Трамп сака да ја колонизира Украина
Побарувањата на Трамп се полоши од финансиските казни наметнати на Германија и Јапонија по нивниот пораз во 1945 година. И се поголеми отколку репарациите наметнати на Германија со Версајскиот договор
Барањето на Доналд Трамп за „отплата“ од 500 милијарди долари од Украина оди многу подалеку од американската контрола врз критичните минерали во земјата. Опфаќа сè, од пристаништа и инфраструктура до нафта и гас, како и поголемата база на ресурси на земјата.
Условите на договорот што слета во канцеларијата на Володимир Зеленски пред една недела, во правна трајност, претставуваат американска економска колонизација на Украина. Тоа подразбира товар на репарации што не може да се постигне. Документот предизвика вознемиреност и паника во Киев.
„Телеграф“ објави нацрт на нацрт договорот, означен како „Привилегиран и доверлив“ и датира од 7 февруари. Во него се наведува дека САД и Украина треба да формираат заеднички инвестициски фонд за да се осигураат дека „непријателските страни во конфликтот нема да имаат корист од реконструкцијата на Украина“.
Договорот ја покрива „економската вредност поврзана со ресурсите на Украина“, вклучувајќи ги „минералните ресурси, ресурсите на нафта и гас, пристаништата, друга инфраструктура (како што е договорено)“, оставајќи нејасно што друго би можело да се опфати. „Овој договор ќе биде регулиран со њујоршки закон, без да се земат предвид принципите за судир на законите“, се вели во него.
САД ќе земат 50 отсто од приходите што ги добива Украина од екстракција на ресурси и 50 отсто од финансиската вредност на „сите нови лиценци издадени на трети страни“ за идната монетизација на ресурсите. Ќе има „залог на таквите приходи“ во корист на САД. „Таа клаузула значи „прво плати ни на нас, а потоа нахрани ги твоите деца“, рече еден извор близок до преговорите.
Во него се наведува дека „за сите идни лиценци, САД ќе имаат право на прво одбивање за купување на извозни минерали“. Вашингтон ќе има суверен имунитет и ќе стекне речиси целосна контрола врз поголемиот дел од стоковната и ресурсната економија на Украина. Фондот „ќе има ексклузивно право да го утврди методот, критериумите за избор и условите“ на сите идни лиценци и проекти. И така натаму, во оваа насока. Се чини дека е напишано од приватни адвокати, а не од државните или трговските оддели на САД.
Самиот претседател Зеленски ја предложи идејата да им се даде на САД директен удел во ретките земјени елементи и критичните минерали на Украина при посетата на Трамп во септември, надевајќи се дека ќе го олесни патот за континуирана испорака на оружје.
Тој пресмета дека тоа ќе доведе до тоа американските компании да започнат операции на теренот, создавајќи политички контекст што ќе го одврати Владимир Путин од повторен напад.
Некои минерални басени се во близина на линијата на фронтот во источна Украина или во областите окупирани од Русија. Тој ја нагласи опасноста стратешките резерви на титаниум, волфрам, ураниум, графит и ретки материјали да паднат во руски раце. „Ако зборуваме за договор, тогаш ајде да направиме договор, ние сме само за тоа“, рече тој.
Веројатно не очекуваше дека ќе се соочи со услови што вообичаено се наметнуваат на државите агресори поразени во војна. Тие се полоши од финансиските казни наметнати на Германија и Јапонија по нивниот пораз во 1945 година. И двете земји на крајот беа нето приматели на средства од победничките сојузници.
Нов Версај
Доколку овој нацрт биде прифатен, барањата на Трамп би изнесувале поголем дел од украинскиот БДП отколку репарациите наметнати на Германија со Версајскиот договор, подоцна намалени на конференцијата во Лондон во 1921 година и со планот Доус во 1924 година.
Доналд Трамп изјави за Фокс њуз дека Украина „во суштина се согласила“ да предаде 500 милијарди долари. „Тие имаат исклучително вредна земја во однос на ретки метали, во однос на нафта и гас, во однос на други работи“, рече тој. Тој предупреди дека Украина ќе му биде предадена на Путин на чинија ако ги отфрли условите.
