Почесното Рациново признание за Милан Јазбец – мост меѓу културите на двете пријателски земји

Високото признание за афирмација на македонската литература и култура во светот – Почесното Рациново признание за 2019 година на годинашните 56. Рацинови средби во Велес, Организацискиот одбор на средбите одлучи да му го врачи на проф. д-р Милан Јазбец, кој ја извршува и функцијата амбасадор на Република Словенија во нашата земја.

Професоре Јазбец, што значи ова високо признание за Вас?

– Тоа за мене е големо признание, голема чест и одговорност и јас многу сум задоволен и радосен. Соопштувањето на веста дека сум добитник, за мене беше едно големо изненадување, затоа што јас не го очекував и не размислував за тоа. Кога работиш и си задоволен од својата работа, тоа е креација, уживање. За мене е голема чест да добијам вакво признание, како амбасадор кој пишува поезија и книжевност, тоа е нешто посебно за мене.

Како ја гледате наградата?

– Наградата ја гледам и во контекст на словенечко-македонските односи. Јас наградата ја добив за својата книжевна и преведувачка дејност на двата јазика, но бидејќи сум амбасадор на Словенија во вашата земја, оваа награда е дел од тие односи меѓу нашите две земји. Наградата за мене е поттик и за другите, посебно за младите. Да посочам еден пример, кога една девојка од Велес за мене напиша и текст кога излезе мојота книга „Сјајна ѕвезда со лавовска грива“ и тоа ми дава мотивација во овие мои години, а уште повеќе за младите. Многу ми е драго да видам како младите со голем интерес слушаат, прифаќаат и тоа за нив е мотивација.

Кој е професор д-р Милан Јазбец?

-Тој спаѓа во редот на познати словенечки интелектуалци, а автор е на 39 книги од повеќе области. Неговите публицистички и научни трудови за дипломатијата се изучуваат на универзитетите во Словенија. Неговите прозни и поетски објави се преведени на англиски, германски, руски, турски, арапски, албански и македонски јазик.

На што е резултат оваа награда?

– Од печат ми излегоа четири книги на македонски: „Сјајна ѕвезда со лавовска грива“ во две изданија, „Мартин Крпан – дипломат и воин“ – нашиот национален мит интерпретиран како дипломат и воин и „Виножито за душата“. Тоа е мојот книжевен опус од словенечки на македонски, но како Амбасада на Република Словенија имаме многу културни активности, во Скопје и во други градови. Имаме гостувања на наши писатели и различни други уметници. Тоа е тоа што нè зближува нас, народите, убаво е да гледаш како луѓето ги прифаќаат тие настани, како се воодушевуваат од нив и како се зближуваат. Инаку да најавам дека на крајот на јуни ќе имаме претставување на Република Словенија во вашата земја со 30 фолклорни групи, како и дувачки оркестар, мажоретки…

Како амбасадор што ќе направите за збогатување на односите меѓу двата пријателски народа?

– Пред сè ќе работам на уште преводи на нови дела од словенечки на македонски и обратно. Од словенечки на македонски имаме многу преводи на познати и афирмирани автори. Но, планирам да работам на преведување млади словенечки автори и обратно, и сакам и тие да бидат презентирани и претставени во двете земји. Мислам дека е многу важно и во таа насока се и театарски гостувања на словенечки театри во вашата земја и обратно, на македонски во Словенија. Многу е важно до граѓаните како публика да допре живиот збор, затоа што едно е кога ја читаш книгата дома сам, а друго е кога ја слушаш на сцена. Мислам дека тоа е многу важно, посебно сега кога сме различни држави и немаме толку контакти со јазикот. Затоа сметам дека тоа е многу важно да допре до публиката од двете земји. Тоа уште повеќе затоа што словенечкиот и македонски јазик се многу блиски и имаат многу заеднички зборови, како на пример: чевли, облека и други и на тој начин е многу полесно да го разбереш другиот.

Колку Македонци има во Република Словенија и обратно, колку се ценети како граѓани?

– Во Република Словенија живеат околу 20 илјади македонски граѓани, Македонци и Албанци, плус имаме и 20 илјади кои се словенечки граѓани. Тое е огромна бројка. Сакам да потенцирам дека Словенија последните години е привлечна дестинација за македонските студенти. Во моментов во Словенија има околу 830 македонски студенти, што е огромна бројка. Ако зборуваме за културата, музиката, Васко Атанасовски џез-трио се поим во Република Словенија. Влатко Стефановски во Словенија гостува колку и дома. Вашата етногрупа „Љубојна“ својот имиџ го создаде кога беше во Словенија. Томислав Шопов, легендарен македонски диригент, 15 години живееше и работеше во Словенија. Кога ќе се спомне подрачјето на науката, медицината, најпознатите светски уролози и кардиолози се Македонци кои живеат во Словенија. Имаме и една група од три-четворица светски познати теоретичари за роботика кои се Македонци и работат во Институтот „Јоже Штефан“. Тоа е доказ за одличната врска, а ние сме толку блиски народи и како да има некоја магија што нè влече и приближува да бидеме заедно.

Колку словенечки државјани живеат во Република Северна Македонија?

– Во Вашата земја живеат околу 800 словенечки државјани, а има уште толку кои живеат и работат тука. Имаме три словенечки друштва, од кои две во Скопје и едно во Битола што работат на соработка и презентирање на културата на двете земји.

На што работите во моментов како автор?

– Подготвувам збирка на мојата црна – негативна депресивна поезија, која планирам да излезе од печат кон крајот на годинава. Воедно на мојата книга „Сјајна ѕвезда со лавовска грива“ се работи превод на седум јазици: македонски, албански, турски, ромски, влашки, српски и бошњачки во еден пакет како комплет книга за еден пример за мултиетничка активност од страна на Словенечката амбасада.

Високото Рациново признание годинава по втор пат го доби писателот Венко Андоновски за романот „Припитомување на кучката-приказни за лудилото“. (МИА)