На блискоисточниот фронт ништо ново

Извртувањето на насловот на познатиот роман на Ерих Марија Ремарк од 1929 година за секојдневниот живот во рововите на Првата светска војна се чини дека одговара за првата годишнина од нападот на Хамас врз Израел на 7 октомври. Додека медиумите го покриваат секој нов и изненадувачки развој – убиството на водачот на Хамас, Исмаил Ханије, и лидерот на Хезболах, Хасан Насрала; израелската инвазија на јужен Либан; иранскиот балистички ракетен напад врз Израел – факт е дека работите стануваат она што отсекогаш биле. Се реализираат потенцијалите кои беа присутни од почетокот.

Од поширока историска и филозофска перспектива, критичарите на Израел ја промашуваат поентата кога тврдат дека тој не успева во својата мисија да го уништи Хамас и дека само ги убива Палестинците и ја уништува Газа. Потсетете се на стратегијата на Израел пред 7 октомври. Со години, тој обезбедуваше странско финансирање да допре до Хамас со цел да ги задржи Палестинците поделени, со што се спречува каков било напредок кон решение со две држави.

Се разбира, Израел дејствува во самоодбрана во Газа, Западниот Брег и Либан. Но, многу зависи од тоа како некој го дефинира „себе“. Ако Русија окупира дел од Украина и ја прогласи за дел од Русија, дали тогаш може да тврди дека е самоодбрана кога ќе ги скрши оние што пружаат отпор? Кога Германија ја нападна Белгија на почетокот на Првата светска војна, еден белгиски министер наводно забележал дека „што и да кажат историчарите подоцна за оваа војна, никој нема да може да каже дека Белгија ја нападна Германија“. Сепак, од инвазијата на Русија, почитувањето на утврдените факти повеќе не важи. Кремљ и неговите сојузници станаа сè поефикасни во тврдењето дека Украина го започнала конфликтот.

Реториката на Израел не е различна. Кога израелските одбранбени сили (ИДФ) ја започнаа својата „ограничена копнена операција“ во Либан на 1 октомври, некој се потсети на еуфемистичкиот опис на Русија за нејзината инвазија како „специјална воена операција“. Во двата случаи, можеме да го парафразираме Гручо Маркс: Тоа може да изгледа како војна, а може да боли како војна; но не дозволувајте тоа да ве измами. Ова е навистина војна.

Повторно, работите стануваат она што отсекогаш биле. Кон крајот на јули, група израелски министри, пратеници, новинари и ТВ коментатори ја осудија рацијата на воената полиција на ИДФ врз базата Сде Тејман во јужен Израел, по извештаите дека израелски резервисти злоупотребуваат палестински затвореници. Рацијата и апсењата предизвикаа големи јавни протести, иако други израелски резервисти беа тие што укажаа на тоа Ужаснати од она што го виделе, тие херојски излегоа со тврдења дека безбедносниот персонал во базата ги мачел палестинските затвореници со содомизирање со метални прачки. Некои од затворениците потоа искрвариле до смрт.

Сепак, наместо да бидат огорчени од таквите ѕверства, некои израелски функционери беа огорчени од оние што го гонат случајот. Размислете за следниов транскрипт од дебата во Кнесетот (парламентот), емитувана од британскиот новинар Питер Оборн:

Неидентификуван израелски пратеник: „Ова е лудост, некој во обвинителството мисли дека е можно да се уапсат војници за работи што им ги прават на терористите од Нухба (елитна единица Хамас). Не можеме да продолжиме како и обично…“

[Интервенција]: „Дали е легитимно да се вметне стап во ректумот на една личност?“

МП: „Замолчи! Да, ако е Нухба, сѐ е легитимно да се прави. Сè“.

Или разгледајте го овој клип од панел дискусија на израелската телевизија (исто така споделена од Оборн):

Првиот панелист: „Војниците се осомничени дека силувале затвореник со окови – ова не ве засега?

Вториот панелист: „Не давам ни газ на стаорец за што му прават на тој човек од Хамас. Единствениот проблем што го гледам е тоа што не е државна политика да се злоупотребува затворениците. Прво, тие го заслужуваат тоа и тоа е одлична форма на одмазда. Второ, можеби тоа ќе делува како одвраќање“.

