„Тие вадеа шрапнели од медицинските сестри и продолжија да работат“

За време на масовното гранатирање на Киев на 8 јули, еден од руските проектили ja погоди „Охматдет“, најголемата детска болница во Украина. Секоја година лекува околу 20.000 деца и врши повеќе од 10.000 операции; од почетокот на војната во целосен обем, лекарите работат и со деца кои настрадаа од руските напади. Во времето на ракетниот напад, „Охматдет“ имаше повеќе од 600 пациенти – и најмалку исто толку членови на персоналот. Загинаа двајца возрасни, а повредени се осум деца. Ана Брудна, докторка во одделот за трансплантација на коскена срцевина, раскажа за независниот руски медиум „Медуза“ како болницата го преживеала гранатирањето и што се случува со нејзините пациенти сега.

Ана Брудна

Доктор на одделот за трансплантација на коскена срцевина

Во моментот на нападот бев во персоналната соба на нашиот оддел. По првата експлозија, мојата колешка, чие биро беше веднаш до прозорецот, предложи сите да излезат во ходникот за да се сокријат од шрапнелите. Не ја слушав бидејќи имаше многу работа. Пациентите кои ги подготвуваме за трансплантација се поврзани со опрема и се чуваат во стерилни кутии со IV-ови 24/7 – ако бегавме некаде на секој аларм, едноставно не би можеле никого да лекуваме.

Кога слушнавме гранатирање во непосредна близина, почнавме да ги изнесуваме пациентите од одделенијата во ходникот, каде што беше побезбедно. Како да почна земјотрес: стана многу гласно, ѕидовите се тресеа. И шефот на нашиот оддел дојде дотрчан и ни рече брзо да ги однесеме пациентите долу – на паркингот и на минус првиот кат, кој го користиме за засолништа.

Ја отворам вратата од собата буквално преку ходникот од нашата персонална соба – и таму целиот спуштен таван лежи во парчиња на подот. Ударниот бран сврте сè одвнатре. Подоцна, тие мораа да ги извлечат шрапнелите од помладите медицински сестри (тие продолжија со работа веднаш потоа). Мајката на еден од пациентите морала да си ги сошие раните.

Секоја стерилна кутија беше оштетена, стаклото се искрши. Двајца лекари едвај имаа време да истрчаат од соседната конференциска сала пред да се урне дел од ѕидот; уште една секунда и ќе им паднеше на глава. Друга моја колешка, која ги слушна звуците на гранатирање додека испитуваше пациент, ѝ рече на мајката: „Земи ја ќерката“, а една минута подоцна голем прозорец летна на нивниот кревет, откорнат од експлозијата.

Имаме лифтови, но поради гранатирањето не работеа – пациентите мораа да се симнуваат по скалите со помош на нивните мајки или медицински персонал. И оние деца кои веќе изгубија екстремитети поради руското гранатирање. И приковани деца од онкохематолошките одделенија. И деца во инвалидски колички.

Веќе долу видовме мајка која држеше дете во раце – и плачеше многу гласно. Нејзиното дете за време на нападот било на операциската маса. Штом ја слушнавме експлозијата, светлата се изгаснаа – и да се заврши операцијата во такви услови… Не знае што ќе биде со него понатаму.

Нашите пациенти се деца без сопствен хематопоетски систем и имунитет. Затоа носат респиратори; им треба трансфузија на црвени крвни зрнца или концентрат на тромбоцити за да не умрат од анемија. Нивните сопствени крвни зрнца едноставно не се произведуваат за време на третманот. Интравенска капка за онколошки пациент е како живот.

И, исто така, пациентите кои се подложени на трансплантација обично не ја напуштаат стерилниот бокс, каде што лекарите влегуваат само преку преткомората, откако ги третирале рацете со антисептик. Поради терористичкиот напад, нашите деца вдишуваа саѓи, нечистотија и прашина и стапија во контакт со други пациенти. Ова се неверојатно лоши услови.

Во понеделникот сите наши лекари и медицински сестри работеа. Сите што можеа да дојдат, дојдоа. Ги симнавме сите пациенти (некои беа со вртоглавица, имаа главоболки, повраќаа), ги пресметавме лековите што ни требаа за неделата што претстои, ги натоваривме децата во автобус – и отидовме во друга болница, каде медицинските сестри веднаш ги продолжија сите процеси на лекување. Не можеме да запреме ниту еден час. Значи, планираме четири трансплантации на коскена срцевина за оваа недела – и ќе ги спроведеме според распоредот направен пред терористичкиот напад.