„Можеби ќе склучат договор. Можеби нема да склучат договор. Можеби некогаш ќе бидат Руси, а можеби и нема да бидат Руси. Но, јас ги сакам овие пари назад“, рече тој.
Трамп рече дека САД досега потрошиле 300 милијарди долари за војната, додавајќи дека би било „глупаво“ да дадат повеќе. Всушност, петте пакети договорени од Конгресот се вкупно 175 милијарди долари, од кои 70 милијарди долари беа потрошени во САД за производство на оружје. Некои од нив се во форма на хуманитарни грантови, но голем дел се пари за заеми кои мора да се вратат.
Републиканскиот сенатор Линдзи Греам на Минхенската безбедносна конференција во текот на викендот рече дека барањето на Трамп е паметен трик за да се зајакне намалената поддршка на народот за украинската кауза. „Тој може да оди кај американскиот народ и да каже: Украина не е товар, тоа е придобивка“, рече тој. Сенаторот Греам им порача на Европејците силно да се вкорени идејата бидејќи таа го вклучува трајно Вашингтон во одбраната на идното решение.
„Ако го потпишеме овој договор за минерали, Путин е зафркнат, бидејќи Трамп ќе го брани договорот“, рече тој.
Украинските функционери мораа да одат на прстите низ ова минско поле на форумот во Минхен, обидувајќи се да се насмевнат и да зборуваат за надежите за договорот за ресурси, а истовремено да се изјаснат дека актуелниот текст го прекршува украинскиот закон и треба да се преработи.
Разговорот за богатството на Украина со ресурси стана надреален. Бројката од 26 билиони долари за комбинираните резерви на минерали и јаглеводороди се нафрла слободно. Сумите се измислени. Украина веројатно го има најголемиот слив на литиум во Европа. Но, цените на литиумот паднаа за 88 отсто од пукањето на балонот во 2022 година. Големи резерви се откриваат низ целиот свет. Мекдермит во Невада се смета дека е најголемото наоѓалиште на литиум на планетата со 40 милиони метрички тони, но доволно само за да ги катапултира САД пред Кина. Необработените наоѓалишта во Украина се бескорисни за САД.
Слична е приказната за ретките метали. Тие не се ретки. Рударските компании во САД го напуштија бизнисот во 1990-тите бидејќи тогаш профитните маржи беа премногу ниски. Американската влада дозволи ова да се случи, разбудувајќи се за да открие дека Кина се здобила со стратешка предност во врска со снабдувањето со критични елементи потребни за високотехнолошко и напредно оружје. Тој проблем се решава.
Украина има кобалт, но повеќето EV батерии сега користат литиум железен фосфат и повеќе не им треба кобалт. Понатаму, батериите базирани на натриум-јони и сулфур ќе го ограничат идниот раст на побарувачката за литиум. Така ќе биде и рециклирањето. Приказната за недостигот на минерали е претерана.
Што се однесува до украинскиот гас од шкрилци, дел од полето Јуживска е под контрола на Путин, а резервите на западните Карпати се во сложена геологија со високи трошоци за дупчење, што предизвика „Шеврон“ да се повлече, исто како што тоа го направи во Полска. Украина има поголем потенцијал како извозник на електрична енергија во Европа од обновливи извори и нуклеарна експанзија, но тоа не е она што го мисли Доналд Трамп.
Второто окупирање на Украина
Украина никако не може да го исполни неговото барање од 500 милијарди долари во која било значајна временска рамка, оставајќи настрана дали е чесно да се третира нацијата жртва на овој начин, откако таа три години ја оддржува борбената линија за либералните демократии со огромна жртва. Кој навистина има долг кон кого, може некој да праша?
„Мојот стил на склучување договори е прилично едноставен и јасен“, вели Трамп во својата книга „Уметноста на договорот“. „Целам многу високо, а потоа продолжувам да притискам и притискам за да го добијам она што го барам“.
