Најмистериозниот аеродром на светот: Изграден среде пустина, сѐ „пука“ од луксуз, но авионите и патниците ги нема никаде

Целосно финансиран од кинески пари во износ од 240 милиони американски долари, беше завршен во октомври 2024 година, но сè уште не е во функција.

Најновиот и најскапиот аеродром во Пакистан изгледа како енигма – нема патници, нема авиони и нема јасно дефиниран датум за отворање. Новиот меѓународен аеродром Гвадар, целосно финансиран од кинески пари во износ од 240 милиони долари, беше завршен во октомври 2024 година, но сè уште не е оперативен.

Лоциран во крајбрежниот град Гвадар, аеродромот е остар контраст со сиромашниот и нестабилен југозападен регион Балучистан, во кој се наоѓа.

Кина веќе десет години инвестира милијарди во Балучистан и Гвадар преку амбициозниот проект наречен Кинеско-пакистански економски коридор (CPEC), кој ја поврзува кинеската провинција Ксинџијанг со Арапското Море. И додека властите тврдат дека КЗЕК ќе донесе трансформација, доказите за промена се малку. Градот сè уште не е поврзан на националната електрична мрежа – струјата доаѓа од соседен Иран или преку соларни панели, а недостатокот на вода за пиење е хроничен.

За 90.000 жители на Гвадар, аеродром со капацитет од 400.000 патници годишно едноставно не е приоритет.

„Овој аеродром не е за Пакистан или Гвадар“, рече Азем Калид, експерт за меѓународни односи, специјализиран за кинеско-пакистанските односи.

„Ова е аеродром за Кина да обезбеди безбеден пристап до своите граѓани во Гвадар и Балучистан“, посочи тој.

Град под опсада: Помеѓу милитантите и војската
CPEC дополнително го поттикна деценискиот бунт во Балучистан, богат со ресурси и стратешки важен регион. Сепаратистичките групи, кои тврдат дека државата ги искористува ресурсите на сметка на локалното население, се борат за независност, често напаѓајќи и пакистански војници и кинески работници.

Пакистанската влада, сакајќи да ги заштити кинеските инвестиции, значително го зголеми своето воено присуство во Гвадар. Градот е вкрстен со контролни пунктови, бодликава жица, воени патроли и караули. Патиштата често се затворени за да им се овозможи на кинеските работници и пакистанските службеници безбедно да минуваат.

Новинарите кои го посетуваат Гвадар се внимателно следени од разузнавачките служби, додека дури и локалниот рибен пазар е прогласен за „премногу чувствителен“ за медиумско покривање.

Локалното население не ја гледа користа од кинеските пари
Иако Гвадар има свој шарм, а мештаните се гостопримливи, перцепцијата за неговата несигурност влијае на бројот на посетители. Единствената комерцијална авиокомпанија го поврзува со Карачи три пати неделно, додека нема директни летови до главниот град Исламабад или главниот град на провинцијата Квета.

Локалните активисти предупредуваат дека илјадници луѓе исчезнале во Балучистан во изминатите децении – секој што зборува за експлоатација или репресија може да биде приведен под сомнение за поврзаност со бунтовнички групи. Владата ги негира наводите за насилно исчезнување и тортура.

Хашим вели дека би сакал ЦПЕК да донесе нови работни места за младите од регионот, но досега тоа не се случило.

„Кога некој има нешто да јаде, нема причина да тргне на погрешен пат“, вели тој.

Податоците од пакистанскиот институт за конфликти и безбедносни студии покажуваат дека насилството во Белуџистан се намалило по големата воена операција во 2014 година, но дека нападите повторно се зголемиле по 2021 година, особено откако пакистанските талибанци го прекршиле примирјето со владата кон крајот на 2022 година.

Аеродром без работници од Гвадар
Безбедносни причини го одложија отворањето на меѓународниот аеродром, бидејќи планинските области околу него беа препознаени како потенцијални точки за напади. Наместо свечена церемонија, пакистанскиот премиер Шахбаз Шариф и неговиот кинески колега Ли Кианг организираа виртуелно отворање. Првиот лет од аеродромот беше затворен за медиумите и јавноста.

Абдул Гафур Хот, претставник на Балучистанската партија Авами, тврди дека никој од Гвадар не е вработен на аеродромот, дури ни како чувар.

„Заборавете на другите работни места – колку луѓе балучи всушност се вработени во ова пристаниште, кое е клучен дел од CPEC?

Во декември, Хот организираше 47-дневни протести поради лошите услови за живеење во Гвадар, кои властите ги прекинаа со ветувања за подобрување на снабдувањето со вода и електрична енергија. Досега, сепак, нема напредок.

Експертите како Азим Калид предупредуваат дека без вклучување на локалното население, кинеските проекти нема да донесат реални придобивки за регионот.

„Пакистанската влада не сака да им даде ништо на Балучите, а Балучите не сакаат да земат ништо од владата“, заклучува тој.