Протести и блокади низ цела Србија, Вучиќ ги моли студентите да се откажат

Во петокот, силни полициски сили спречуваа блокади на кои повикаа студентите во Белград, Нови Сад и Ниш, а неколку лица беа приведени или уапсени, додека обвинителствата и судовите ја засилија својата должност со цел итно да ги гонат приведените за прекршоци или кривични дела.

Меѓу приведените е режисерот и професор на Факултетот за драмски уметности (ФДУ) во Белград, Стефан Филиповиќ, и уште седум студенти и вработени на ФДУ кои учествуваа на денешниот протест пред факултетот. Филиповиќ и студентите подоцна се ослободени.

Токму од овој факултет првично започнаа студентските блокади кон крајот на ноември минатата година по нападот на поддржувачите на Српската напредна партија врз студентите на ФДУ кои тивко им оддаваа почит на 16-те загинати при падот на настрешницата на железничката станица во Нови Сад. Блокадите на повеќе од 60 факултети на сите четири државни универзитети и протестите организирани од студентите прераснаа во студентско движење, поддржано од академската заедница и бројни општествени групи.

Во четврток, Владата на Србија, одлучувајќи за квотите за запишување, ги изостави ФДУ и Факултетот за филозофија и применети уметности (ФПУ), со образложение дека не почнале да ги компензираат часовите по блокадите, иако студентите официјално не објавија дека ги запираат.

Министерот за внатрешни работи Ивица Дачиќ изјави во врска со денешните блокади дека полицијата ќе обезбеди во текот на целиот ден „виталните сообраќајни точки во Белград нормално да функционираат“. Радио-телевизија на Србија и белградските портали објавуваат дека по три часа блокади, речиси сите патишта се проодни.

Српскиот претседател Александар Вучиќ реагираше повикувајќи на Инстаграм да „не урива Србија“, наведувајќи дека „државата сака да дозволи секаква слобода на собирање и изразување“.

Тој ги замоли студентите и граѓаните да ги напуштат најавените блокади, велејќи дека државата не сака да реагира и дека избегнува употреба на сила, но дека „државата не може и не смее да дозволи такво насилство, бидејќи тогаш веќе не е држава“.

„Затоа, ве молам, размислете повторно и освестете се уште еднаш. Ве молам како бог.“ За сите други луѓе, Србија е држава, сериозна и одговорна. „Така ќе биде утре и секој втор ден“, рече Вучиќ во видео порака на Инстаграм.

Секој нивен херојски потег завршува со плачење пред полициската станица, не е дозволено да се тепаат луѓе на улица, ќе мора да одговарате за тоа, рече Александар Вучиќ, од терасата на Претседателството во изјава и пренос во живо за провладината телевизија.

Вучиќ вели дека знаел дека ќе биде така.

„И јас се однесував татковски кон нив синоќа, знам дека немаа шанси, целосно контролиравме сè, велам дека сте мазохисти, се уништувате себеси, вашите соседи, кои често мислат исто како вас, никој навистина не разбира што правите, претпоставувам поради сликата на Инстаграм“, додаде тој.

Вучиќ рече дека бил во Палатата на Србија до 2 часот наутро, дека се вратил на работа утрово во шест и пол, дека се справувал со ситуацијата во Србија, односно со протестите, и дека утрово во Белград имало од 980 до .1010 луѓе, во моментот кога имале врв на собирот, и дека имало значително повеќе полицајци.

Милош Павловиќ, декан на ФДУ, изјави дека осум студенти, соработници и наставници од овој факултет се приведени. Некои, додава тој, се уапсени без никаква основа.

Во изминатите 48 часа, осум негови колеги од Факултетот за драмски уметности (ФДУ) се уапсени, рече Павловиќ, пренесува Н1.

