Кој е поглаварот на Англиканската црква, Џастин Велби, и зошто тој поднесе оставка за време на скандалот?

Надбискупот од Кентербери, Џастин Велби, поглаварот на Англиската црква и духовен водач на светската англиканска заедница, поднесе оставка во вторникот поради последиците од долготрајниот скандал за сексуална злоупотреба.

Велби се повлече откако независна истрага покажа дека не ја известил полицијата за сериско физичко и сексуално злоставување од страна на волонтер во христијанските летни кампови веднаш штом дознал за тоа.

Еве ги одговорите на некои прашања за Англиската црква, одлуката на Велби и нејзиното глобално значење.

Што е Англиканската црква?

Црквата на Англија, позната и како Англиканска црква, е христијанска деноминација и официјална црква на Англија. Создадена е во 16. век кога англиската црква се отцепи од Римокатоличката црква.

Црквата е дел од глобалната англиканска заедница, семејство на цркви кое има над 85 милиони членови во повеќе од 165 земји. Британскиот монарх е врховен гувернер на англиската црква и има моќ да назначува епископи и други црковни водачи.

Што е архиепископот од Кентербери?

Архиепископот од Кентербери е поглавар на Црквата на Англија и традиционално се смета за духовен водач на Англиканската Причест. Секоја од 46-те цркви кои ја сочинуваат Англиканската Причест има свој примат, но Архиепископот од Кентербери се смета за прв меѓу еднаквите.

Кој е Џастин Велби?

Џастин Велби (68) беше 105. надбискуп на Кентербери. Работел во нафтената индустрија 11 години пред да замине во 1989 година да студира за свештенство.

Велби беше ракоположен во 1992 година и работеше интензивно во Африка и на Блискиот Исток пред да стане надбискуп на Кантербери во 2013 година.

Кои се поделбите во англиканската заедница?

Како и многу христијански деноминации, Англиканците се поделени поради несогласувањата околу учењата на црквата за хомосексуалноста и улогата на жената. Додека црквите во Англија и Америка станаа подобредојдени за ЛГБТ заедницата и се одлучија да ракополагаат жени свештеници и бискупи, некои поконзервативни цркви во Африка и Азија се спротивставија на тие промени. Тие поделби го ослабнаа влијанието на Архиепископот од Кантербери во Англиканската заедница.

Зошто Велби поднесе оставка?

Независна истрага минатата недела го објави својот долгоочекуван извештај за покојниот Џон Смит, кој сексуално, психолошки и физички малтретирал повеќе од 100 момчиња и млади мажи во христијанските летни кампови во Обединетото Кралство, Зимбабве и Јужна Африка во текот на пет децении.

Извештајот од 251 страница заклучува дека Велби не го пријавил Смит на властите кога бил информиран за злоупотребата во август 2013 година, веднаш откако станал надбискуп на Кентербери. Да го стори тоа, Смит можеше да биде запрен порано и многу од неговите жртви немаше да бидат злоупотребувани, се вели во извештајот.

Велби првично одби да поднесе оставка, велејќи дека бил погрешно информиран дека полицијата веќе била известена и дека не треба да направи ништо за да се меша во нивната истрага. Но, неговата позиција стана неодржлива откако сѐ поголем број црковни водачи и жртви го критикуваа дека не ја презема одговорноста за скандалот.

„Многу е јасно дека морам да преземам лична и институционална одговорност за долгиот и ретрауматизирачки период помеѓу 2013 и 2024 година“, рече Велби, објавувајќи ја својата оставка.

Дали црквата се соочи со други обвинувања за злоупотреба?

Да. Како и Католичката црква, црквата на Англија се соочи со долга серија на обвинувања дека свештениците и другите поврзани со црквата ги користеле своите позиции за да ги злоупотребуваат младите мажи и жени.

Независна истрага формирана од владата покажа дека 390 луѓе поврзани со црквата биле осудени за сексуална злоупотреба на деца помеѓу 1940-тите и 2018 година. Почитување на авторитетот на свештениците, табуа околу дискусијата за сексуалноста и култура која им давала поголема поддршка на наводните сторители отколку нивните жртви помогнаа да се направи англиската црква „место каде што насилниците можеа да се сокријат“, покажа истрагата.

Поддржувачите на Велби рекоа дека тој имал клучна улога во менувањето на културата на црквата и подобрувањето на нејзините процедури за заштита откако станал надбискуп на Кентербери во 2013 година.

Што ќе се случува понатаму?

Процесот на избор на наследникот на Велби ќе започне со Комисијата за номинации на круната, која номинира кандидати за архиепископ од Кентербери и други епископии во Англија. Комисијата ќе го испрати името на претпочитаниот кандидат и заменик до премиерот Кир Стармер, кој потоа ќе го советува кралот Чарлс III за неговиот избор.

Комисијата брои 16 членови, меѓу кои и архиепископот од Јорк, претставници на свештенството и мирјаните, претставник на Англиканската заедница и претседател назначен од премиерот. (АП)