Урсула фон дер Лајен сака уште пет години да ја води Комисијата

БЕРЛИН – Таа сака уште пет години.

По неколкумесечни шпекулации, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен ја објави својата кандидатура да стане главен кандидат на централнодесничарската Европска народна партија (ЕПП) за претстојните европски избори во јуни.

Фон дер Лајен го објави ова за време на прес-конференција на настан од нејзината централно-десничарска партија Христијанско-демократска унија (ЦДУ) во Берлин во понеделникот.

Ова ја става во примарна позиција да освои втор мандат на чело на моќната извршна рака на ЕУ, фокусирајќи се на платформа за зголемени трошоци за одбрана.

Поранешната германска министерка за одбрана беше клучна во покажувањето на континуираната поддршка на ЕУ за Украина во обидот да се одбрани од целосната инвазија на Русија, со бројни патувања во Киев.

Преку дрва и трње, првата жена шеф на Комисијата го водеше блокот низ светската пандемија и првиот голем конфликт на европско тло во последните децении.

За време на нејзиниот мандат, лидерите на ЕУ одлучија политички да ги отворат пристапните преговори со Киев минатиот декември, по препорака на нејзината комисија.

Близок сојузник на поранешната канцеларка Ангела Меркел, Фон дер Лајен може да се смета за најмоќниот шеф на Комисијата по Жак Делор, гигант на европската политика кој почина во декември и е широко заслужен за инженерството на внатрешниот пазар на блокот.

И покрај нејзиниот непобитен капацитет да дејствува решително во време на тешкотија, стилот на лидерство на поранешната германска министерка понекогаш ја става во судир со главните градови на ЕУ, чија поддршка ќе ѝ треба за да обезбеди втор мандат. Сепак, таа најверојатно ќе добие поддршка од Европскиот совет. Само Унгарија беше отворено критична за нејзиното лидерство.

За низа чувствителни теми, од нејзината поддршка на Израел во неговата војна против Хамас до нејзината политика кон Кина, таа носеше одлуки без консултации со земјите-членки, што предизвика гнев кај дипломатите на ЕУ – и нејзините сопствени комесари – принудени да ја дофатат играта.

Таканаречениот скандал „Фајзергејт“, повикување на текстовите што таа ги размени со извршниот директор на фармацевтскиот гигант, Алберт Бурла, за да склучи огромен договор за вакцини во 2021 година, на сличен начин го оцрни нејзиниот прв мандат. Тоа доведе до тужба од „Њујорк тајмс“ против Комисијата, поради неуспехот да обезбеди пристап до овие текстови.

Иако вниманието на овој случај досега беше ограничено на круговите во Брисел, сепак се очекува судот да донесе одлука за правната битка во 2024 година. Политички, неповолната пресуда ќе испрати срамен сигнал и може да има големи импликации за нејзината кандидатура за реизбор.

Фон дер Лајен ќе мора формално да биде номинирана за главен кандидат на нејзината партија, или Spitzenkandidat. Ова ќе се одржи на гласањето на изборниот конгрес на ЕПП во Букурешт, Романија, на 6-7 март.

Но, таа останува фаворит да претседава со Европската комисија уште пет години.

И може да има повеќе неволји кои доаѓаат на патот. За да обезбеди втор мандат, Фон дер Лајен треба да биде номинирана од европските лидери и потврдена од Европскиот парламент на јавно гласање.

Во 2019 година, таа беше поддржана во Парламентот од коалицијата на конзервативната Европска народна партија, социјалистите и либералната група Обнови ја Европа.

Но, ова ѝ даде само тенко мнозинство од девет гласа, со 383 гласа. Со предвидениот подем на крајната десница на следните избори, не може да се каже дали трипартиската коалиција би имала доволно гласови за повторно да ја поддржи.

Во меѓувреме, Фон дер Лајен ќе мора да оди по деликатно јаже. Доколку таа биде потврдена како главен кандидат на ЕПП во март, таа ќе биде првиот актуелен претседател на Комисијата што ќе се кандидира за уште еден мандат како Spitzenkandidat откако системот за првпат беше имплементиран на европските избори во 2014 година.

Ова значи дека таа ќе мора да се придржува до збир на правила што ја регулираат кампањата за функцијата во ЕУ, додека останува функционер на Комисијата, што може да се покаже како опасен чин на балансирање.

Според правилата на кампањата за комесарите, што самата Фон дер Лајен ги утврде во јануари, таа ќе мора да формира посебни профили на социјалните мрежи, јасно да прави разлика помеѓу изјавите дадени како комесар и како кандидат и нема да може да користи никакви ресурси од Комисијата за цели на кампањата.

Таа ќе мора да го прави сето ова, а притоа да го задржи дневниот работен ангажман како најмоќна жена во Европа. (Политико)