Радев повика на референдум за еврото, доби поддршка само од две проруски партии

Претседателот Румен Радев ќе поднесе до регистарот на Народното собрание барање за национален референдум со прашањето: „Дали се согласувате Бугарија да ја усвои единствената европска валута, еврото, во 2026 година?“

Шефот на државата ја објави оваа иницијатива во вонредно обраќање до народот и Националното собрание вечерва:

„За помалку од еден месец ќе биде објавен вонредниот извештај за подготвеноста на Бугарија за еврозоната. Во бугарското општество не постои консензус за неговото воведување, ниту за датумот на усвојување. Постојат спротивставени проценки на сите нивоа на политичката пирамида – во политичката класа, во експертските кругови и меѓу граѓаните. Инфлацијата, кризата на доверба во политичката класа, недостатокот на јасна организација и убедливи акции од страна на владата за да се гарантира куповната моќ на граѓаните и конкурентноста на бугарската економија додаваат тензија во процесите околу воведувањето на еврото.

Сепак, она што најмногу недостасува е почитувањето на основните принципи на демократијата при донесување на толку важна одлука. Институциите со критично низок легитимитет донесуваат стратешки одлуки за  иднината без да ги слушаат мислењата на граѓаните. Како претседател, убеден сум дека воведувањето на единствената европска валута може и треба да се постигне со убедлив национален консензус, со внатрешно убедување на народот, а не со отфрлачко непочитување на неговата волја.

Секој бугарски граѓанин има право да одлучува за своите пари, за својата благосостојба и својата иднина. Затоа, до Народното собрание поднесувам предлог за одржување национален референдум со прашањето: „Дали се согласувате Бугарија да ја усвои единствената европска валута, еврото, во 2026 година?“ Референдумот ќе биде тест за демократската природа на Националното собрание и ќе покаже кој ги следи принципите на демократијата, а кој го негира правото на Бугарите да ја одредат својата иднина“, порача претседателот. Притоа, додаде дека не е против европската иднина на Бугарија како целина.

Политичките реакции стигнаа веднаш  по обраќањето на претседателот.Неколку секунди по завршувањето на обраќањето на Радев, неговиот долгогодишен секретар за правни работи  Крум Зарков, поднесе оставка од својата функција.

„Во понеделник ќе поднесам барање за разрешување од функцијата секретар на претседателот за правни работи. Причината е предлогот за одржување референдум за уставно недозволиво прашање, со кое не можам да се согласам ниту да го поддржам“, напиша Зарков.

ГЕРБ категорично се спротивстави на таков референдум, токму на прагот на еврозоната.

„Од денес, во Бугарија постојат две политички сили: Првата проевропската, предводена од Борисов и втората антиевропската, предводена од Радев. Секој мора да одлучи“, напиша пратеникот на ГЕРБ, Христо Гаџев, во коментар на вонредното обраќање на претседателот.

Неговиот колега од ГЕРБ, Делјан Добрев, напиша дека категорично би гласал против таков референдум.

„Ќе гласам ПРОТИВ свикувањето референдум за еврото без никакво двоумење и онолку пати колку што е потребно!!! Сакам Бугарија во Европа, а не во Азија.“

„Апсолутно е неприфатливо од позицијата претседател на полноправна членка на ЕУ, во услови на политичката криза во земјата што трае веќе неколку години, во услови на поделба на општеството, во услови на моменталната геополитичка ситуација, да се провоцираат кревките обединувачки линии меѓу одделните општествени групи, да се провоцира дополнителна поделба меѓу општеството, да се стават во прашање перспективите на нашата земја и обид за промена на нејзината политичка ориентација! Апсолутно е неприфатливо за претседател, избран со тезите за европскиот пат на развој на нашата земја! Популизмот преовладува, а штетата е сè поразорна…“, коментираше пратеничката од ГЕРБ, Десислава Танева.

Против референдумот се изјаснија и бугарските европратеници од групата на ЕПП  потпишани од Андреј Ковачев, Емил Радев, Ева Мајдел, Андреј Новаков, Радан Канев и Илија Лазаров.

„На бројните избори во текот на изминатите три децении, партиите што го вклучија членството на Бугарија во НАТО, ЕУ, Шенген и еврозоната во своите програми добија најголема поддршка кај бугарските гласачи. Ова е волјата на мнозинството, и тоа не само на еден конкретен ден, туку постојано низ годините. Обидот на Радев да сее омраза и неединство меѓу Бугарите е недостоинствена интрига, барајќи само придобивки за неговото его и политичка иднина. Она што го направи денес, на денот кога пред 75 години Шуман предложи нашиот континент да се обедини, е чист популизам, но уште поопасно – обид за дестабилизација на нашата татковина и зајакнување на позициите на агентите на Кремљ, на кои таквите позиции, всадувајќи страв, омраза и недоверба, го ставаат во очите на многу Бугари. Ова не е став на обединувач на нацијата!“, се вели во ставот на европратениците.

