Реформистот Пезешкијан победи на изборите во Иран

Реформистичкиот кандидат Масуд Пезешкијан победи на вториот круг од претседателските избори во Иран во петокот, победувајќи го тврдокорниот Саид Џалили со ветувањето дека ќе допре до Западот и ќе го олесни спроведувањето на законот за задолжителна шамија во земјата по годините санкции и протести што ја притиснаа Исламската Република.

Пезешкијан не вети радикални промени во шиитската теократија во Иран во неговата кампања и долго време го држеше врховниот водач ајатолахот Али Хамнеи како последен арбитар за сите државни прашања во земјата. Но, дури и скромните цели на Пезешкијан ќе бидат оспорени од иранската влада која сè уште во голема мера ја држат тврдокорните струи, тековната војна меѓу Израел и Хамас во Појасот Газа и стравувањата на Западот околу збогатувањето на ураниум од Техеран до нивоа блиску до нивото на оружје.

Пребројувањето на гласовите покажа дека Пезешкијан е победник со 16,3 милиони гласови наспроти 13,5 милиони на Џалили на изборите во петокот. Севкупно, иранското Министерство за внатрешни работи соопшти дека 30 милиони луѓе гласале на изборите одржани без меѓународно признати набљудувачи.

Поддржувачите на Пезешкијан, кардиохирург и долгогодишен пратеник, излегоа на улиците на Техеран и другите градови пред зори за да слават додека неговата предност растеше пред Џалили, тврдокорниот поранешен нуклеарен преговарач.

 „Почитуван народе на Иран, изборите завршија и ова е само почеток на нашата соработка“, напиша Пезешкијан на социјалната платформа Икс, сè уште забранета во Иран. „Тешкиот пат пред нас нема да биде мазен освен со вашето дружење, емпатија и доверба. Ви ја подавам раката и се колнам во мојата чест дека нема да ве оставам сами на овој пат. Не ме оставајте сам“.

Победата на Пезешкијан доаѓа во деликатен момент за Иран, со високи тензии на Блискиот Исток поради војната меѓу Израел и Хамас, напредната нуклеарна програма на Иран и претстојните избори во Соединетите Држави кои би можеле да ги загрозат сите шанси за раздвижување меѓу Техеран и Вашингтон. . Победата на Пезешкијан, исто така, не беше пораз на Џалили, што значи дека тој ќе мора внимателно да се движи во внатрешната политика на Иран бидејќи докторот никогаш не бил на чувствителна, безбедносна функција на високо ниво.

Првиот круг на гласање на 28 јуни го забележа најнискиот одѕив во историјата на Исламската Република од Исламската револуција во 1979 година. Иранските власти долго време укажуваат на излезноста како знак на поддршка за шиитската теократија во земјата, која е под напнатост по годините санкции што ја уништија економијата на Иран, масовните демонстрации и интензивните репресии на сите несогласувања.

Владините претставници и врховниот водач, ајатолахот Али Хамнеи, предвидуваа поголема стапка на учество кога гласањето започна, при што државната телевизија емитуваше слики од скромни редови во некои избирачки центри низ целата земја.

Властите објавија дека излезноста на изборите во петокот е 49,6%, што е сè уште историски ниско за претседателските избори во Иран. Тие изброиле 607.575 поништени гласови – што често се знак на протест на оние кои се чувствуваат должни да гласаат, но ги отфрлаат двајцата кандидати.

„Не очекувам ништо од него – среќна сум што гласањето ги кочи тврдокорните лица“, рече вработената во банка Фатемех Бабаеи, која гласаше за Пезешкијан. „Се надевам дека Пезешкијан може да ја врати администрацијата на начин на кој сите луѓе ќе чувствуваат дека постои утре“.

Тахер Калили, Иранец со курдско потекло, кој води мала кројачка продавница во Техеран, понуди уште една причина на надеж додека им делеше бонбони на минувачите.

„На крајот, некој од мојот роден град и западниот дел на Иран дојде на власт“, ​​рече Калили. „Се надевам дека ќе ја подобри економијата за малите бизниси“.

Пезешкијан, кој зборува азербејџански, фарси и курдски, водеше кампања за да се запознае со многуте етникуми во Иран. Тој го претставува првиот ирански претседател од западен Иран во последните децении – нешто што луѓето се надеваат дека ќе му помогне на округот бидејќи оние на Запад се сметаат за потолерантни поради етничката и верската разновидност во нивната област. (АП)