„Некои од нив се приведени без налог, без објаснување и без законска основа. Сите беа ослободени по испрашувањето, што јасно покажува дека немало причина за нивното притворање. Сметавме дека е наша должност да ги слушнете сите потребни и точни информации директно од нас. Бидејќи нашите студенти, нашите колеги, не можат да бидат сведени на бројки, ниту препуштени на инсинуации и манипулации“, рече тој.

Нивната заедница стана цел на организирано и систематско заплашување, додаде тој. „Сведоци сме на отворена репресија, не само против институциите и законите на нашата земја“, рече тој.

Ова, изјави тој, е репресија на слободата на мислење, слободата на изразување, правото на мирно собирање.

„Не во апстрактен простор, туку над конкретни луѓе, студенти и наставници, туку над институцијата што постои за зачувување и развивање на овие слободи – Факултетот за драмски уметности. Ние отсекогаш сме се спротивставувале на сите форми на насилство и сме за демократско, ненасилно решавање на општествените конфликти. Но, она што го гледаме денес од највисоките државни позиции, преку институциите и контролираните медиуми, не е повик за дијалог. Тоа е насочено таргетирање, дисциплинирање и обид за задушување на секој критички глас“, рече деканот Павловиќ.

Во моментот кога студентите се апсат, професорите се изложени на притисок, а нивната работа е делегитимизирана, од ФДУ се очекува да се однесува како сè да е во ред, рече деканот низ солзи.

„Секоја таква симулација на нормалност денес значи негирање на реалноста. А реалноста е вонредна. Реалноста се секојдневни апсења, перфидно и континуирано заплашување, колапс на довербата во институциите и создавање емоционална сигурност и понижување. Реалноста е дека повеќе не знаеме дали ќе бидеме преведени поради нашето мислење, поради нашето присуство на состанок или само затоа што сме дел од училиште кое слободно размислува“, истакна тој.

Демонстрациите и блокадите во Белград и Нови Сад, кои започнаа во четврток навечер поради полициска бруталност на претходните протести, завршија по полноќ без интервенција на полицијата. Претходната вечер, од среда до четврток, десетици демонстранти беа повредени при полициското рушење на барикадите, од кои најмалку четворица претрпеа сериозни скршеници. 79 лица беа приведени.

Студентите на факултетот во Белград, Ниш и Нови Сад, во знак на протест против полициската бруталност, во четврток навечер ги повикаа граѓаните да ги завршат блокадите во тие градови од раните утрински часови во петок.

Полицијата одговори на тој повик со предупредување дека „ќе бидат преземени сите потребни мерки“ со цел „да се заштити јавниот ред и мир“, а обвинителството и судовите во петок воведоа дополнителна должност за итно гонење на демонстрантите приведени од полицијата, жандармеријата или полицајците во цивил.

Пратеникот во српскиот парламент и претседател на Демократската партија, Срѓан Миливоевиќ, денес им изјави на новинарите дека, во согласност со законот и неговите уставни овластувања, ќе ѝ предаде на Европската Унија список со имиња на полицајци за кои тврди дека го прекршиле Законот за полиција, Уставот на Србија и други закони. Тој ќе предложи, додаде, на сите оние кои ги пречекориле своите службени овластувања, ги малтретирале и малтретирале граѓаните, да им се забрани влез во ЕУ.

Студентите во блокадата на Факултетот за драмски уметности (ФДУ) во Белград вчера објавија дека „десет пати повеќе луѓе се приведени поради тридневните протести отколку поради падот на настрешницата на 1 ноември минатата година, кога 16 лица загинаа на штотуку реконструираната железничка станица во Нови Сад“.

Меѓу приведените во Нови Сад има студенти, професори, средношколци и граѓани, во многу случаи се наведени нарушување на јавниот ред или попречување на службено лице во вршењето на неговите должности.

Во меѓувреме, блокадите продолжија на неколку локации во Белград и Нови Сад. Се очекува демонстрациите да бидат уште поголеми како што се приближува ноќта. (Н.В.)