Трамп изолиран меѓу републиканците по одлуката за Сирија

Одлуката на претседателот Трамп да ги повлече преостанатите американски трупи од североисточниот дел на Сирија може да ја оживее терористичката група „Исламска држава“ и да ја дестабилизира нестабилната област, соопштија во понеделникот високи официјални претставници на САД, додека високи републиканци во Конгрес луто го прекорија претседателот додека се бори против истрага за импичмент.

Трамп нагло го најави овој потег доцна во неделата без да се консултира со главните советници од Пентагон или од Стејт департментот, предизвикувајќи каскада со предупредувања дека повлекувањето дури и на малите американските сили – до 100 војници за специјални операции – ќе ѝ овозможат на Турција да започне долготрајна воена операција насочена кон елиминација курдските борци долго поддржани од Вашингтон, предупредуваа официјалните лица.

Без американска поддршка, курдските борци кои го формираат најголемиот дел од коалицијата предводена од САД, која се бори против „Исламска држава“, се очекува да се префрлат на борбите против турските трупи и да ослободат некои од 12.000 борци на „Исламска држава“ кои сега ги држат во кампови, предупредуваат американските официјални претставници. Милитантната група ја загуби својата територија, но може да претставува моќна закана ако се вратат засилувањата.

Трамп ја прикажа својата одлука како исполнување на заложбата за одвојување на Америка од, како што ги нарече „смешни, бескрајни војни“, особено во етничките и секташките конфликти во регионот. Но политичката реакција во Вашингтон беше брза, сурова и двопартиска.

„Големото повлекување на американските сили од Сирија ќе биде од полза само за Русија, Иран и режимот на Асад. И тоа би го зголемило ризикот ИСИС и другите терористички групи да се регрупираат“, рече водачот на мнозинството во Сенатот, републиканецот Мич Меконел, вообичаено еден од најцврстите сојузници на Трамп.

Трамп подоцна се појави да издаде строго предупредување за Турција, иако нејасно. „Ако Турција направи нешто што јас, според мојата голема и неспоредлива мудрост, сметам дека е надвор од границите, јас целосно ќе ја уништам економијата на Турција“, рече тој.

Трамп телефонски разговараше со претседателот на Турција, Реџеп Таип Ердоган, во неделата. По повикот, вршителот на должноста шеф на канцеларијата на Белата куќа, Мик Малвани, го повика секретарот за одбрана Марк Еспер да го советува за одлуката на претседателот да се повлече од границата, изјави американски официјален претставник.

Подоцна во неделата Белата куќа објави дека Соединетите Држави нема да се мешаат во плановите на Турција да испраќаат трупи во Сирија за да се борат против курдските борци, кои се собрани во близина на границата велејќи дека американските сили повеќе нема да бидат во непосредна близина.

Во изјавата на Белата куќа се вели дека Турција ќе биде „одговорна“ за сите борци на „Исламска држава“ заробени во последните две години. Во изјавата не се наведува како, кога или каде Турција ќе го преземе старателството над илјадниците милитанти што ги држат Курдите.

Но, во знак на хаос, Ердоган на прес-конференција во Анкара рече дека Соединетите Држави „работат на одлучување како да се справат со затворениците“.

Ердоган, исто така, рече дека планира да го посети Вашингтон кон средината на ноември за да разговара за „длабочината на операцијата“, според турскиот весник „Дејли сабах“. Белата куќа одби во понеделникот да ја потврди посетата.

Во понеделникот американските сили започнаа евакуација од пограничните градови Рас ал-Аин и Тал Абјад на позиции надвор од безбедносната зона од околу 18 километри каде што патролираа, соопштија официјалните лица.

Администрацијата и претставниците на Белата куќа се обидоа да го запрат испадот инсистирајќи на тоа дека Трамп не му дал на Ердоган зелено светло да ја нападне Сирија.

„Министерството за одбрана ѝ стави јасно на знаење на Турција – како и претседателот – дека не ја поддржуваме турската операција во северна Сирија“, рече портпаролот на Пентагон, Џонатан Хофман. „Ние ќе соработуваме со другите наши сојузници на НАТО и коалициските партнери за да се отфрлат во Турција можните дестабилизирачки последици од потенцијалните активности врз Турција, регионот и пошироко“.

Турција ги трупа своите сили по должината на сириската граница и презеде други чекори што укажува дека планира да изврши упад во северна Сирија, можеби во следните неколку дена, според американскиот официјален претставник запознаен со најновите американски разузнавачки проценки.

Анкара соопшти дека сака „безбедна зона“ длабока 30 километри по должината на границата за да се бори против, како што рече, курдски терористи и да пресели некои од 3,6-те милиони бегалци што ги прими откако избувна сириската граѓанска војна во 2011 година.

Претставниците на Пентагон бараат начин да ја убедат Турција да ги задржи своите трупи да не се движат повеќе од неколку километри во Сирија, наместо да издвојуваат поширок тракт. Во тој случај, курдските борци веројатно би реализирале контранапади врз турските сили, рекоа официјалните лица кои зборуваа анонимно.

Трамп долго време се обидуваше да ги отстрани американските трупи од Сирија, дури и најавувајќи целосно повлекување во декември. Тој се повлече од идејата откако секретарот за одбрана Џејмс Матис поднесе оставка во знак на протест и советниците на Белата куќа предупредуваа дека премногу брзото повлекување ќе ѝ дозволи на „Исламската држава“ да се прегрупира.

Околу 1.000 американски војници се распоредени во земјата. Иако „Исламска држава“ ја изгуби својата последна територија во март, Пентагон одржува присуство за контратерористички операции и да ги спречи сириската влада и иранскиот сојузник да ги преземат.