Замислете ја нашата реакција доколку сето ова се случеше во Русија. Колку и да звучи лудо, најдобриот начин да се објасни нашата морална неволја може да биде да се забавуваме со теорија на заговор. Пред речиси една година, замислив телефонски повик меѓу тврдокорните сили на Израел и Хамас:

Тврдокорниот од Израел: „Здраво, се сеќавате ли како дискретно ве поддржувавме против Палестинската ослободителна организација? Сега ни должите услуга: зошто не нападнете и не заколете некои Евреи блиску до Газа? Тие се пријатели на Арапите, мировници, па не ни требаат. Она што ни треба е нешто да стави крај на граѓанските протести против нас и да го одвлече вниманието од бавното етничко чистење на Западниот Брег. Светот ќе биде шокиран од вашата бруталност, а ние ќе можеме да глумиме жртва, да постигнеме национално единство и да го забрзаме етничкото чистење на Западниот Брег!“

Тврдокорнииот од Хамас: „Во ред, но ни треба услуга: за да се одмаздиме за нашиот колеж, мора да бомбардирате цивили во Газа, убивајќи илјадници, особено деца. Тоа ќе поттикне антисемитизам низ целиот свет, што е нашата вистинска цел!“

Тврдокорниот од Израел: „Нема проблем, ни треба и обновување на антисемитизмот, кој ни овозможува да продолжиме да ја играме улогата на жртва и да правиме што сакаме во самоодбрана!“

Ова имагинарно сценарио, се разбира, е непристојно. Но, потсети се на романот на Роберт Харис „Духот“ (подоцна филм на Роман Полански). Писателот од сенка на Адам Ланг, поранешен премиер на Обединетото Кралство по примерот на Тони Блер, открива дека неговиот клиент бил вметнат во Лабуристичката партија и манипулиран од ЦИА цело време. Коментирајќи го „ужасното шок откритие“ на книгата, критичар на „Обсервер“ напиша дека е „толку шокантно што едноставно не може да биде вистина, иако ако беше, сигурно ќе објасни речиси сè за поновата историја на Велика Британија“.

Како и инвенцијата на Харис, моето одвратно сценарио ја исфрла логиката на денешното перверзно танго: не е вистина, но ако беше, ќе објасни сè. Мојот имагинарен телефонски повик не е дел од реалноста, но е реален. Бидејќи на жртвите во принцип им е дозволено да возвратат, војната му дава шанса на Израел да изврши етничко чистење во Големиот Израел. Според екстремно десничарскиот министер за финансии на Израел, Безалел Смотрич, „доброволната миграција“ на Палестинците во Газа е „вистинското хуманитарно решение“ за опколената енклава и за регионот.

Паралелата меѓу Украина и Палестина стана посилна бидејќи некои клучни разлики станаа нејасни. Произраелскиот Запад (особено Соединетите Американски Држави) сега ја врамува својата поддршка за Украина и поддршката за Израел како две иницијативи во иста глобална војна, како Израел да не се разликува од Украина. Во меѓувреме, кај псевдолевичарите, многумина тврдат дека првичните напади од Русија и Хамас биле оправдани одбранбени мерки како одговор на историските провокации и угнетување, како Донецк да е рускиот Западен Брег.

Во новиот светски поредок што се појавува, војната во Газа е нодална точка што ги кондензира сите дефинирачки антагонизми на модерната ера. Тоа е местото каде што сè ќе се реши. „Палестина“ денес е универзален симбол – заштитник на сите европски гревови и фонт на антисемитизам.

Трагедијата е што Израел, кој произлезе од вината на Европа за холокаустот, станува симбол на европското угнетување и колонизација. Европејците им дадоа на преживеаните од геноцидот земја која другите луѓе ја населувале со векови. Тоа е првобитниот грев кој, неиспитан, уште еднаш го спречува мирот и тишината на блискоисточниот фронт.

(Славој Жижек, професор по филозофија на Европската школа за постдипломски студии, е меѓународен директор на Институтот за хуманистички науки Биркбек на Универзитетот во Лондон. Текстот е дел од мрежата на „Проект синдикејт“.)