Марта Кос до Србија: Процесот за членство во ЕУ може да оди и назад

Пратениците во Европскиот парламент вчера разговараа за ситуацијата во Србија, откако уривањето на настрешницата на железничката станица во Нови Сад доведе до повеќемесечни студентски и граѓански протести против корупцијата. Тие им порачаа на граѓаните и властите во Србија дека секој мора да има право на слобода на собирање и побараа да се истражат сите инциденти против студентите и граѓаните кои демонстрираат во Србија.

Во дебатата што се одржа во Парламентот на ЕУ во Стразбур на барање на социјалдемократите, мнозинството пратеници ги поддржаа протестите. Марта Кос, еврокомесарка за проширување, изјави дека учеството на граѓаните игра важна улога во развојот на демократското општество.

Кос предупреди дека процесот на пристапување на Србија во ЕУ е „реверзибилен“, што укажува дека веќе постигнатиот напредок може да се изгуби доколку земјата доживее значително демократско назадување.

Таа нагласи дека Европската комисија изразува загриженост за инцидентите врз демонстрантите и бара целосна истрага за овие напади.

„Јазикот што поттикнува насилство не смее да биде решение, а ние изразивме загриженост до властите за односот кон активистите од земјите на Европската унија и кандидатите кои беа приведени, а потоа им беше наредено да ја напуштат Србија, бидејќи наводно претставувале закана за безбедноста. Изразивме загриженост за извештаите за пристап до податоците на граѓаните и објавувањето на тие податоци, тоа не е дозволено и треба да се истражи. Понатаму, ширењето на дезинформации, насилната политика и изразите кон Европската унија и нашите граѓани, како и кон претставниците на Европскиот парламент и европската делегација што ги води разговорите меѓу политичарите и граѓанското општество, немаат место во евроинтеграциите. Во овие околности, важно е условите за инклузивен дијалог во кој треба да учествуваат сите важни институции, вклучително и професорите и членовите на заедницата, да се воспостават за да се постигне консензус за реформите за иднината на Србија“, рече Кос.

Според неа, приоритет на Европската комисија останува напредокот на Србија на патот кон Европската унија.

„Она што е важно е дека патот на Србија кон Европската унија нуди решенија за многу од прашањата содржани во барањата на демонстрантите во Србија. Реформите што сакаме да ги видиме за време на пристапувањето треба да ја зајакнат борбата против корупцијата, да обезбедат независност на судството, одговорност на институциите во јавните набавки, потоа плурализмот во медиумите и подобрување на изборните услови. „Бараме и усогласување со надворешната политика на Европската унија и бараме сите идни земји-членки да застанат со нас“, нагласи Марта Кос.

Претставникот на Европската народна партија (ЕПП), Давор Иво Штир, барајќи од властите во Србија да ја вратат довербата во институциите, инсистира на тоа дека е неопходен дијалог меѓу сите страни.

„Мерките за градење доверба се клучни за дијалогот. „Сите мора да придонесат во дијалогот, кој ќе доведе до плуралистичко и слободно општество, слободни медиуми и независно судство, каде ќе се почитува владеењето на правото, како еден од клучните услови за европска интеграција“, рече Штир. Со нетрпение ја очекува Србија, но, како што рече, „европска Србија“.

Социјалдемократите укажуваат и на политичката криза во Србија, а известувачот на Европскиот парламент за Србија, Тонино Пицула, ги поддржа студентските протести.

„Ова е политичка криза и политичката криза бара политичко решение. Овие решенија не можат да бидат ниту неосновани обвинувања за надворешно мешање ниту протерување на граѓани на Европската унија. Доколку има промени, тие секогаш мора да се прават во согласност со принципите на ОБСЕ. Ако сакаме нови членки преку кредибилна политика на проширување, треба да пренасочиме повеќе европски фондови кон зајакнување на демократските институции и судството. „ЕУ долго време не беше само заеднички пазар, туку и заедница на демократски вредности“, рече Пицула.

Ирена Јовева од Словенија рече дека младите се движечката сила на Србија во последните неколку месеци и дека не се сами на тој пат. „Реката од луѓе што станува сѐ поголема, која станува сѐ порешителна, ова се улиците на Србија денес, ова е Србија денес која повеќе нема да молчи, освен тие 15 минути молк. Сега, млади и стари, уметници и професори, работници, ветерани, земјоделци и многу други се на улица, сите обединети во нивната желба да го променат системот исполнет со корупција и непотизам. Тие отфрлаат да бидат дел од тој систем“, рече таа.

Таа на крајот им се обрати на студентите на српски јазик, велејќи им „затоа не откажувајте се бидејќи доброто го победува злото, бидејќи народот кој бара правда не може да биде победен“.

Слични пораки испратија и пратениците од либералите и левицата

Конзервативните пратеници од групата Европски конзервативци и реформисти посочија дека ЕУ не смее да ја изгуби Србија и целосно да ја втурне во рацете на Кина и Русија. Само претставниците на политичката група Патриоти за Европа, и покрај тоа што остануваат на ставот дека секој има право на протест, ги критикуваа протестите.