Промените се можни на изборите во Босна и Херцеговина

Граѓаните на БиХ излегуваат утре на избори. „Се разбира, како и обично во Сараево, се кажуваат и шеги за изборите. Како е можно повеќе луѓе да гласаат отколку што земјата има жители, прашуваат многумина. Сепак, тајната е лесно да се реши. Затоа што повеќе од еден милион жители живеат во странство. А тие, ако поседуваат државјанство на БиХ, имаат право на глас. Во земјата, околу три милиони луѓе се поканети да учествуваат на претстојните општи избори“, пишува германскиот весник „Тагесцајтунг“ за изборите во Босна и Херцеговина што се одржуваат утре, недела 2 октомври.

Во текстот, што го пренесува Дојче веле, понатаму се наведува: „Додека хрватските националисти ги држат ’своите’ кантони во рамките на бошњачко-хрватската федерација, а српските националисти контролираат дел од земјата во која доминираат Србите – Република Српска и луѓето кои живеат во неа и (речиси) ја наметнаа својата етно- националистичките идеологии, работите изгледаат поинаку кога се работи за мнозинското население. Во областите со мнозинско бошњачко население, каде што живее повеќе од 55 отсто од вкупното население, се одвива демократски процес кој може да доведе до изненадувачки резултати на овие избори“, заклучува „Тагесцајтунг“.

Истиот весник донесува и поопширен текст за општите избори во Босна и Херцеговина. „Да избираш и отидеш или да промениш сѐ“е насловот на текстот во кој меѓу другото се вели:

„Само во последната година повеќе од 100.000 луѓе наводно ја напуштиле земјата и отишле во правец на ЕУ. Оваа тема крчка и стана главна тема на изборната кампања. Педесетгодишниот Един Форто, лидер на социјал-либералната и мултиетничка партија Нашата партија, во средата за време на телевизиска дискусија рече: ‘Кој сака да живее во земја чиј развој е попречен и блокиран од националистите?’ Мора, конечно, вели Форто, да се создаде перспектива и безбедни услови за луѓето во земјата. Тој не е сам во критиките. А социјалдемократите како Саша Магазиновиќ, кој е во подем, бараат конечно да има темелна промена во земјата, во чиј развој со децении доминираа националистичките партии.

Магазиновиќ може само да се насмее кога српскиот националистички лидер Милорад Додик тврди дека Србите и Бошњаците не можат да живеат заедно. Самиот е Србин и во 2018 година со мнозинство гласови беше избран за пратеник во Парламентот на Федерацијата во делот на Сараево во кој доминираат бошњаците. И поконзервативниота, но и посветена на мултиетничката БиХ, претседател на партијата Народ и правда, Елмедин Конаковиќ, дува во истиот рог“, пишува Тагесцајтунг.

„Овие тројца се политичари на тнр. Тројка која на локалните избори пред две години успеа да освои мнозинство во градскиот парламент против муслиманската национална партија СДА и да коалицира. Актуелната градоначалничка, која има само 31 година, социјалдемократката Бенјамина Кариќ, симболизира промена во политиката со нова, неоптоварена, прогресивна генерација политичари, која е совршено способна да го води бродот на Босна и Херцеговина во нова насока. Барем во деловите на земјата каде што доминираат Бошњаците и каде што живее и мнозинството од вкупното население на Босна и Херцеговина“, пишува весникот.

„Оваа партиска констелација е опкружена со контрадикторно, но енергично граѓанско општество на уметници, еколошки активисти и женски групи. Ова ги вклучува претседателот на еврејската заедница Јакоб Финци и претседателот на ромската организација Дерво Сејдиќ и активистката за граѓански права Азра Зорниќ, сите тројца ја тужеа државата поради актуелниот Устав и нивните граѓански права пред Судот за човекови права во Стразбур и ја добија тужбата. Но, пресудите донесени пред десет години до сега не се спроведени.

„Барем во областите во кои доминираат Бошњаците, социјалдемократите и нивните сојузници имаат шанса да ја разнишаат доминантната позиција на муслиманската национална партија СДА. Затоа што СДА (Партија за демократска акција), која беше доминантна со децении, сега е потресена.

Нејзиниот претседавач Бакир Изетбеговиќ, кој се натпреварува за функцијата бошњачки претставник во тричленото државно претседателство, и неговата сопруга Себија се најдоа во центарот на критиките, особено во главниот град Сараево. Нивниот автократски стил, прикривањето на корупцијата на партијата СДА, сомнителните потврди на д-р Себија Изетбеговиќ, која нејзиниот сопруг ја постави на чело на некогаш познатата болница Кошево, ги дискредитираа дури и меѓу нивните бројни поддржувачи.

Иако, мора да се признае, муслиманската национална партија никогаш не се залагаше за етничко-националистичка поделба на земјата како хрватските и српските националисти – таа секогаш го бранеше територијалниот интегритет на земјата – таа направи многу компромиси со другите две национални партии во последните децении. . Во сенка на ‘валканите политички договори’ меѓу овие сили се склучуваа нетранспарентни зделки во корист на врвот на партијата. Таа корупција сега ја оптоварува партијата СДА, а со тоа и Бакир Изетбеговиќ“, пишува „Тагесцајтунг“.

Весникот оценува дека противкандидатката на Милорада Додик за претседател на Република Српска, Јелена Тривиќ е „сериозен противник“ и дека во зависност од анкетите таа е пред или зад него. „Меѓутоа, тешко дека ќе има промена. во Бања Лука“, пишува „Тагесцајтунг“. Весникот наведува и дека „во хрватските кантони, етнонационалистичката ХДЗ на Драган Човиќ држи сѐ под контрола“. Сепак, непредвидливо е дали кандидатката на ХДЗ ќе биде избрана во тричленото Претседателство на Босна и Херцеговина.

Мора да си одат сите тројца, Човиќ, Додик, Изетбеговиќ“, бара не само Тројката, туку и граѓанското општество. Многу луѓе во Босна сакаат промени“, заклучува „Тагесцајтунг“.

Германската новинска агенција ДПА пишува за поддршката што унгарскиот премиер Виктор Орбан му ја даде на Милорад Додик во предизборната кампања. „Тој е добар пријател на Унгарија и на Унгарците и можам да се пофалам со неговото лично пријателство“, рече Орбан во едноминутното видео емитувано од РТРС во Бања Лука. Унгарскиот премиер не ја спомна државата БиХ во тоа видео со ниту еден збор.

Агенцијата потсетува дека Додик минатата недела беше во Москва, каде што беше примен од рускиот претседател Владимир Путин.