Тешката задача за Албин Курти – како да формира влада

Косовската владејачка партија Самоопределување е на пат да победи на парламентарните избори во земјата, но ќе треба да преговара за коалиција со другите партии за да формира влада, покажуваат резултатите.

Со преброени 90 отсто од гласовите, левичарското Самоопределување на премиерот Албин Курти освои 41 отсто.

Изборниот резултат ќе биде пад за десетина проценти од оние гласови што ги освои во 2021 година (тогаш имаше над 50 отсто). Но, и овој резултаттоа го става Курти во позиција да ја води следната влада во земјата во чија политика доминираат односите со соседна Србија и Србите во нејзините граници.

За време на изборната кампања Курти јасно ја отфрли можноста за формирање коалиција, велејќи дека нема да учествува во владата доколку не добие целосно мнозинство. Но изборните резултати сега покажуваат поинаков распоред на силите.

Доцна во неделата, по прогласувањето на победата, Курти рече дека ќе ја формира новата влада без да навести кој би можел да биде потенцијален коалициски партнер.

„Ние сме првата партија, победничката партија која ќе ја создаде следната влада“, им рече Курти на новинарите. „Ќе продолжиме да ја завршуваме работата што ја започнавме“.

Партијата на Курти ги повика приврзаниците да излезат на улиците за да слават.

Косовската изборна комисија соопшти дека не можела да ги објави целосните резултати во неделата, бидејќи софтверот ѝ бил исклучен и дека рачно ќе собираат податоци и ќе ги објават рано наутро во понеделник.

„Им се извинуваме на сите граѓани на Косово“, рече шефот на изборната комисија Крешник Радониќи.

Опозициската Демократски сојуз на Косово (ЛДК) ја призна победата на Самоопределување. Партијата чиј основач е починатиот Ибрахим Ругова и е умерена во своуте ставови освои 17,57 отсто, што е речиси двојно повеќе од претходните избори. Главната опозициска сила, Демократската партија на Каосово на поранешниот претседател Хашим Тачи (кој уште е во затвор во Хаг) има 22,37 отсто, додека Алијансата за иднината на Косово на Рамуш Харадинај освои 7,56 проценти. Овие резултати дополнително може да се променат, затоа што десетте отсто непребројани гласови влегуваат и оние од дијаспората.

Курти, албански националист, дојде на власт во 2021 година кога коалицијата предводена од партијата Самоопределување доби повеќе од 50 отсто од гласовите и обезбеди мнозинство од седум места во 120-члениот парламент. Последниве неколку години Курти е во судир и со САД и со ЕУ околу спроведувањето на договорите со Србија, оној од Брисел и тој од Охрид. Тој изгуби голем дел од наклонетоста  на западните поддржувачи во преговорите за нормализирање на односите со Србија и се покажа како партнер на кој сѐ помалку му се верува.

Во последната недела од кампањата дојде до директна интервенција на Ричард Гренел, пратеникот на претседателот Доналд Трамп за специјални мисии, кој го нападна Курти како недоверлив партнер и отворено ги повика Косовците да не гласаат за него. И покрај ваквото директно вмешување во изборите од страна на Гренел (посредно и на САД) Албин Курти има респектабиле резултат бидејќи и претходно се знаеше дека не може да го оствари резултатот од 2021.

Политичките аналитичари велат дека популарноста на Курти е зајакната со потезите за продолжување на владината контрола на северот на Косово со етничко српско мнозинство. ЕУ постави економски ограничувања на земјата во 2023 година поради нејзината улога во поттикнувањето на тензиите со етничките Срби, намалувајќи ги средствата за најмалку 150 милиони евра, објави Ројтерс.

Централнодесничарската ЛДК водеше кампања за обновување на односите со Соединетите Држави и ЕУ и приклучување кон НАТО.

Владата на Курти имаше неколку победи. Невработеноста се намали од 30% на околу 10%, минималната плата е зголемена, а минатата година економијата порасна побрзо од просекот на Западен Балкан.

Косовскиот парламент има 120 места. Од нив 20 се заменети за националните малцинства. Од тие 20 10 се за Србите во Косово.

Изборната кампања беше жестока. Изборниот панел за жалби и жалби, кој ги следи приговорите на партиите и кандидатите, изрече казни од повеќе од 650.000 евра на партиите оваа изборна сезона, што е три пати повеќе отколку во 2021 година, покажуваат податоците на невладината организација „Демократија во акција“. (Н.В.)