Научниците создадоа глушец од двајца татковци
Научниците за прв пат создадоа глувци со двајца биолошки машки родители, што е значајна пресвртница во репродуктивната биологија. Тимот предводен од Кацухико Хајаши, професор по биологија на геномот на Универзитетот во Осака во Јапонија, произвел јајца од клетките на кожата на машките глувци кои, кога ќе се имплантираат кај женските глувци, произведувале здрави младенчиња, објави списанието Nature.
Резултатите од истражувањето во иднина би можеле да се применат во третмани за плодност, вклучително и за истополови парови, и да помогнат да се спречи истребување на загрозените животни. Сепак, научниците предупредуваат дека треба да се направат многу повеќе истражувања пред култивираните клетки да се користат за производство на човечки јајца во лабораторија.
„Се очекува апликацијата кај луѓето да трае долго време, можеби 10 или повеќе години. Дури и да се примени, никогаш не знаеме дали јајцата се доволно безбедни за да се добие бебе“, рече Хајаши.
Клетките се репрограмирани од опашките на глувчето
Истражувачите зедоа клетки од кожата од опашките на возрасни машки лабораториски глувци, кои, како и мажите, содржат еден Х и еден Y хромозом и ги претворија во индуцирани плурипотентни матични клетки, или iPSCs – вид на клетка што научниците ја репрограмираа во ембрионска состојба. Овој процес на генетски инженеринг, кој воведува специфични гени за создавање на клетки кои имитираат ембрионски матични клетки, првпат го користеше научникот Шиња Јаманака, добитник на Нобеловата награда.
Кога iPSC се одгледуваат во лабораторија, неколку од нив спонтано го губат Y-хромозомот, кој не е неопходен за растот на овој конкретен тип на клетки, создавајќи „XO“ клетки, објасни Хајаши. Истражувачите развиле XO-клетки и откриле дека некои клетки развиле два Х-хромозоми како резултат на неисправни клеточни делби – што ги прави хромозомски женски. Третманот на XO-клетките со соединение наречено реверзин го зголеми бројот на XX клетки, открија истражувачите.
Потоа, тимот ги претвори XX клетките во примордијални герминативни клетки, прекурсори на јајце клетки и сперматозоиди, кои последователно се програмирани со сигнали кои ги претвораат во јајце клетки. Откако биле оплодени со сперматозоиди и имплантирани во матката на глушец, јајцеклетките создале живи потомци.
Неизвесна примената кај луѓето
„Оваа студија е особено интересна затоа што ги искористува грешките за кои се знае дека се случуваат за време на културата на XY-клетките, што доведува до губење на хромозомот Y и последователно стекнување на втор Х хромозом, што резултира со XX клетки способни да генерираат живи потомци., вели Род Мичел, професор по развојна ендокринологија во Центарот за репродуктивно здравје на MRC на Универзитетот во Единбург во Шкотска.
„Сепак, неговата потенцијална примена кај луѓето (на пример, истополови парови) останува неизвесна. Во студијата на глувци, многу малку ембриони генерирани со помош на клетки од глувци резултираа со живи потомци, а последните чекори потребни за претворање на герминативните клетки во јајца не беа веродостојни, репродуцирани со помош на човечки клетки“, заклучи Мичел.