Што содржат безбедносните гаранции на НАТО за Украина?
Лидерите на најмоќната воена алијанса во светот се во Вилнус, Литванија, на дводневен самит на НАТО на кој планираат да преземат долгорочни обврски за безбедноста на Украина. Но, тие нема да ја поканат земјата во сојузот.
Кои гаранции за членство во НАТО всушност би можеле да му помогнат на Киев? Двајца функционери изјавија за Политико дека САД, Велика Британија, Германија и Франција гледаат на гаранции во „стил на Израел“, што значи дека во основа и обезбедуваат на Украина многу помодерно, најсовремено оружје, разузнавање и обука надвор од сегашниот конфликт, за да бидат сигурни дека нејзината војска е доволна за одвраќање против идни напади.
Американскиот претседател Џо Бајден ја покрена идејата во интервју за CNN објавено во неделата. „САД би биле подготвени … да ја гарантираат безбедноста што ја обезбедуваме за Израел, обезбедувајќи оружје и капацитетот да се одбранат … ако има прекин на огнот, ако има мировен договор“. Клучната разлика е дека Израел има нуклеарно оружје, а Украина ги даде своите нуклеарни оружја на Русија по падот на Советскиот Сојуз – во замена за безбедносни гаранции со посредство на Западот.
Лидерите на НАТО изјавија во 2008 година дека Украина „ќе стане“ членка на алијансата во одреден момент, но оваа недела се очекува да дадат поконкретна изјава за ова прашање. Официјалните лица велат дека сега има две големи пречки за пристапување на Украина во НАТО.
Прво, тековната војна. Членот 5 од Северноатлантскиот договор вели дека секој напад врз земја на НАТО треба да се смета за напад врз сите нејзини членки – што значи дека ако Украина се приклучи сега, целата Алијанса би била во војна со Русија.
Второ, Украина сè уште треба да направи некои демократски реформи, бидејќи цивилната, демократска контрола на војската е предуслов за влез во НАТО. Бајден алудираше на ова во неделата, велејќи дека „НАТО е процес кој бара извесно време за да се исполнат сите квалификации, од демократизација до цела низа други прашања“.
Во неделното интервју Бајден рече дека Алијансата ќе помогне да се подготви Украина за идното членство, за кое таа ќе одлучи откако војната ќе заврши.
„Мислам дека треба да поставиме рационален пат за Украина да може да се квалификува за да може да влезе во НАТО“, рече Бајден, истакнувајќи дека ги одбил барањата на рускиот претседател Владимир Путин пред војната да се обврзе да не го прими Киев, бидејќи Алијансата има „политика на отворени врати“. Четирите најголеми земји на НАТО се вклучени во „напредни“ и „забрзани, во последен момент“ преговори за финализирање на декларацијата за безбедносно осигурување за Украина пред самитот, според официјални лица запознаени со разговорите.
„Украина ја покажа својата способност и подготвеност да ги преземе безбедносните обврски неопходни за да ја задржи сопствената независност и безбедноста на другите европски земји… НАТО сега треба да ја пречека Украина со раширени раце и да и помогне да ги исполни своите обврски и обврски како целосна членка на НАТО“, напиша во отворено писмо група пензионирани армиски началници и генерали од САД, Латвија, Естонија, Литванија и Полска. Германија треба да ја предводи „проукраинската коалиција“ во НАТО за да го отвори патот за пристапување на земјата во 2024 година, пишуваат во друго отворено писмо поранешни американски претставници во Германија, Џон Корнблум, Џеј Д. Бинденагел и други.
„Нејасната безбедносна ситуација од минатото придонесе за руската инвазија на Украина. Сега имаме шанса да го елиминираме тоа преку јасна посветеност на Западот за членството на Украина во НАТО и на тој начин да придонесеме за идната стабилност и безбедност на цела Европа“, тврдат тие. Во писмото, исто така, се повикува НАТО „да размисли за распоредување на чисто одбранбени формации за воздушна одбрана на националните сојузници во западна Украина, особено за заштита на регионите Лавов и Одеса“.