Профитабилност на летниот туризам во регионот – кои земји генерираат најголеми приходи

Туризмот на Балканот повеќе не е само сезонски бизнис – тој стана сериозен стратешки столб на економијата на многу земји во регионот. Летните дестинации од јадранскиот брег до планинските езера привлекуваат милиони туристи годишно, а со тоа и милијарди приходи. Додека некои земји бележат извонредни финансиски резултати, други вложуваат напори да го достигнат истото ниво на препознатливост и привлечност.

Хрватска и Црна Гора – лидери во јадранскиот туризам

Хрватска и Црна Гора се земји кои во последните години се позиционираа како главни летни туристички дестинации на Балканот. Со повеќе од 1.000 острови, кристално чисто море и извонредно развиена инфраструктура, Хрватска привлекува повеќе од 18 милиони туристи секоја година. Црна Гора доживува импресивен раст – особено во луксузниот туризам, со бројни инвестиции во хотели од висока класа и марини за јахти.

Хрватска е меѓу 20-те земји во светот по приходи од туризам во однос на бројот на жители. Во 2024 година, Хрватска остварила над 14 милијарди евра приходи од туризам, додека Црна Гора остварила околу 1,3 милијарди евра.

Туристичката инфраструктура во овие земји станува сè поразвиена – од аеродроми до марини, ресторани со ѕвездички на Мишелин и дигитализирани системи за резервации. Туристите очекуваат и добиваат високо ниво на услуга. Кога станува збор за искуствата на посетителите, не е занемарливо да се споменат практичните аспекти на патувањето – достапната помош на патот во Црна Гора или Хрватска дополнително влева доверба кај туристите кои патуваат со сопствен превоз.

Исто така, овие дестинации успешно го балансираат масовниот и ексклузивниот туризам. Додека Дубровник и Будва привлекуваат илјадници посетители дневно, ексклузивните одморалишта на места како Тиват или Хвар се фокусирани на клиенти со поголема потрошувачка моќ.

Грција и нејзините островски бисери

Грција е синоним за летни одмори во Европа. Нејзиниот брег и повеќе од 6.000 острови (од кои 227 се населени) овозможуваат разновиден туристички производ што ги задоволува речиси сите вкусови. Во 2024 година, Грција регистрираше над 21 милијарда евра приход од туризмот, што ја прави апсолутен лидер во регионот.

Туристи од целиот свет доаѓаат во Грција не само поради морето, туку и поради културното и историското наследство, гастрономската понуда и топлото гостопримство. Санторини, Миконос и Крит со години се на листите на најпосакувани дестинации во светот, а инвестициите во луксузни хотели дополнително ги зголемуваат приходите.

Еден интересен аспект на профитабилноста на грчкиот туризам е понудата на автентични сувенири, кои бележат висока потрошувачка по посетител. Аквамаринот е скапоцен камен што често се користи при изработка на локален накит на островите, а туристите сакаат да го купат како траен сувенир од нивниот престој. Ваквите сувенири имаат висока додадена вредност и честопати претставуваат значаен извор на приход за локалните занаетчии.

Грчката влада активно работи и на подобрување на туризмот преку субвенционирање на руралниот и културниот туризам, како и преку дигиталната трансформација на секторот, што овозможува подобра достапност и организирање на одмори за посетители од целиот свет.

Албанија – новата ѕвезда на Јадранот

Албанија доживеа вистински туристички бум во последните години, признаена како прифатлива, автентична и егзотична дестинација на Балканот. Нејзината ривиера, особено места како Саранда, Ксамил и Драч, стануваат сè попопуларни меѓу европските и регионалните туристи.

Според податоците, повеќе од 11,7 милиони странски туристи ја посетиле Албанија во 2024 година. Овој раст е резултат на системски реформи, инвестиции во инфраструктура и подобра промоција на земјата како безбеден и привлечен летен одморалиште.

Албанија се издвојува по својата природна убавина и сè уште ниските цени, што привлекува помлади туристи и семејства од земји како Полска, Чешка и Германија. За разлика од некои поразвиени дестинации, Албанија има простор за понатамошен раст. Правилно насочените инвестиции во обука на персоналот, заштита на крајбрежјето и подобрување на услугите можат значително да придонесат за уште поголема профитабилност во наредните години.

Како беше претходната сезона и што може да се очекува во следната?

Очигледно е дека цела Југоисточна Европа е на бран на туристички раст. Периодот од 2019 до 2023 година беше обележан со постепено закрепнување од пандемијата, но и силна промоција на дестинациите преку заеднички иницијативи како што е Регионалната канцеларија за соработка. Ваквите кампањи придонесоа туристите повеќе да не гледаат на поединечни земји, туку на Балканот како на заокружена дестинација – што беше една од главните цели.

Токму овој стратешки пресврт доведе до тоа земјите кои претходно не беа познати како летни дестинации, како што е Албанија, да доживеат експлозивен раст. Се очекува до 2040 година, земјата ќе го дуплира бројот на туристи во споредба со сегашната ситуација. Бугарија, исто така, има јасни амбиции – се предвидува дека приходите од туризам ќе достигнат дури 16 милијарди лева.

За летниот туризам да биде навистина профитабилен и одржлив на долг рок, земјите во регионот мора да размислуваат подалеку од само промоција на плажите. Клучот е во стратешките врски – и физички и маркетиншки.

Еден од најважните чекори кон зголемување на профитот е инвестирањето во инфраструктура. Кога патиштата се со добар квалитет, сигналите се сигурни и сите информации се достапни онлајн, туристите полесно се движат, планираат подолг престој и се среќни да се вратат. Исто така, не треба да ја занемариме едукацијата на персоналот во угостителската индустрија – бидејќи ниедна реклама не може да го надмине чувството што го остава топол домаќин или добро обучен водич.

Покрај тоа, промоцијата на локалните производи мора да стане составен дел од туристичката понуда. Ако искуството од летниот одмор е надополнето со квалитетни сувенири, автентична кујна и незаборавни приказни, не само што се зголемуваат тековните трошоци, туку и емоционалната поврзаност на туристите со дестинацијата. И тоа е најдобрата гаранција за нивната лојалност.

Летниот туризам на Балканот поминува низ фаза на зрелост и забрзан раст. Профитабилноста, сепак, не зависи само од бројот на туристи, туку и од тоа колку секој од нив троши, колку останува и дали ќе се врати. Токму затоа мора да се инвестира во сите аспекти.