите со ЕУ, но дека Северна Македонија, која е блокирана од Бугарија, ќе мора да почека понатаму.
Негодувањето дојде затоа што патот кон ЕУ на обете земји беше поврзан со години. Покрај тоа, Северна Македонија е земја-модел во однос на реформите и демократизацијата на Балканот. Пред една година Советот на ЕУ се согласи дека двете држави можат конечно да започнат преговори, но тогаш Бугарија стави вето на Скопје заради нејзината националистичка политика за идентитетот. Оттогаш сè е во мирување.
Сите критериуми исполнети
‘Ако повторно влеземе во неволја со Северна Македонија, што значи дека нема да можеме да ги убедиме Бугарија и Северна Македонија за заедничко решение’, рече минатата недела Вархеи, ‘тогаш се поставува прашањето дали можеме да одиме напред само со Албанија и можеме да го земеме предвид ова прашање’. Тој очигледно сакаше да изврши притисок врз Северна Македонија да одговори на бугарските барања – ова вклучува толкувања на историјата и јазикот.
Висок функционер од Комисијата на ЕУ, кој би сакал да остане анонимен, за изјавата на Вархеи вели: ‘Не разбираме што му стана, ние секогаш велевме и секогаш ќе велиме: ‘Северна Македонија ги исполни сите критериуми’. Официјалното лице исто така за ‘Стандард’ вели дека е несфатливо зошто се шпекулира за раздвојување на патот кон ЕУ на двете држави, бидејќи одлуката ќе биде донесена во Советот на ЕУ и нема амбиции за одвојување. Напротив: држави како Данска, Холандија, но и Германија, која е во предизборна кампања, никогаш не би се согласиле преговорите да започнат само со Албанија. ‘Не подготвуваме поделба и нема потреба од нов извештај на Комисијата’, појасни тој.
Во рамките на дипломатските кругови на ЕУ постои сомневање дека ставот на Вархеи за Северна Македонија има врска со фактот дека унгарскиот премиер Виктор Орбан, кому му е лојален Вархеи, ја поддржува македонската национално-конзервативна опозиција. Орбан дури му помогна на поранешниот македонски национално-конзервативен премиер Никола Груевски, осуден за злоупотреба на службената положба, да ја избегне затворската казна во ноември 2018 година.
Груевски ја напушти Северна Македонија со помош на унгарски дипломати – и преку Албанија – и само една недела подоцна доби азил во Унгарија, каде што сега живее. Официјалниот претставник на ЕУ вели: ‘Како комесар за проширување, сепак, не можете да си дозволите да бидете водени од лични симпатии’.
Дипломатски кругови, исто така, истакнуваат дека Вархеи ‘не се овенча со слава’ кога станува збор за помош на сегашната социјалдемократска влада да ја натера Бугарија да го повлече ветото. Напротив: тој дури покажа одредена симпатија кон националистичката позиција на бугарската влада. Бугарија во моментов е во меѓурегуларна ситуација и ако сите држави на ЕУ би извршиле притисок врз неа, можеби би можело да се постигне Северна Македонија конечно да може да започне преговори. Бидејќи по изборите на 4 април, ниту една од бугарските партии не успеа да состави мнозинство во парламентот. Сега треба да гласаат повторно во текот на летото.
За Западен Балкан ќе се дискутира на состанокот на Советот на ЕУ в понеделник, а исто така и Северна Македонија ќе биде на дневен ред. Земји како Австрија, кои се посветени на започнување преговори, сакаат да му помогнат на Скопје. Но, ако Северна Македонија и Албанија не можат повторно да започнат преговори, ситуацијата ќе стане сè поневеродостојна. Всушност, тоа е така со години.
Катастрофална оптика
Конкретно, фактот дека на Скопје сè уште не му е дозволено да преговара испраќа контрапродуктивен сигнал до Балканот. Бидејќи на македонскиот премиер Зоран Заев се гледа како на човек со ‘бел елек’ кој исто така води примерна мултиетничка влада. ‘Оптиката е катастрофална: најдобриот студент се третира најтешко и најнеправедно’, рече официјалниот претставник на ЕУ.
Всушност, во споредба со сите други држави аспиранти за членство во ЕУ, Северна Македонија има единствена влада која кредибилно ги спроведува реформите и претставува контра-модел на неконтролираниот етно-национализам. Во една студија во 2017 година, двајцата истражувачи Тина Фрејбург и Тобијас Бамелт дојдоа до заклучок дека ‘само една земја од сегашните и потенцијалните кандидати може да ги исполни критериумите за пристап до 2023 година’, а тоа е Северна Македонија.
Србија нема да биде подготвена најрано до 2030 година, Албанија и Босна и Херцеговина веројатно ќе имаат потешкотии во исполнувањето на утврдените стандарди дури до 2050 година. Студијата ја испитуваше можноста да се усогласат со законите на ЕУ засновани врз административниот капацитет. Ова е една од причините зошто ЕУ никогаш не размислувала да ѝ даде предност на Албанија. Албанската влада под раководство на Еди Рама, кој неодамна повторно победи на изборите, исто така тргна на авторитарен пат во последните неколку години“.