Во вистинската трговија, другата страна обично може да си замине. Барањето на Трамп е принуда со железна тупаница од неоимперијална сила против послаба држава доведена до ѕидот и за стоковна бонанца која главно постои во главата на Трамп.
„Честопати најдобриот договор што го правите е договорот што не го правите“, рече Трамп, нудејќи уште еден од неговите бисери.
Зеленски го нема тој луксуз. Тој треба да избере помеѓу военото окупирање на Украина од Путин и економското окупирање на Украина од неговиот сојузник. САД бараат практично економска колонизација на Украина, со значителни права врз нејзините минерални ресурси, ресурсите на нафта и гас, пристаништа и друга инфраструктура.
Овие минерали нудат примамливо ветување: способност за САД да ја прекинат зависноста од кинеските резерви на критични минерали кои влегуваат во сè, од турбини на ветер до iPhone-и невидливи борбени авиони. Стратешкото значење на минералните ресурси на Украина „не може да се потцени“, стои во јавно достапните брифинзи на НАТО. Нејзините огромни резерви опфаќаат повеќе од 100 метали на околу 20.000 наоѓалишта, вклучително и неколку кои беа идентификувани како критично важни и од САД и од Европа. Тие вклучуваат графит, литиум, берилиум и ураниум, како и лантан, цериум и неодимиум. Многу од нив се клучни за модерната одбрана, зелената енергија и воздушната технологија – но во глобалните резерви доминира Кина.
Европската унија објави акциски план за диверзификација на изворите на своите критични минерали во 2020 година и склучи партнерство за соработка со Украина за развој на ресурси следната година. Сепак, обидот на Трамп да ја расипе забавата може да фрли катанец на договорот. Според договорот што го нуди, Вашингтон бара прв да ги добие сите депозити во земјата. Аналитичарите предвидуваат дека агресивната игра на Америка ќе се соочи со противење во европските престолнини, кои и самите бараат поголема соработка со Киев за минералите.
„Мислам дека ова ќе оди многу лошо во Европа“, вели Иан Бонд, поранешен британски дипломат кој е заменик-директор на Центарот за европски реформи со седиште во Лондон. „Се чини дека Трамп во основа се однесува како Американците да имаат право да ги запленат националните средства на Украина, во замена за помошта што ја даваа досега. Факт е, ако се погледне количината на помош што ѝ е обезбедена на Украина од почетокот на војната, иако САД обезбедија поголема воена помош, ЕУ обезбеди многу повеќе финансиска и хуманитарна помош – нешто што Трамп во суштина го третира како непостоечко. Тој прави ситна криминална игра, како да влегува во продавница и да кажува: Убав мал бизнис имате овде, би било штета ако му се случи нешто. Тоа е администрација која се однесува како синдикат за организиран криминал“.
САД и ЕУ се соочуваат со конфликт околу ресурсите на Украина поради нивното стратешко значење. И едните и другите се ангажирани во „диверзификација на снабдувањето од Кина“, вели Брајан Биле, од Benchmark Mineral Intelligence, мислејќи на желбата на суперсилите да најдат други извори на минерали за да ја прекинат нивната преголема зависност од кинескиот увоз.
„Како и со Европската унија, САД и другите геополитички актери бараат наспроти претходното снабдување со критични минерали од Кина да обезбедат договори со нови партнери кои би можеле во иднина да ги снабдуваат.
„Станува збор за изнаоѓање нови ресурси за да се прекине доминацијата на Кина, што ќе биде многу предизвикувачко“.
Тоа е она што ги прави ресурсите на Украина потенцијално вредни, иако тие не се најдобри што се нудат на меѓународно ниво. На пример, и графитот и литиумот се потребни во огромни количини на глобално ниво за да се направат литиум-јонски батерии кои одат во паметни телефони, лаптопи и електрични возила, меѓу другото. Ретките земјени елементи би можеле да имаат важна одбранбена примена бидејќи секој од американските авиони „Ф-35“, на пример, содржи околу 400 килограми компоненти кои се направени со користење на елементи од ретки елементи. Оние кои се присутни во Украина вклучуваат неодимиум, ербиум, лантан и итриум, според Институтот за геологија на земјата. Исто така, Украина поседува и други критични минерали како што се никел, берилиум, манган, галиум, циркониум и скандиум.
