Новата чешка влада засрамена од непознавањето на англискиот јазик на министрите

ПРАГА – Кога новата петпартиска коалиција ја презеде функцијата во Чешката Република една недела пред Божик, се очекуваше таа да најави реафирмирање на еврофилските и западните акредитации на земјата по години амбивалентност и заштита под популистичката влада во заминување.

Наместо тоа, новата администрација – на чело со Петр Фијала, поранешен професор по политички науки кој го замени поранешниот олигарх Андреј Бабиш на премиерската функција – го најде својот внимателно изработен изглед на надворешен имиџ нарушен со засрамувачките откритија за слабите способности на нејзините членови да зборуваат англиски.

Откривањето на весникот Hospodářské Noviny предизвика загриженост за тоа како владата на Фиала ќе се справи кога земјата ќе го преземе ротирачкото претседателство со ЕУ во јули, одговорност што ја предизвикува способноста на министрите да комуницираат со странски политичари.

Тоа, исто така, предизвика напад на душегрижници за едно подлабоко прашање: како една нација која ги фрли оковите на комунизмот пред повеќе од 30 години и чиј јазик малку се зборува или разбира надвор од нејзините граници, можеби не успеа да ги стекне потребните вештини за интеракција со сè повеќе меѓусебно поврзан свет.

Ваквиот неуспех би бил болен со филозофијата „враќање во Европа“ што ја поддржуваше покојниот Вацлав Хавел, драматургот кој стана дисидент и кој стана претседател на Чехословачка по кадифената револуција во 1989 година, која го најави падот на комунизмот и чие либерално кредо јавно го прегрна новата влада.

Hospodářské Noviny открија дека неколку клучни министри биле лингвистички неопремени да ја облечат таа мантија откако истражија дали групацијата „Сполу“ (Заедно) на Фијала – најсилна фракција во коалицијата – го исполнува условот „да се осигура дека секој член на владата знае барем еден странски јазик што лесно може да го зборува“.

Пет од 18 министри од кабинетот признаа дека поседуваат или само „туристичко ниво“ или малку англиски и рекоа дека ќе се потпираат на преведувачи на европските собири – пристап што коментаторите го сметаат за несоодветен бидејќи ја занемарува важноста на контактите лице в лице на неформалните сесии , каде преведувачите генерално отсуствуваат. Некои министри рекоа дека нивното знаење на англискиот е доверливо – вклучувајќи го, иронично, Јан Липавски, новиот министер за надворешни работи, чие назначување чешкиот претседател, Милош Земан, неуспешно се обиде да го блокира со наводна основа дека е академски неквалификуван. Другите не успеаја да одговорат.

Меѓу оние кои признаваат слаби англиски вештини беа Јана Чернохова, министерката за одбрана, која ќе се очекува да присуствува на самитите на НАТО, и министерот за финансии, Збинјек Станјура, иако и двајцата тврдеа дека знаат полски и руски јазик, вториот како наследство од комунистичкото минато кога регионалната хегемонија на Москва го направи задолжителен во чешките училишта.

Маките на Станјура се сметаат за особено неповолни, бидејќи тој ќе претседава со Екофин, Советот на министри за финансии, кој се состанува за да разговара за важни финансиски и економски прашања.

Неговата неспособност потсетува на судбината на неговата претходничка, Алена Шилерова, која беше многу критикувана откако беше снимена како се оддалечува откако репортер на чешката телевизија ѝ постави прашање за европската финансиска политика на англиски и која читаше говори на англиски на состаноците на ЕУ од сценарио во кое беше напишан и изговорот на зборовите. Подоцна беше објаснето дека таа има ограничено познавање на англискиот јазик.

Иако некои министри тврдат дека знаат германски, Петр Каниок, вонреден професор специјализиран за европски прашања на Универзитетот „Масарик“ во Брно, рече дека англискиот ќе остане работен јазик на ЕУ и покрај напуштањето на Британија од блокот поради „Брегзит“. Неспособноста на многу чешки политичари да комуницираат со него ќе ѝнаштети на интересите на земјата и ќе го поттикна евроскептицизмот, додаде тој.

„Имаме луѓе кои сакаат да бидат пратеници или да имаат јавни функции кои не обрнуваат доволно внимание на нивните јазични вештини“, рече Каниок. „Тоа е изненадувачки бидејќи поминаа повеќе од 30 години од Кадифената револуција, а луѓето на јавни функции се во нивните 50-ти години, па имаа доволно време да поминат низјазична обука.

Откако Чешка се приклучи на ЕУ во 2004 година, таа беше многу одбранбена, особено во споредба со балтичките земји [Литванија, Латвија и Естонија] или Шведска, Финска или Холандија, кои имаат слична големина на населението, но се многу активни во европската политика. Тоа е делумно поради различните јазични вештини. Тоа е огромен проблем што ѝ штети на чешката политика на ЕУ“, вели Каниок.

Иако течно говорниот англиски јазик е вообичаен во Чешка – земја со 11 милиони жители – ограниченото познавање на јазикот меѓу политичарите го одразува поширокиот културен недостаток на интерес за настани надвор од нејзините граници, вели Јан Чулик, предавач по чешки прашања на Универзитетот во Глазгов.

„Многу Чеси се чувствуваат исклучително удобно дома и не покажуваат голем интерес за она што се случува надвор, и покрај фактот што речиси 400 години, политичката ситуација во нивната земја отсекогаш била обликувана од странство“, рече тој. „Политичарите кои од падот на комунизмот не покажаа никаков интерес за она што се случува надвор од нивниот мал чешки дел, не можат реално да разберат што се случува околу нив. Нивните ставови нужно ќе бидат парохиски, ограничени и погрешни“. (Обсервер)