Народната партија-ДБ, исто така, се спротивстави на барањето за референдум за воведување на еврото од 2026 година. Пратеничката на Народната партија-ДБ, Елисавета Белобрадова, коментираше дека „Народот слуша што вели Москва преку устата на Румен Радев“ и дека претседателот го објавил „своето популистичко позиционирање како изолационист и агент на странска држава преку својот политички проект“.

„Предлогот на претседателот Радев за одржување референдум за еврото има за цел да ја зголеми поларизацијата во општеството, да предизвика политичка дестабилизација и курс кон предвремени избори. Ова директно им служи на геополитичките интереси на Москва и дава можност за зголемување на политичката тежина на популистичките, антиевропски, проруски сили во Бугарија.Русија или Европа – време е да се избере!“, напиша Атанас Атанасов од ПП-ДБ.

„За конечното право на влез во еврозоната, претседателот одлучи да го саботира со тоа што предложи неуставен референдум. За отфрлањето на референдумот на Вазраждане, со друга варијација на прашањето, веќе постои одлука од Уставниот суд – парламентот правилно го отфрли“, коментираше Божидар Божанов од ПП-ДБ, кој посочи дека „со овој потег, Радев веројатно планира да започне политички проект – добриот претседател кој сака да го праша народот, а лошите партии кои не сакаат“.

„Продолжуваме со промените ќе направиме сè што е во нејзина моќ за да влеземе во Еврозоната на 1 јануари 2026 година! Нема да го поддржиме овој неуставен референдум“, се закани копретседателот на коалицијата, Кирил Петков.

Делјан Пеевски од ДПС – Нов почеток реагираше велејќи дека „изјавата на Радев во 19 часот на Денот на Европа е толку неодржлива поради институцијата, а не поради личноста со неостварени амбиции и мора  да се преправаме дека тоа не се случила. Бугарија е неделив дел од Европа и никој не може да ѝ го одземе достојното место во семејството на европските демократии обидувајќи се да сее раздор и спротивставување. Европа обединува, а не дели, а нашата мисија се луѓето и нивната благосостојба“, напиша  Пеевски.

Вазраждане веднаш му честиташе на претседателот за неговата позиција и објасни дека долго време сакале да одржат таков референдум.

„Но, веднаш се поставува прашањето – што ќе се случи откако, или ако, парламентарното мнозинство од ГЕРБ, МРФ, БСП, ИТН, ППДБ и веројатно некои од малите пивишки патерици како Мех и Величие го отфрлат референдумот? Или ако го одложат гласањето со месеци, како што прават веќе трет месец со нашето барање, повторно одложено за 7 мај? Бугарија е во невидена ситуација и ако некоја од горенаведените две негативни опции се оствари, Вазраждане ќе му понуди на претседателот неконвенционално, но целосно уставно усогласено решение. Бидејќи пред две години беше извршен државен удар со отфрлање на законското барање на 604.000 Бугари и време е да се врати легалноста“, напиша лидерот на Вазраждане, Костадин Костадинов.

Лидерот на „Величие“ Ивелин Михајлов се вклучи во живо на својот Фејсбук профил за да му честита на претседателот.Потпретседателката Илијана Јотова, исто така, изрази поддршка за референдумот.

„Многу силна одлука од претседателот Радев. Потребен е референдум бидејќи беше изгубено многу драгоцено време за да се запознаат бугарските граѓани со сите предности, недостатоци и ризици. На почетокот сакам да го отфрлам предлогот што беше даден веднаш по обраќањето на Радев – дека ова е референдум за одбивање на еврото. Ништо слично. Референдумот е можност да се прашаат луѓето што мислат, начин да се направи темата достапна и да се отфрлат стравовите на луѓето. Дали ова ќе се случи зависи од одлуката на Народното собрание. Најелементарното нешто е да се помести темата на референдумот во геополитичка смисла, нема дилема „исток или запад“, ние сме полноправна членка на ЕУ. Одржувањето на референдумот не значи дека сме против еврото, напротив. Но, секако, информативните снимки на телевизија не ги презентираат сите информации за воведувањето на еврото, тие не ги подготвуваат луѓето за еврозоната“, рече  Јотова.

ИТН излезе со контроверзен став, од кој не е јасно дали коалицискиот партнер во сегашното владејачко мнозинство ќе го поддржи референдумот поднесен од Радев.

„Ние сме дел од владејачкото мнозинство за да ги решаваме проблемите на државата, а не да одиме против нашите принципи. Како учесници во владата, ќе ги поддржиме нашите партнери за сè што е корисно за државата и за сè што сме се договориле во документот за заедничко управување“, напиша лидерот на ИТН, Слави Трифонов. И под неговата објава има стотици коментари во кои се прашува што всушност сакал да каже и дали ќе го поддржи референдумот или не. (БГНЕС)