Документ на ЕУ објавен во 2020 година ги истакна скандиумот и галиумот како „критични суровини“, укажувајќи на употребата на првиот во полупроводници и соларни панели и употребата на вториот во горивни ќелии со цврст оксид и лесни легури. Неодимиумот, пак, не е критичен само за авионите „Ф-35“. Се користи и за производство на магнети кои се наоѓаат во турбините на ветер и моторите на електричните автомобили. Сепак, постои дебата околу тоа дали минералните ресурси на Украина се тоа што треба да бидат.
„Во глобален контекст, тие не се толку значајни“, вели Бил.
Со какво богатство располага Украина?
Се смета дека резервите на литиум во Украина изнесуваат 500.000 тони еквивалент на литиум карбонат. Тоа е незначително во споредба со 9 милиони тони во Чиле и сè уште е прилично слабо до она што е достапно во САД, каде има околу 1,8 милиони тони. Но, резервите на литиум во Украина се многу позначајни во европски контекст, бидејќи сочинуваат приближно една третина од докажаните депозити на континентот. Ова значи дека тие сè уште би можеле да задоволат значителен дел од европската побарувачка за литиум доколку се развијат комерцијално. Се очекува на ЕУ да и требаат околу 665.000 тони еквивалент на литиум карбонат годишно до 2030 година, според прогнозите на Benchmark.
Испораките на одредени минерали, исто така, ќе бидат тенки оваа деценија, посочува Биле, така што дури и маргиналните нови залихи ќе можат да имаат пристојна цена.Тоа се очекува да биде случај особено за графитот, делумно затоа што Кина – која рафинира 90% од глобалните резерви – го ограничи извозот во обид да им наштети на американските индустрии како што е производството на автомобили. Украина е меѓу првите пет земји во светот кога станува збор за резервите на метал, кои можат да се користат за производство на цврсти легури на челик, аноди на батерии, компоненти на нуклеарниот реактор и облоги на сопирачките на возилата.
„Мислам дека графитот на Украина може да биде важен“, вели Биле, додавајќи дека веќе има некои оперативни рудници во земјата. „Тоа е толку важен минерал и сите се обидуваат да ги обезбедат резервите на Кина во моментот“.
Украина е, исто така, меѓу топ 10 земји кога станува збор за титаниум, со околу 7 отсто од вкупните количества во светот, иако точно колкав дел од суперметалот што го поседува моментално се чува во тајност. За жал, сепак, делови од вредните минерални ресурси на земјата во моментов се затворени на територијата окупирана од Русија на југоисток. Крајот на конфликтот, без разлика дали е посредуван од Трамп или некој друг, веројатно ќе биде важен предуслов за амбициите на Киев да го експлоатира закопаното богатство на земјата.
„Треба да имате безбедносни гаранции“, вели Бил. „Тоа е многу важна почетна точка. Деловниот случај е доста тежок во моментов, бидејќи навистина не знаеме каде оди земјата и каде оди овој конфликт“.
Иако неговите барања може да бидат екстремни, Трамп без сомнение ќе тврди дека неговата понуда до Украина ќе понуди токму таков вид на сигурност – дури и ако е од мрачен вид.
„Украинците сигурно ќе бидат отворени за преговори со Американците“, вели Бонд. „Ќе се склучат договори кои ќе им овозможат на американските компании да влезат на пазарот, без сомнение, и мислам дека тоа може да коегзистира со амбициите на Европа. Но, прашањето е под кои услови ќе биде направено тоа и што нуди Америка за возврат. А, она што Трамп го понуди досега е многу малку – освен заканите“. (Телеграф)