Предупредување од ЕУ до Србија: Нема членство во Унијата со амбасада во Ерусалим

Додека Вучиќ и Хоти разговараа со Борел во Брисел Унијата јасно соопшти дека нема членство за Србија и Косово ако не се придржуваат кон надворешната политика на ЕУ. Само САД и Гватемала имаат амбасади во Ерусалим

БРИСЕЛ – Европската унија ги предупреди Србија и Косово во понеделникот дека можат да ги поткопаат нивните надежи за членство во ЕУ со преместување на нивните израелски амбасади во Ерусалим, откако ненадејната најава на американскиот претседател Доналд Трамп за промената ги остави официјалните претставници во Белград и Приштина во проблем како да ја ограничат политичката последица.

Во неочекуван потег минатата недела, Трамп рече дека Србија и Косово се согласиле да ги нормализираат економските врски како дел од разговорите со посредство на САД, кои вклучуваат преместување на амбасадата од Белград во Ерусалим и меѓусебно признавање меѓу Израел и Косово.

Тоа ги изненади Европејците, кои водат сложени разговори меѓу Србија и нејзината поранешна територија на Косово за подобрување на нивните долго затегнати односи, додека српските официјални лица се чини дека ја намалија својата посветеност кон Трамп, а Косово се обиде да ги смири загриженоста меѓу муслиманските земји.

Долготрајната политика на ЕУ од 27 нации е дека статусот на Ерусалим треба да се договорен меѓу Израел и Палестинците како дел од пошироките мировни преговори и дека Србија – како кандидат за влез во блокот – треба да го почитува тоа.

„Нема земја членка на ЕУ со амбасада во Ерусалим“, рече портпаролот на Европската комисија Петер Стано. „Сите дипломатски чекори што можат да го доведат во прашање заедничкиот став на ЕУ за Ерусалим се работа за сериозна загриженост и жалење“.

Пофалувајќи го, како што рече, „голем чекор напред“ и „навистина историска определба“, Трамп – длабоко во кампања пред претседателските избори во ноември – објави во петокот дека „Србија и Косово се обврзаа на економска нормализација“.

Трамп исто така рече дека Србија се обврзала да отвори трговска канцеларија во Ерусалим овој месец и да ја премести нејзината амбасада таму во јули. Администрацијата на Трамп го призна Ерусалим за главен град на Израел кон крајот на 2017 година и ја премести амбасадата на САД таму во мај 2018 година.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху му се заблагодари на претседателот на Србија и потврди дека Израел и Косово, претежно муслиманска земја, ќе воспостават дипломатски односи. Тој рече дека Приштина исто така ќе ја отвори својата амбасада во Ерусалим.

Стано, зборувајќи додека српскиот претседател Александар Вучиќ и премиерот на Косово, Авдулах Хоти, одржуваа нова рунда разговори во Брисел за нормализирање на нивните односи, рече дека на ЕУ однапред ѝ било кажано само за економските аспекти на настанот во Белата куќа, а не за преместувањата во Ерусалим.

Во Белград српските официјални лица се чини дека отстапија од ветувањето за амбасадата, а министерот за надворешни работи Ивица Дачиќ рече дека конечната одлука сепак ќе треба да ја разгледа владата и ќе зависи од „бројни фактори“, вклучително и идниот развој на врските со Израел.

Во меѓувреме, косовскиот претседател Хашим Тачи разговараше телефонски со претседателот на Турција Реџеп Таип Ердоган, обидувајќи се да ги смири стравувањата за одлуката за признавање на Израел изразена од Турција и групата земји на Арапската лига.

„Таквото признавање нема да го наруши стратешкото, пријателско и братско партнерство со Турција во никој случај“, рече Тачи по разговорот.

Израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху го поздрави договорот со кој се воспоставуваат дипломатски односи со Косово и ќе се отворат амбасади и на Косово и на Србија во Ерусалим. Тие би им се придружиле на САД и Гватемала како единствени земји со амбасади во оспорениот град, чиј источен сектор Палестинците го сметаат како главен град на идната држава.

„Ние ќе продолжиме со напорите, така што дополнителни европски земји ќе ги пренесат своите амбасади во Ерусалим“, рече Нетанјаху во петокот. Тој истакна дека Косово станува првата земја со мнозинство муслимани што ќе отвори амбасада во Ерусалим.

Косово еднострано прогласи независност од Србија во 2008 година, околу една деценија откако Белград испрати војска во својата поранешна територија за да го разбие бунтот од страна на етничките албански сепаратисти. Србија одбива да ја признае државноста на Косово и оттогаш тлее напнатоста.

Преговорите олеснувани од ЕУ, за кои Европејците велат дека е единствениот начин да се решат нивните надежи за членство, започнаа во март 2011 година и произведоа повеќе од десетина договори, но повеќето од нив не беа почитувани.

Разговорите запреа во ноември 2018 година и продолжија дури во јули откако започнаа паралелни напори за преговори на САД.

Но, откако се состанаа уште еднаш во понеделникот, Вучиќ и Хоти повторно се посветија на европската патека, велејќи дека „тие придаваат најголем приоритет на интеграцијата во ЕУ и на продолжување на работата на дијалогот Белград-Приштина, олеснет од ЕУ“.

Во она што беше опишано како „заедничка изјава“ издадена од канцеларијата на шефот за надворешна политика на ЕУ, Жозеп Борел, Вучиќ и Хоти исто така рекле дека „се обврзуваат да ги удвојат своите напори за да обезбедат понатамошно усогласување со ЕУ во согласност со нивните соодветни обврски“.

Тие го спуштија значањето од договорот во петокот, велејќи дека „неодамна договорените документи во Вашингтон, врз основа на претходните обврски поврзани со дијалогот, преземени од двете страни, може да дадат корисен придонес за постигнување на сеопфатен, правно обврзувачки договор за нормализирање на односи“. (Асошиетед прес)