Прва голема изборна победа на екстремната десница во Германија по Втората светска војна

Екстремно десничарската Алтернатива за Германија (АфД) е на пат да победи на изборите во источната германска покраина Тирингија и е втора во Саксонија, според првичните прогнози.

Се чини дека германската крајна десница го постигна својот најголем изборен успех од Втората светска војна, освојувајќи регионално гласање на истокот на земјата во неделата.

Триумфот на антиимигрантската АфД, во регион кој беше под комунистичка контрола за време на Студената војна, е огромен удар за политичкиот центар на Германија – не само за трите партии во коалицијата на канцеларот Олаф Шолц, кои се чини дека претрпе значителни загуби.

АфД дојде на прво место во покраината Тирингија со околу 32,8 отсто од гласовите, според раната проекција – исход што, доколку се реализира, ќе поттикне многу душегрижници за тоа како центарот не успеал да го запре екстремната десница, и покрај растечкиот екстремизам на АфД.

„За нас, тоа е историски успех“, рече Алис Вајдел, еден од националните лидери на АфД.

Во понаселената покраина Саксонија, централно-десничарската Христијанско-демократска унија (ЦДУ) се чини дека ја победи крајната десница, доаѓајќи на прво место со 31,8 отсто од гласовите, според излезната анкета, а АфД е веднаш зад неа со 30,8.

Новата популистичка левичарска партија, Алијансата Захра Вагенкнехт (БСВ), треба да заврши на третото место во двете држави, според раните проекции – 12 отсто во Саксонија и 15,5 отсто во Тирингија.

Напливот на партии од екстремните делови на политичкиот спектар веројатно ќе се смета за уште еден удар за веќе слабата, трипартитна коалициска влада на германскиот канцелар Олаф Шолц.

Трите коалициски партии – централно-левичарската Социјалдемократска партија (СПД) на Шолц, Зелените и фискално конзервативната Слободна демократска партија (ФДП) – претрпеа загуби, според раните проекции. Во Тирингија, Зелените и ФДП се чини дека и двете излегоа од покраинскиот парламент, не успевајќи да го исполнат прагот од пет проценти неопходен за да добијат места, според раните проекции.

И покрај силните перформанси на АфД, партијата веројатно нема да ја преземе вистинската владејачка моќ. Сите други партии што требаше да влезат во покраинските парламенти одбија да владеат во коалициите со АфД.

Иако исходот се предвидуваше со месеци, центристичките партии се покажаа неспособни да го сменат трендот и резултатите испратија шокови низ политичкиот пејзаж. Излезноста во двете покраини беше висока, околу 74 отсто.

Левичарската, но социјално конзервативна партија на Захра Вагенкнехт (БСВ), именувана по нејзиниот огнен водач, покажа дека нејзините повици за повисоки даноци за богатите, построга линија за имиграцијата и азилот и крај на воената поддршка за Украина имаа длабока поддршка на истокот.

Бидејќи ниту една партија не освои апсолутно мнозинство, осуммесечната БСВ може да се покаже како клучна во разговорите за формирање влада во двете држави, бидејќи привлече меѓу 11,5% во Саксонија и 15,5 проценту во Тирингија, според привремената резултати.

Вагенкнехт им рече на новинарите дека е „прв пат во историјата на републиката“ една партија да се претстави толку добро на покраинските избори во првиот обид. „Тоа е нешто со што може да се гордееме“, рече таа.

Конзервативната опозициска партија Христијанско-демократска унија (ЦДУ), која води во националните анкети, се чини дека е на пат да победи во Саксонија како и пред пет години со 31,5 отсто, што е ветер во едрата на нејзиниот национален лидер Фридрих Мерц, кој има за цел да го предизвика Шолц на националните избори.

Во Тирингија, таа се најде на второто место зад AfD, со околу 24%, и можеби ќе може да создаде идеолошки незгоден владејачки сојуз со помалите партии, вклучувајќи ја и онаа на Вагенкнехт.

Многу гласачи од истокот велат дека сѐ повеќе се разочарани од мејнстрим политиката повеќе од три децении по националното обединување, со долготрајното влијание на структурниот пад, депопулацијата и заостанатите економски перформанси кои го зголемуваат чувството дека тие сè уште се граѓани од втор ред.

„АфД изгради основна база [на исток] која сега гласа за неа од убедување, не само поради фрустрација со другите партии“, рече професор Андре Бродок, политиколог од Универзитетот во Ерфурт во Тирингија.

Антимиграциската, антиисламска АфД ја помина последната недела од својата кампања објавувајќи ја пораката дека владата ги „разочара“ своите граѓани, истовремено искористувајќи го шокот и гневот поради смртоносното масовно прободување со нож во западниот град Солинген, наводно од страна на Сириец, одбиен барател на азил.

Партијата, чии ограноци во Саксонија и Тирингија се класифицирани како десничарски екстремисти од безбедносните власти, сепак би можела да биде прва во Бранденбург, руралната покраина во околината на Берлин, која ќе гласа на 22 септември, покажуваат анкетите.

Нејзиниот ко-лидер во Тирингија, Бјорн Хеке, постојано користеше забранети нацистички слогани на своите собири.

Неговата цел беше да постигне блокирачко малцинство од една третина од гласовите во Тирингија, каде што нацистите првпат ја освоија власта во германската покраина влада во 1930 година, пред да ја консолидираат контролата во Берлин три години подоцна. Конечните резултати рано во понеделник рано ќе покажат дали тој бил успешен.

На митингот во Ерфурт неколку дена пред изборите, Хеке им кажа на насобраните дека тој и АфД се единствените кои им застануваат на патот на „картелските партии“ кои работат на „замена на германскиот народ“ со „мултикултурно општество“ под „тоталитарна диктатура“.

Подемот на БСВ беше опишан како „менувач на играта“, нагласувајќи го отфрлањето на етаблираните политички партии додека на фрустрираните источни граѓани им нуди алтернатива на АфД, која многумина ја гледаат како премногу радикална.

Вагенкнехт, која веќе се подготвува за федералните избори во 2025 година, сугерираше дека ќе ја зголеми цената за приклучување кон која било коалиција, барајќи „дипломатија“ кон Русија.

Коалицијата на Шолц на централно-левичарските социјалдемократи, екологистот Зелените и либералните Слободни демократи веќе заостануваше и секоја од партиите имаше причина да се плаши од резултатите на изборната ноќ во неделата. СПД освои 6,1 отсто во Тирингија, a 7,6 во Саксонија. Голем пад имаат Зелените, а либералите, дел од владеечката коалиција. Зелените тесно ќе го поминат прагот од 5 отсто во Саксонија.

Обземена од идеолошки разлики и лични ривалства, владата се сопна во последниве месеци во реализацијата на нејзините главни политички иницијативи, вклучително и повеќе електрични возила на германските патишта. Ко-лидерот на Зелените, Омид Нурипур, неодамна ја опиша коалицијата во Берлин како „преодна влада“ во периодот по 16-те години на власт на Меркел.

Во неделата, Нурипур даде отрезнувачка оценка за изборните резултати, велејќи дека пробивот за крајната десница „предизвикува многу луѓе многу длабока загриженост и страв“. (Според агенциите)