Може ли Камала Харис да биде следниот Ричард Никсон?

Пред 50 години во август, Ричард Никсон поднесе оставка како претседател на САД. Со сите очи вперени во ноемвриските претседателски избори, годишнината дава повод да се разгледаат вродените противречности на американското политичко раководство.

Злоупотребите на извршната власт на Никсон беа во остра контраст со неговите достигнувања во надворешната политика. Како признаен антикомунист, тој го изненади светот со тоа што отиде во Кина во 1972 година. Стратегијата за тријангулација на Никсон ефективно го изолира поранешниот Советски Сојуз, што на крајот помогна да се стави крај на Студената војна.

Може ли повторно да се случи таков пробив? Претпоставениот судир на суперсилите меѓу Соединетите Држави и Кина секако моли за уште еден стратешки пробив. Двете земји, поттикнати од политички водени лажни наративи, се на судир без реална рампа. Не би било потребно многу – инцидент во Тајванскиот теснец или Јужното Кинеско Море или ескалација на американската политика на зауздување – за да предизвика ескалација на конфликтот.

Доналд Трамп, доколку победи во ноември, се чини дека нема да го реши американско-кинескиот конфликт. Како и во првата администрација, има намера да води со тарифи. Трамп предложи да се зголемат американските тарифи за кинески увоз меѓу 50-60 отсто, откако ги зголеми за време на неговата прва администрација од 3 отсто на почетокот на 2018 година на 19 отсто во 2020 година.

Како што беше случајот со претходните тарифи на Трамп, овој напор ќе даде контраефект. За почеток, тарифите се данок за кинеските извозници што ги зголемуваат цените за американските потрошувачи. Според неодамнешното истражување на Институтот за меѓународна економија Петерсон, дополнителните трошоци од новите предложени тарифи на Трамп би биле најмалку 1,8% од БДП, речиси пет пати повеќе од оние предизвикани од неговиот прв круг тарифи.

Второ, како што веќе долго време тврдев, царините за Кина не го намалуваат вкупниот трговски дефицит за американска економија со штедење. Наместо тоа, тие го префрлаат дефицитот на други, во голема мера поскапи, странски производители. Тоа се случи по првичните царини на Трамп: билатералната нерамнотежа со Кина се намали, но зголемените дефицити со Мексико, Виетнам, Канада, Јужна Кореја, Тајван, Индија, Ирска и Германија беа многу повеќе од компензирани.

Камала Харис, напротив, се чини дека нема намера да ги зголеми тарифите. Но, се чини дека таа е склона да ја поддржи доктрината на Џо Бајден „мал двор, висока ограда“, која кинескиот претседател Ши Џинпинг ја опиша како „сеопфатно задржување, опкружување и потиснување“ на Кина. Тоа би вклучило продолжување на тарифите на Бајден (во голема мера пренесени од Трамп), насочени санкции, заедно со стратегии за отфрлање на ризик и поддршка на пријателите. Иако е помалку агресивен од потенцијалните мега-тарифи на Трамп, антикинескиот пристап што Харис го наследи од Бајден тешко дека би ги деескалирал тензиите.

Се чини дека двајцата кандидати имаат различни ставови за Тајван. Во интервјуто за Блумберг кон крајот на јуни, Трамп нагласи повеќе трансакциски пристап за одбрана на Тајван од Кина. Тој тврдеше дека, како премија за осигурување, „Тајван треба да ни плати за одбрана“. Трамп претходно го зазеде истиот став – дека богатите земји треба да платат за заштита на САД – Европа, НАТО, па дури и Јапонија.

Не сум за платенички пристап кон американската надворешна политика. Но, морам да признаам дека тактиката на Трамп може добро да го префрли товарот на одвраќање на Кина од САД на Тајван. Ова би можело да биде позитивен развој на настаните, до тој степен што ќе ги намали директните тензии меѓу двете велесили. Но, тоа сепак би било далеку од стратешки рецепт за решавање на конфликти.

Иако ниту Трамп, ниту Харис не се предиспонирани за ставање крај на американско-кинескиот конфликт, постои потенцијален пресврт што укажува на пробивот на Никсон со Кина: изборот на Харис на гувернерот на Минесота, Тим Волц, за потпретседателски кандидат.

Како поранешниот американски претседател Џорџ Х.В. Буш, кој беше началник на Канцеларијата за врски на САД во Пекинг во 1974-1975 година, Волц има посебна врска со Кина. Тој првпат отпатувал таму како учител во 1989 година, за време на трагичните настани на плоштадот Тјенанмен, кои ги обликува неговите ставови за она што тој подоцна го опиша како „незамисливи“ тенденции на Кина. Волц дури избра да се ожени на 4 јуни 1994 година, на петтата годишнина од трагедијата во Тјенанмен.

Во светлината на тоа искуство, Валц се фокусираше на кинеските прашања за човековите права додека служеше како конгресмен од 2007-19 година. Тој ја поддржа резолуцијата за комеморација на 20-годишнината од јуни 1989 година, како и активностите на Конгресот со симпатии кон кинеските активисти, вклучувајќи ги Чен Гуангченг, Лиу Шиаобо и продемократските групи во Тибет и Хонгконг.

Но, покрај неговата загриженост за човековите права и кинеската воена агресија во Јужното Кинеско Море, Валц исто така ја истакна важноста на одржливите односи меѓу САД и Кина, тврдејќи дека дијалогот е суштински и „апсолутно мора да се случи“. Со други зборови, тој ќе донесе прагматизам кој многу недостасува во сѐ посинофобичниот став на Америка кон Кина.

Потпретседателите ретко ги обликуваат главните политички иницијативи. Но, во овој случај, ставовите на Волц за Кина ги зголемуваат шансите за иницијатива слична на Никсон од администрацијата на Харис. Харис и Волц споделуваат загриженост за кинеските човекови права и тензиите во Јужното Кинеско Море. Но, тие исто така ја препознаваат потребата да се соочат со итниот императив за корекција на курсот во проблематичните кинеско-американски односи.

Оваа нијансирана перспектива би им овозможила да одат и да џвакаат мастики во исто време. Тоа би ги охрабрило да му дадат приоритет на повторното ангажирање наместо да копаат по петиците во секоја точка на триење во конфликтната врска. Тоа е она што го ослободи Никсон да ги остави настрана своите идеолошки предрасуди и да се ангажира со Кина во 1972 година. Волц може да помогне да се свртат вагата за политиката на Харис за Кина.

Многу од денешните геостратешки околности се морничаво слични на климата од Студената војна пред половина век. Кој е подобар од внимателен нов претседател на САД да ја ублажи опасната динамика со друга суперсила и да ја префрли врската од противнички во конкурентни, од ескалација на конфликти кон решавање на конфликти?

Под надзор на Трамп и Бајден, американскиот проблем со Кина отиде од лошо на полошо. Ако Харис победи во ноември, тоа не мора да биде случај.

(Стивен Роуч, американски економист, е предавач на Универзитетот Јеил и поранешен претседавач на Морган Стенли Азија. Текстот е дел од мрежата на „Проект синдикејт“.)