Мицотакис – новиот пријател на Трамп на Балканот

АТИНА – Американскиот претседател Доналд Трамп се чини дека најде уште еден европски пријател во грчкиот премиер Киријакос Мицотакис, чија политичка иднина виси во воздух поради опипливата фрустрација во земјата.

„Го познавам, тој е добар човек“, коментираше Трамп откако Мицотакис ја повика Европа да преговара со Вашингтон во следните 90 дена за да се најде компромис и да се избегнат царините.

Од изборот на Трамп, либералниот премиер зеде десничарски пресврт, удирајќи ја културата на разбуденоста и назначувајќи го тврдокорниот Макис Воридис за министер за миграција.

На националните избори во јуни 2023 година, Нова демократија на Мицотакис освои 41 отсто од гласовите, буквално смачкувајќи ја опозицијата на левичарот Алексис Ципрас, кој поднесе оставка од раководството на Сириза.

Денес, без разлика дали сте во такси, пиете фрапе во хип кафуле или разговарате за политика со рунда узо во бар во Атина, фрустрацијата од владата е видлива. Што е на умовите на луѓето? Високи цени и железничка несреќа за која владата е обвинета дека ја прикрива.

Ова се рефлектира и во анкетите: 70 отсто од Грците сметаат дека земјата оди во погрешна насока, додека 68 отсто имаат негативен став за Мицотакис. Но, која е алтернативата?

Пасок моментално е главната опозициска партија, но популарноста на нејзиниот лидер Никос Андрулакис (првата жртва на т.н. грчки Вотергејт) е на историски најниско ниво, а 83 отсто од граѓаните го оценуваат негативно.

На две години до националните избори во 2027 година, партиите речиси сигурно ќе треба да прибегнат кон формирање коалициска влада, иако во реалноста тоа ќе биде тешко.

Во однос на бројките, прогресивната коалиција би било реално сценарио доколку левицата не беше толку неповратно поделена. Некои од нив имаат дури и непријателски односи кои датираат од економската криза и последиците од референдумот во 2015 година.

Ќе се врати ли Ципрас?

Се чини дека името на Ципрас повторно се појави неодамна. Тој моментално држи предавања на Харвард, каде ја повика Европа да ја зголеми својата автономија и да погледне кон Кина во случај да се ефектуираат тарифите на Трамп.

Но, неколку инсајдери кои разговараа со нас во Атина, малку веруваат во враќањето на Ципрас, барем во скоро време. Извор кој работеше со Ципрас рече дека неговото име повторно се појавува бидејќи „има социјална опозиција во пораст, но не и политичка“.

Истиот извор објасни дека луѓето го виделе Ципрас како успешно се справува и со Барак Обама и со Доналд Трамп за време на нивното време како претседатели на САД, воспоставувајќи трилатерална соработка Израел-Кипар-Грција и решавање на промената на името на Северна Македонија, што Вашингтон го туркаше долго време.

„Тие знаат дека може да се справи со сложени ситуации и сценариото за негово враќање е таму […], но што ќе води тој?“, праша друг извор од партијата Сириза на Ципрас, мислејќи на фрагментираните левичарски опозициски партии.

Зои Константопулу, лидерката на партијата Курс на слободата, која моментално е втора, се повлече од Сириза по референдумот и нејзините односи со партијата оттогаш се ладни.

Според анкетата спроведена од Опен ТВ, 35 отсто од испитаниците се изјасниле дека таа може да го обедини левиот центар, додека 28,7 отсто го рекле истото за Ципрас. Иако нејзината популарност значително се зголеми, тешко е да се види дека може да соработува со поцентристичкиот социјалистички Пасок.

Тогаш што?

За Трамп, идеалното сценарио би било десничарска коалициска влада во Атина со учество на Нова демократија и две партии кои отворено го поддржаа: евроскептичното Грчко решение, член на конзервативната група на ЕУ, Европски конзервативци и реформисти, и екстремно десничарскиот Глас на разумот, член на Патриоти за Европа.

Десничарската фракција на Нова демократија исто така го поддржува Трамп.

Сепак, формирањето на таква коалиција би било минско поле за Мицотакис, особено во однос на односите со соседна Турција, на пример, бидејќи и двете партии се националистички.

Мицотакис усвои либерален пристап кон Турција, а во тек е официјален дијалог меѓу двете земји, фокусиран на лесна политика. Планот сугерира дека сложените прашања како што се поморските спорови ќе се решаваат во подоцнежна фаза.

Пристапот на грчкиот лидер во однос на источниот сосед, исто така, предизвика силни реакции од десничарската фракција на неговата сопствена партија, што доведе дури и до протерување на поранешниот премиер Андонис Самарас.

Друга главоболка за Мицотакис е министерот за одбрана Никос Дендијас, нашироко гледан како негов наследник, кој често ја критикува владата и пристапот на ЕУ кон Анкара.

Последниот пример беше кога Дендјиас им рече на своите партнери во ЕУ дека треба сериозно да разговараат кои трети земји ќе учествуваат во заемите од 150 милијарди евра за изградба на одбранбениот капацитет на Европа.

Скептицизмот на Дендијас се повторува и од опозицијата: „Владата на Мицотакис мора да стави вето на учеството на Турција во програмата RearmEU“, изјави шефот на Сириза, Сократис Фамелос, за „Еурактив“.

Тој додаде дека ова би бил „неприфатлив и опасен“ избор кој ги изложува двојните стандарди на Европа за прашањата на безбедноста и почитувањето на меѓународното право.

Се очекува работите да станат покомплицирани за Мицотакис доколку наводниот флерт меѓу Трамп и турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган стане реалност.

Загатката останува незгодна, како и неодамнешната забелешка на Мицотакис: „Барате оваа влада да си оди, па кој може да влезе?“ (Еурактив)