Меркел конечно проговори: „Путин сака да ја уништи Европа“

Поранешната германска канцеларка Ангела Меркел за прв пат по завршувањето на нејзиниот мандат одговараше на новинарски прашања. На настанот организиран во берлинскиот театар Berliner Ensemble, Меркел (67), зборувајќи со новинарот на „Шпигел“, Александар Осанг, остро го осуди рускиот напад врз Украина: „Ова е брутален напад кој го крши меѓународното право, за кој не постои изговор“.

Нападот беше голема грешка од страна на Русија. Не беше можно да се создаде безбедносна архитектура која ќе ја спречи војната, рече Меркел. По завршувањето на Советскиот Сојуз, европските земји не успеаја да ја „завршат оваа студена војна“ во односите со Русија.

На прашањето за нејзиниот однос со Путин и нејзината политика кон Русија, Меркел рече дека и по завршувањето на нејзиниот мандат, таа постојано ги доведува во прашање своите одлуки: „Она што природно се прашував себеси е: Што можеби сум пропуштила? Дали можев да направам повеќе? таква трагедија – оваа ситуација веќе ја сметам за голема трагедија – можеше ли да се спречи? И затоа си ги поставуваш, се разбира, овие прашања повторно и повторно“.

Меркел ги отфрли обвинувањата за наивност во односот со рускиот претседател Владимир Путин. „Омразата на Путин, на Путин – да, мора да се каже – непријателството е против западниот демократски модел“, рече таа во интервјуто со новинарот Осанг. Таа не беше „ни наивна ниту ништо“, но предупреди: „Знаете дека тој сака да ја уништи Европа. Тој сака да ја уништи Европската унија затоа што ја гледа како претходник на НАТО“.

Но, таа не сака да се извинува за нејзините политички одлуки: „Дипломатијата не е погрешна ако не работи. Па, не гледам дека сега треба да кажам: тоа беше погрешно и нема да се извинам и за тоа“.

Разговорот во Сочи

Таа се присети на нејзината средба со Путин во Сочи во 2007 година, кога тој ѝ кажал дека за него распадот на Советскиот Сојуз е најголемата катастрофа во 20. век и дека тој го гледа целиот Запад како непријател, верувајќи дека Русија е постојано изложена на понижување.

„Воопшто не се согласувам со тоа, но знам како размислува тој“, рече таа и откри дека една работа сè уште ја мачи. Во јуни минатата година, рече таа, по средбата на Путин и Џо Бајден, разговарала со Емануел Макрон. „Му реков дека, од европска перспектива, дијалогот со Путин е неопходен. Особено затоа што веќе чувствував дека работите со Минск не одат добро “, рече таа, мислејќи на договорите од Минск, кои требаше да бидат решение за кризата по бунтот на проруските сепаратисти во Донбас и нивното прогласување на две републики.

„Но, во тоа време немаше единство во ЕУ. И мислев дека сите знаеја оти сепак наскоро ќе заминам. Една година претходно, можеби ќе вршев поголем притисок…“, рече таа, повторувајќи го своето несогласување со Путин, но истакна дека немаше безбедносна архитектура која би ја спречила војната во Украина. „И на тоа треба да обрнете внимание“, рече таа и уште еднаш нагласи дека и покрај тоа нема оправдување за руската агресија.

Осанг ја праша за ситуацијата за време на посетата на Москва во 2007 година кога Путин го пушти своето куче да трча околу неа. Во тоа време, ова се сметаше за обид на Путин да ја заплаши канцеларката. Меркел се насмеа: „Храбра канцеларка мора да може да се справи со такво куче“, рече таа. Таа се залагаше за зајакнување на воената сила во однос на Русија. „Тоа е единствениот јазик што Путин го разбира“, рече поранешната канцеларка.

Таа повторно остро го осуди рускиот напад врз Украина. Руската инвазија, посочува Меркел, означи очигледно кршење на меѓународното право во историјата на Европа по крајот на Втората светска војна. Поранешната германска канцеларка ги поддржува сите напори на германската влада, ЕУ, САД, НАТО, Г7 и ОН за „запирање на оваа варварска агресивна војна на Русија“.

Меркел се изјасни за зголемување на воената сила против Русија: „Тоа е единствениот јазик што Путин го разбира“. Таа ја отфрли одговорноста за недостигот на инвестиции во Бундесверот – и индиректно му ја префрли на поранешниот коалициски партнер СПД. „Многу ми е драго што конечно одлучивме, сега кога целиот свет има вооружени дронови, дека ќе купиме и ние. И не беше моја вина што некои други работи не можеа да се случат“, изјави поранешната канцеларка. И: „Беше многу тешка борба воопшто да се инвестира во воено одвраќање“.

Пет недели пауза на Балтичкото Море

По завршувањето на нејзиниот мандат на почетокот на декември 2021 година, Меркел најави период на одмор од неколку месеци и јавна пауза. Минатата среда, таа стави крај на својата јавна неподготвеност и се појави во јавност. Како канцеларка без должност, таа не сакаше да дава никакви проценки од страна, рече таа. 

Меркел го искористи времето по нејзините 16 години мандат за да се опушти. „Лично сум добро. Доброволно се повлеков, тоа е убаво чувство“. Меѓу другото, поранешната канцеларка помина пет недели на брегот на Балтичкото Море. Меркел „добро поминувала“ во деновите на брегот. Решила повеќе да вежба и почесто да чита книга. Ова беше очигледно запоставено, особено во последните неколку месеци од нејзиното канцеларство.

За време на нејзиниот мандат, Меркел секогаш настојуваше да не пукнат нејзините разговори со Путин. Таа сакаше да задржи отворен прозорец за дипломатски кризни решенија. Во тесниот круг таа не остави никаков сомнеж за нејзината проценка за Путин како студен, пресметлив тактичар за кој знаеше дека морала да смета и на лаги.

Со оглед на зависноста на Германија од руските енергетски испораки, начинот на кој Меркел се справуваше со руско-германскиот гасовод „Северен тек 2“ беше критикуван. Во меѓувреме, канцеларот на СПД Олаф Шолц го прекина проектот.

Настапот во Berliner Ensemble е дел од планот на Меркел за мазно враќање во јавниот живот. Според извештаите, таа сака да го избегне впечатокот дека се чувствува како канцеларка од страна или во сенка. Германската прес-агенција наведува дека Меркел сака да покаже како може да се однесува како поранешен канцелар, кој, за разлика од нејзините претходници Хелмут Кол (ЦДУ) и Герхард Шредер (СПД) кои загубија на избори, доброволно ја напушти функцијата. Според овие информации, Меркел не сака да преземе мандати од надзорните одбори како Шредер, на пример, со руските гасни компании. (Зидојче цајтунг)