Откако „Исламската држава“ се појави во 2014 година, заземајќи третина од Сирија и Ирак за таканаречениот калифат, курдските милиции станаа најсигурни американски партнери во Сирија, и под администрацијата на Обама и Трамп.

Повлекувањето на Трамп беше „нож во грб“, изјави Кино Габриел, портпарол на Сириските демократски сили (СДФ), курдските сили поддржани од САД, за телевизијата „Ал хадат“.

СДФ во изјавата рече дека секоја турска операција во северна и источна Сирија ќе има „огромен негативен ефект“ врз војната против „Исламска држава“.

Турските трупи најверојатно нема да стигнат до Ал-Хол, главниот центар за притвор, управуван од Курдите. Тој се наоѓа на 80 километри јужно од границата, има околу 70.000 члена на семејствата и симпатизери на „Исламска држава“.

Курдите, исто така, држат околу 2.000 странски борци кои се приклучија на „Исламска држава“ и беа заробени на бојното поле, како и 10.000 ирачки и сириски членови на групата, велат официјалните лица на Пентагон.

Сепак, голема битка со Турција може да ги одвлече борците на СДФ од заштитата на центрите за притвор.

Веќе беше објавено дека затворениците се обиделе масовно да избегаат, а водачот на „Исламската држава“, Абу Бакр Багдади, неодамна ги охрабри приврзаниците да им помогнат.

Американските трупи во Сирија не се доволно голема сила за да го преземат притворот врз притворените од Курдите, или да спречат воскреснување на „Исламска држава“ доколку бидат ослободени во голем број, соопштија американски претставници.

Без Курдите „повеќе нема да имаме партнер“ за борба против „Исламска држава“, изјави официјален претставник вклучен во политиката на Сирија.

Одлуката на Трамп би можела да добие поддршка од неговата политичка база, која ги поддржува неговите напори да се стави крај на надворешните војни на Америка и да се залага за етаблирање на националната безбедност, особено ако „Исламска држава“ не се повлече во скоро време.

Но тоа предизвика порој на опозиција од републиканските пратеници на Капитол хил – сојузници кои му требаат на Трамп во потенцијалното гласање за импичмент.

Некои од најблиските сојузници на Трамп го критикуваа овој потег како погрешно повлекување, што може да се спореди со одлуката на тогашниот претседател Обама да се повлече од Ирак кон крајот на 2011 година, потег што остави безбедносен вакуум што „Исламска држава“ подоцна го искористи.

Повлекувањето им даде на републиканците што не го поддржуваат импичментот доволно можност да покажат дека можат да бидат критички кон претседателот.

„Ми се допаѓа претседателот Трамп, се обидов да му помогнам. Ова за мене е само неизвесно од неговото суштинско значење“, рече сенаторот Линдзи Греем, еден од најсилните сојузници на Трамп на Капитол Хил. „Да му се каже на американскиот народ дека ИСИС е уништен во Сирија не е точно“.

Републиканката Лиз Чејни, сојузник на Трамп и член на раководството на партијата, го нарече потегот „катастрофална грешка“.

„Оваа одлука ја игнорира лекцијата од 11 септември“, рече таа на Твитер. „Терористите илјадници милји далеку можат и ќе ги искористат своите засолништа за да извршат напади против Америка“.

Греам рече дека ќе подготви резолуција во Сенатот, или можеби две, во која ќе го повика Трамп да ја преиспита неговата одлука и да се закани со санкции за Турција, ако нејзините трупи влезат во североисточна Сирија.

Тој предвиде дека Конгресот ќе го одобри тоа, што ќе биде потенцијален срам за Трамп, иако резолуцијата нема да ја промени политиката.

Дури и некои од поранешните функционери на администрацијата на Трамп беа критички настроени кон одлуката.

„Ние секогаш мора да подметнеме грб за нашите сојузници, ако очекуваме тие да го потпрат нашиот“, рече Ники Хејли, поранешен амбасадор на САД во Обединетите нации. „Курдите беа инструмент во нашата успешна борба против ИСИС во Сирија. Оставањето да умрат е голема грешка“.

Републиканците што се навикнаа на Трамп да се повлече под оган се надеваат дека тој може повторно да се повлече на Сирија.

„Доколку претседателот се повлече од овој потег, тој треба да знае дека оваа лоша одлука најверојатно ќе резултира во убивање на сојузниците кои се бореа со нас, вклучително и жени и деца“, рече сенаторот Бен Сасе. „Се надевам дека претседателот ќе ги слуша своите генерали и ќе ја преиспита одлуката“.

Единствениот републиканец кој јавно ја поддржа одлуката на Трамп беше сенаторот Ранд Пол, жесток противник на вмешаноста на САД во странски војни.

Пол рече дека го поддржува Трамп „бидејќи тој уште еднаш ги исполнува своите ветувања за запирање на нашите бескрајни војни и има вистинска надворешна политика“.

Наспроти опозицијата од републиканците, Трамп ја бранеше својата одлука. „Јас не зазема страна со никого во Сирија“, им рече Трамп на новинарите во Белата куќа.

„Сирија требаше да биде краткорочен внатре, внатре и надвор“, рече тој. Трамп рече дека континуираната борба против ‘Исламска држава’ треба да падне на земјите во регионот. „Оддалечени сме 11.000 километри “, рече Трамп. „Нека се грижат за тоа. Ние сакаме да ги донесеме нашите луѓе дома“. (Лос Анџелес тајмс)