[Нефрологот Светлана Лукјанчук, која загина во гранатирањето], можеби сум се вкрстила за време на телефонски консултации; мојот близок пријател ја знаеше многу подобро. Зградата во која почина нашата колешка нефролог беше посебна зграда од тули – и од неа воопшто не остана ништо.

Но, ова не е првпат мои колеги да загинат за време на гранатирањето на Киев. На 10 октомври 2022 година, д-р Оксана Леонтјева почина на овој начин. Беше утро, ја преземавме смената од медицинските сестри; алармот веќе завиваше. Оксана во општиот разговор [на одделот] напиша дека ќе задоцни затоа што детето не е прифатено во градинката и дека треба да го однесе [нејзиниот син] Григориј кај нејзините родители. Ова беше последната порака од неа.

Ја повикав на нејзиниот мобилен, но Оксана Григориевна беше надвор од опсегот. Не ни помислував дека нешто се случило: често имаме проблеми со комуникацијата. Дури напладне ја видов нашата медицинска сестра – многу збунета, во солзи – и дознав од неа дека Оксана повеќе ја нема. Се прегрнавме; таа постојано ме прашуваше дали е грешка. Но, тогаш нашиот менаџер Александар Владимирович Лисица испрати фотографија од изгорениот автомобил на Оксана Григориевна. Нејзиниот татко ја направил таа фотографија.

Оксана беше мојата учителка, таа го сподели своето огромно искуство со мене. Дојдов на ова одделение од друга специјалност и на почетокот бев многу загрижена. И таа ме поддржа, разговаравме многу. Таа секогаш се трудеше да најде нешто добро кај луѓето – дури и кога тие се покажаа не од нивната најдобра страна.

Моите колеги и јас се обидовме да ја процениме штетата направена на „Охматдет“ [8 јули]. Новата зграда е толку оштетена што е невозможно да се работи во неа. Нашиот оддел е на третиот кат: ударниот бран таму ги искина таваните и ги уништи водоводните системи. Односно нема вода, а поплавени се и првите катови.

Одделот за терапија со хронична интоксикација, каде што децата беа на дијализа и беа на апарат за вештачки бубрези, повеќе не постои. Целосно е уништен. Тие помогнаа да се врати функцијата на бубрезите на децата од цела Украина – тие буквално живееја во овој оддел.

На одделението за интензивна нега имаше пациенти на вештачка вентилација, кои не можат да живеат без оваа опрема. Кога пациент на интензивна нега ќе биде отпуштен, тоа е секако неописливо чувство. Се чувствуваш едноставно задоволство, секој пат кога гледам на тоа како на чудо. [Оваа единица] е исто така уништена.

Сега нашите пациенти се расфрлани низ многу болници во Киев, па дури и во Украина. Но, не знам многу места [со толку висококвалитетна опрема] – може да се случи на некој да му треба третман, но да не може да го добие.

Во моментов [на местото на болницата] ги расчистуваат урнатините. Нема струја, нема вода – и тие треба да бидат достапни без прекин. Па дури и целосно да го вратиме еден оддел, нема да можеме да работиме без другите! За да можеме да продолжиме со работата за трансплантација, мора да работи целата болница – целата хоризонтала.

Во понеделник наутро [8 јули] имавме терористички напад. Потоа имаше аларм за воздушен напад во текот на денот. Потоа повторно во вечерните часови. Во вторникот во шест часот навечер, додека се враќав од работа, алармот повторно се слушна. Тоа е постојан страв: не знаете кога ќе се повтори, но знаете дека ќе се повтори. И повторно ќе напаѓаат болници и станбени згради – само да нѐ заплашат, да нѐ скршат и да нѐ принудат да преговараме.

Цела држава е во транс. Сите си велиме: „Добро е што преживеа. Добро е што е жив“. И би сакала сето она што го кажуваме кога даваме такви интервјуа да стане причина за вистински дејствија, а не само „изрази на сочувство и загриженост [од западните земји]“.

Благодарен сум за помошта и вниманието, но би сакала да најдам некој механизам за влијание врз Русија за да престане тоа. Само да запре. За да нема потреба да се даваат вакви интервјуа, разбираш?