Рубио: САД ќе се откажат од мировниот план ако нема напредок

САД ќе ги напуштат напорите „во рок од неколку дена“ да посредуваат во мировен договор меѓу Русија и Украина, освен ако не постојат јасни знаци дека може да се постигне решение, изјави американскиот државен секретар Марко Рубио, додека Киев вели дека потпишал меморандум со САД за контроверзниот договор за минерали.

Говорејќи во петокот во Париз, по средбата со европските и украинските лидери, Рубио рече дека Доналд Трамп сè уште е заинтересиран за договор. Но, тој додаде дека американскиот претседател има многу други приоритети ширум светот и дека е подготвен да продолжи понатаму, освен ако нема знаци на напредок.

Коментарите на Рубио се најјасен сигнал досега дека Белата куќа е подготвена да се повлече од своите дипломатски обиди да преговара за крај на војната. Минатиот месец Украина безусловно се согласи на американскиот предлог за 30-дневен прекин на огнот.

Кремљ го отфрли планот. Наместо тоа, тој започна нов воен притисок преку фронтот долг 1.000 километри и ги засили своите воздушни напади врз украинските цивили и инфраструктурата. Во неделата го бомбардираше градот Суми, при што загинаа 35 луѓе, а 117 беа повредени.

Откако Трамп се врати во Белата куќа во јануари, тој изврши притисок врз Украина, прекинувајќи ја поголемиот дел од американската воена помош и привремено прекинувајќи го споделувањето разузнавачки информации. Оваа недела тој лажно ги обвини Володимир Зеленски и Џо Бајден за „отпочнување“ на војната.

Спротивно на тоа, Трамп одби да го критикува Владимир Путин или да воведе санкции или да ја казни Москва. Високи американски функционери – вклучително и специјалниот пратеник Стив Виткоф, кој имаше разговори со Путин минатата недела во Санкт Петербург – наместо тоа, папагализираа точки за разговор во Кремљ.

Во меѓувреме, значајните детали од договорот за минерали остануваат нејасни, вклучително и дали Киев се согласил на барањето на Белата куќа да ги „врати“ трошоците за претходната воена помош.

Зеленски беше подготвен во февруари да потпише рамковен договор за широко економско партнерство. Тој излезе од шините по неговата катастрофална средба со Трамп и американскиот потпретседател Џеј-Ди Венс во Овалната соба.

Оттогаш преговорите продолжија. Во текот на ноќта, првиот заменик-премиер на Украина, Јулија Свириденко, рече дека меморандумот е финализиран. Тоа го отвори патот за формирање на инвестициски фонд за обнова на Украина, посочи таа.

„Среќни сме што можеме да го објавиме потпишувањето со нашите американски партнери“, рече таа. Говорејќи пред новинарите во Белата куќа, Трамп рече дека договорот може да биде потпишан следниот четврток.

Американскиот министер за финансии Скот Бесент додаде: „Сè уште работиме на деталите“. Тој рече дека најновата верзија имала 80 страници и е „суштински она за што би се согласиле претходно“. „Тоа е она што ќе го потпишеме“, рече тој.

Според најновиот нацрт Украина ја признава „значајната материјална и финансиска поддршка“ што Киев ја доби од САД по руската инвазија во 2022 година и желбата од двете земји за „траен мир“.

Се вели дека премиерот на Украина, Денис Шмихал, ќе го посети Вашингтон следната недела за да одржи финални „технички разговори“ со Бесент. Од нив се очекува да ги завршат дискусиите за „инвестициски фонд за реконструкција“, се додава во меморандумот.

Договорот ќе треба да го ратификува украинскиот парламент, изјави во петокот заменик-министерот за економија на Украина.

Зеленски е заинтересиран да ги подобри односите со администрацијата на Трамп. Во исто време, тој досега го отфрли барањето на Белата куќа приходите од новиот заеднички фонд да се користат за покривање на трошоците за испорака на оружје обезбедени од администрацијата на Бајден.

Трамп претходно изјави дека Украина „должи“ 300 милијарди американски долари. Зеленски истакна дека оваа помош е дадена како грант, а не како заем, при што републиканците и демократите ја одобрија во Конгресот.

Договорот може да им помогне на американските производители на оружје кои се соочуваат со критичен недостаток на клучни минерали од ретки земји увезени од Кина. Пекинг го ограничи нивниот извоз како одговор на ескалацијата на трговската војна на Трамп.

Володимир Ланда, висок економист во Центарот за економска стратегија во Киев, рече дека договорот поминал низ „повеќе проверки“. Тој додаде: „Тешко е да се каже што има внатре“.

Ланда рече дека не очекува Киев да прифати дека претходната „неповратна воена помош“ сега била „долг“. „Тоа не само што е неправедно и нереално, туку може и негативно да влијае на целосниот глобален финансиски систем“, рече тој.

Тој продолжи: „Ако одеднаш се покаже дека земјите и организациите можат да бараат исплати за помош дадена безусловно во претходните години, тоа ќе ги направи примателите повнимателни и може повторно да ги отвори тешките прашања од претходните децении низ целиот свет“.

Последните преговори дојдоа кога Русија уби едно лице и повреди најмалку 74 во напад со балистички проектили врз станбена област во градот Харков, на североистокот на Украина. Петмина од ранетите се деца. (Според агенциите)