Министрите на ЕУ до Македонија: Забрзајте ги уставните измени

Министрите за надворешни работи на ЕУ на денешниот состанок на Советот за општи прашања пред самитот закажан за неделава порачаа дека Македонија треба да ги забрза уставните реформи, односно да ја исполни обврската што сама ја преземала. 

„Додека Советот го поздравува тоа што новата влада во Северна Македонија ја прогласи ЕУ
интеграцијата како своја стратешка цел, ние потсетуваме на заклучоците од јули 2022 година и забележуваме дека Северна Македонија сѐ уште ги нема завршено уставните измени на кои се обврза самата.

Повторувајќи го повикот на Европскиот совет до Северна Македонија да го забрза
завршување на овие измени, Советот ја потврдува својата подготвеност да свика уште една
меѓувладина конференција, без дополнителни одложувања или дополнителни политички одлуки, што е можно поскоро, откако Северна Македонија ја спроведе својата заложба, во согласност со нејзините внатрешни процедури. Потоа, Советот е подготвен да го отвори првиот преговарачки кластер што е можно поскоро, во согласност со Преговарачката рамка“, стои во заклучоците што се објавени денес во Брисел.

Наедно, осврнувајќи се на внатрешшните состојби,  Советот ги охрабрува сите партии во парламентот да обезбедат меѓупартиска соработка, за да се фокусираат на унапредување на спроведувањето на реформите поврзани со ЕУ.

„Советот го поздравува нивото на подготовка на Северна Македонија во клучните области. Се забележува дека сè уште се потребни постојани и решителни чекори за да се забрза имплементацијата на реформите поврзани со ЕУ, особено во областите на основите и владеењето на правото каде што е постигнат само ограничен напредок. Советот повторува дека Северна Македонија треба да обезбеди независност, професионалност, ефикасност и непристрасност на судството и да ја реформира јавната администрација. Судскиот совет треба да се зајакне во согласност со препораките на оценската мисија на ЕУ од 2023 година. Борбата против корупцијата и организираниот криминал треба да се зајакне. Советот и понатаму е сериозно загрижен за измените на Кривичниот законик, кои се однесуваат на голем број случаи на корупција на високо ниво. Советот ја повикува Северна Македонија да усвои нов Кривичен законик во согласност со правото на ЕУ и меѓународните стандарди“, стои во заклучоците договорени во Брисел. 

Дел од нив се однесува и на правата на малцинствата и на добрососедските односи: 

„Советот го обновува својот повик до Северна Македонија да продолжи со зајакнување на основните права, вклучувајќи ги и правата на лицата кои припаѓаат на малцинствата или на 
заедниците, на слободата на медиумите и слободата на изразување. Советот забележува дека добрососедските односи и регионалната соработка остануваат суштински
елементи на процесот на проширување, како и на Процесот на стабилизација и асоцијација.
Советот потсетува на важноста од постигнување опипливи резултати и добра имплементација
на билатералните договори, вклучувајќи го и договорот од Преспа со Грција и Договорот за
пријателство, добрососедство и соработка со Бугарија во согласност со Преговарачката рамка“.

И покрај тоа што ги поздравиле, како што нагласуваат, неодамнешните парламентарни и претседателски избори одржани во 2024 година како конкурентни, Советот забележува дека е потребен понатамошен напредок во изборните реформи, вклучително и
адресирање на извонредните препораки од ОБСЕ/ОДИХР и Венецијнската комисија.

Советот, сепак, ја пофалува Северна Македонија за нејзината континуирана добра соработка во однос на управувањето со миграцијата и со границите, како и во однос на усогласувањето со визната политика на ЕУ, нешто што не го прави Србија на пример. Советот силно ја пофалува Северна Македонија за нејзината доследна соработка за надворешно политички прашања и особено нејзиното цврсто и долгогодишно целосно усогласување со надворешната и одбранбена политика на ЕУ, вклучително и со рестриктивните мерки на ЕУ – што се оценува како силен сигнал за стратешката посветеност на Северна Македонија на нејзиниот пат кон ЕУ. 

Генерално, за сите балкански и други земји кандидати, Советот бара партнерите да преземат сопственост и да ја покажат кредибилноста на нивните заложби и политичка волја преку спроведување на неопходните реформи и опиплив напредок околу фундаменталните прашања. 

„Одржливите и неповратни реформски достигнувања за Основите, вклучувајќи го владеењето на правото и основните права, функционирањето на демократските институции, јавната администрација и економските критериуми продолжуваат да бидат клучните одредници според кои се оценува напредокот кон членството во ЕУ. Препораките на Комисијата во овие области треба да се адресираат како прашање на приоритет“, стои во заклучоците.

Советот, исто така, нагласува дека партнерите треба да постигнат одржлив напредок во сеопфатните реформи во правосудството, борбата против корупцијата, вклучително и де-олигархизацијата и борбата против организираниот криминал. 

„Во Западен Балкан, добрососедските односи и регионалната соработка остануваат суштински елементи на процесот на проширување, како и на Процесот за стабилизација и асоцијација. Советот забележува дека сè уште се потребни решителни напори за поттикнување на помирувањето и регионалната стабилност. Советот силно ги охрабрува партнерите да ги решат своите билатерални спорови и прашања вкоренети во наследството од минатото, во согласност со меѓународното право и воспоставените принципи, вклучително и Договорот за прашањата за сукцесија“, порачуваат министрите.